تاریخ ابزارهای زمان در مورد ابزارهایی صحبت می‌کند که برای سنجش زمان بکار می‌رفته‌است مانند ساعت آبی و … یکی از اولین ابزارهای سنجش زمان ساعت آبی بوده‌است...

زَمان دنباله پیوسته هستی و رخدادهاست که ظاهراً در روند برگشت‌ناپذیری از گذشته تا کنون و از اکنون تا آینده رخ می‌دهند. زمان کمیت تشکیل‌دهنده اندازه‌گیریهای...

گاه‌شماری، یا تقویم، (به انگلیسی: Calendar) دانش و فنّ تعیین و نگهداری حساب زمان. از طرفی تقویم، گاهنامه، سالنما یا سالنامه معمولاً برای صورت نتایج یا جدول...

گاه‌شماری میلادی به‌عنوان تقویم رسمی شناخته می‌شود. مصر در سال ۱۸۷۵ و ترکیه در تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۲۵ تصویب و از اول ژانویه سال ۱۹۲۶ اقدام به پذیرش تقویم میلادی...

ساعت هماهنگ جهانی یا یوتی‌سی (به انگلیسی: UTC) یک معیار زمان برای تعیین ساعت‌ها و اختلافات زمانی در سراسر جهان است. ساعت هماهنگ جهانی تنها ۰٫۹ ثانیه با...

اتساع زمان یا فراخش زمان یکی از مفاهیم فیزیکی مربوط به نظریهٔ نسبیت خاص آلبرت اینشتین هست که مبنی بر پایهٔ نسبیت این گونه بیان می‌شود که از دید دو ناظر...

منطقهٔ زمانی (یا زمان‌پهنه) به هر یک از قاچ‌های ۱۵ درجه‌ای کرهٔ زمین گفته می‌شود که زمان متوسط نصف‌النهاری مرکز آن را می‌توان به عنوان زمان رسمی کشورها و...

مخفف عبارت «British Summer Time» استفاده می‌شود. در قرن نوزدهم، نگهداشتن زمان کاری شخصی بود. معمولاً ساعت ساز شهر یا ساعت بزرگی که در شهر نصب کرده بودند،...

نسبیت عام آلبرت اینشتین را در بر می‌گیرد. ایدهٔ اصلی این نظریه آن است که زمان و فضا مرتبط هستند، نه جدا و ثابت. به‌کاربردن عبارت «نظریهٔ نسبیت» به ۱۹۰۶...

یکای زمان است که بر اساس رخ دادن دو رویداد در جریان حرکت زمین به دور خورشید تعریف می‌شود. گاه با گسترش دادن این مفهوم، واژه «سال» برای نامیدن طول زمان گردش...

در فیزیک زمان پلانک (به انگلیسی: Planck time) (با نماد tP) واحدی از زمان در دستگاه یکاهای طبیعی یا یکاهای پلانک است. یک زمان پلانک زمانی است که نور در...

سید ابراهیم رییسی در تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۱ به تمام نهادهای دولتی و حاکمیتی ابلاغ شد و از تاریخ ۱ فروردین ۱۴۰۲ لازم‌الاجراست و تا آن زمان دولت ایران باید مقدمات،...

ماه، یکای زمان به ویژه در گاه‌شماری‌هاست که به هر یک از ۱۲ بخش از یک سال گفته می‌شود. به‌طور معمول دو گونه کلی ماه خورشیدی (شمسی) و ماه قمری (مَهی) در...

دقیقه یکای زمان است که برابر با ۶۰ ثانیه و یک‌شصتم ساعت است. در موارد خیلی نادر دقیقه می‌تواند ۵۹ یا ۶۱ ثانیه باشد که ثانیهٔ کبیسه می‌گویند. دقیقه را با...

ثانیه یکای زمان در سیستم متریک یا دستگاه SI بوده و نشانهٔ آن s یا Sec است. ثانیه می‌تواند توسط ساعت مکانیکی، الکتریکی یا اتمی اندازه‌گیری شود. ثانیه به‌طور...

اتساع زمان گرانشی پدیدهