اتساع زمان یا فراخش زمان یکی از مفاهیم فیزیکی مربوط به نظریهٔ نسبیت خاص آلبرت اینشتین هست که مبنی بر پایهٔ نسبیت این گونه بیان می‌شود که از دید دو ناظر...

زَمان دنباله پیوسته هستی و رخدادهاست که ظاهراً در روند برگشت‌ناپذیری از گذشته تا کنون و از اکنون تا آینده رخ می‌دهند. زمان کمیت تشکیل‌دهنده اندازه‌گیریهای...

اتساع زمان گرانشی پدیدهٔ وجود تفاوت واقعی بین مقدار مشاهده‌شده برای زمان سپری شده میان دو رویداد، از دید ناظرهای قرار گرفته در مکان‌هایی با پتانسیل گرانشی...

گاه‌شماری، یا تقویم، (به انگلیسی: Calendar) دانش و فنّ تعیین و نگهداری حساب زمان. از طرفی تقویم، گاهنامه، سالنما یا سالنامه معمولاً برای صورت نتایج یا جدول...

(اوایل زمستان در نیم کرهٔ شمالی و اوایل تابستان در نیم کرهٔ جنوبی) است، این زمان از لحاظ حرکت انتقالی زمین و در مقایسه با سرآغاز گاه‌شماری‌های معتبر جهان...

منطقهٔ زمانی (یا زمان‌پهنه) به هر یک از قاچ‌های ۱۵ درجه‌ای کرهٔ زمین گفته می‌شود که زمان متوسط نصف‌النهاری مرکز آن را می‌توان به عنوان زمان رسمی کشورها و...

تغییر ساعت تابستانی یا صرفه‌جویی در زمان نور روز و هماهنگی ساعت کار اقتصادی (DST) ـ که در بیشتر کشورها با نام ساعت تابستانی نامیده می‌شود ـ به تغییر ساعت...

ساعت هماهنگ جهانی یا یوتی‌سی (به انگلیسی: UTC) یک معیار زمان برای تعیین ساعت‌ها و اختلافات زمانی در سراسر جهان است. ساعت هماهنگ جهانی تنها ۰٫۹ ثانیه با...

مخفف عبارت «British Summer Time» استفاده می‌شود. در قرن نوزدهم، نگهداشتن زمان کاری شخصی بود. معمولاً ساعت ساز شهر یا ساعت بزرگی که در شهر نصب کرده بودند،...

نظریه نسبیت اتساع زمان اتساع زمان گرانشی دامنه زمان تئوری تناسب با زمان زمان‌سنجی ساعت Astrarium ساعت اتمی Complication تاریخ ابزارهای زمان ساعت شنی Marine...

مدیریت زمان (به انگلیسی: Time management) عمل یا فرایند طراحی به‌کارگیری کنترل آگاهانه بر روی زمانی است که صرف فعالیتهای مشخص می‌شود، به خصوص به منظور...

سفر در زمان به ایدهٔ حرکت بین لحظه‌های مختلف در زمان گفته می‌شود که مشابه حرکت بین مکان‌های مختلف در فضا صورت می‌گیرد، و در آن امکان ارسال اشیاء (و در...

ماه، یکای زمان به ویژه در گاه‌شماری‌هاست که به هر یک از ۱۲ بخش از یک سال گفته می‌شود. به‌طور معمول دو گونه کلی ماه خورشیدی (شمسی) و ماه قمری (مَهی) در...

یکای زمان است که بر اساس رخ دادن دو رویداد در جریان حرکت زمین به دور خورشید تعریف می‌شود. گاه با گسترش دادن این مفهوم، واژه «سال» برای نامیدن طول زمان گردش...

در فیزیک زمان پلانک (به انگلیسی: Planck time) (با نماد tP) واحدی از زمان در دستگاه یکاهای طبیعی یا یکاهای پلانک است. یک زمان پلانک زمانی است که نور در...

سیستم‌های دینامیک، زمانِ گسسته و زمانِ پیوسته دو چارچوب جایگزین هستند که در آن متغیرها (داده‌ها) را در زمان مدل می‌کند. در مدل زمان‌ پیوسته داده‌های به...

نسبیت عام آلبرت اینشتین را در بر می‌گیرد. ایدهٔ اصلی این نظریه آن است که زمان و فضا مرتبط هستند، نه جدا و ثابت. به‌کاربردن عبارت «نظریهٔ نسبیت» به ۱۹۰۶...

در دانش فیزیک، فضا-زمان (به انگلیسی: Spacetime) (و نه فضا و زمان) عبارت است از یک مدل ریاضی که زمان و فضا را به صورت درهم‌تنیده و به عنوان یک کمیت پیوسته...

تاریخ ابزارهای زمان در مورد ابزارهایی صحبت می‌کند که برای سنجش زمان بکار می‌رفته‌است مانند ساعت آبی و … یکی از اولین ابزارهای سنجش زمان ساعت آبی بوده‌است...

کپسول زمان (به انگلیسی: Time capsule) نهانگاه یا مخزنی است که در آن چیزهایی قرار داده می‌شود تا بعد از زمانی معین (یا گاهی نامعین) آن‌ها را باز کنند و...

مناسبت‌های اسلامی، از قبیل روزه، حج، تعیین ماه حرام، و عزاداری کاربرد دارد. در زمان خلافت عمر بن خطاب، خلیفهٔ دوم برای اداره ممالک مفتوحه با کمک دبیران ایرانی...

traditions». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۷. محاسبه زمان تحویل سال خورشیدی از -۴۰۰۰ میلادی تا +۲۵۰۰ میلادی (برابر با -۳۳۷۹ خورشیدی...

ادراک زمان یک زمینهٔ مطالعاتی در روانشناسی، زبان‌شناسی شناختی و علوم اعصاب است. ادراک زمان به تجربه ذهنی از زندگی اشاره دارد: زمان. زمان برای هر شخصی به...

نخواهد داشت. از دید یک ناظر دور زمان در نزدیکی سیاهچاله کندتر از نقاط دورتر خواهد گذشت. این پدیده به نام اتساع زمان نامیده می‌شود. شیئی که به افق رویداد...

واحد زمان به هر فاصله منظم زمانی گفته می‌شود. به عبارت دیگر، واحد زمان عبارت است از یکا یا واحد یا کسری از زمان با اندازه مشخص. مهم‌ترین واحدهای زمانی...

خورشیدی خواهند بود. با دانستن زمان حلول هر دوره ۱۹ ساله و افزودن زمان ۲ روز و ۱۶ ساعت و ۵۹۵/۱۰۸۰ می‌توان به راحتی و با دقت زمان حلول دوره بعدی ۱۹ ساله را...

یکی از نام‌های تغییر ساعت برای صرفه جویی در زمان روز در اروپای مرکزیست (یوتی‌سی ۲:۰۰+). در حالت عادی زمان در اروپای مرکزی ۱ ساعت از گرینویچ جلوتر است...

زمان خورشیدی (به انگلیسی: Solar time) زمانی است که به وسیلهٔ حرکت ظاهری خورشید اندازه‌گیری می‌شود. یکای این اندازه‌گیری شبانه‌روز است که درحقیقت بر پایه...

به‌ویژه آن‌هایی که مرتبط با گذر زمان، هندسهٔ فضا، حرکت اجسام در سقوط آزاد و انتشار نور هستند. پدیده‌هایی چون اتساع زمان گرانشی، انتقال به سرخ گرانشی نور...

خط روزگَردان یا خط بین‌المللی زمان (IDL) خطی است فرضی بر سطح کره زمین که از میانهٔ اقیانوس آرام می‌گذرد و کشتی‌ها و هواپیماها با گذر از این خط تاریخ روزی...

زمان نجومی یا روز نجومی اندازه‌گیری حرکت وضعی زمین بر اساس عبور متوالی یک ستاره ثابت یا به اعتباری دیگر نقطه اعتدال بهاری (یا یک نصف النهار خاص) است (شبانه...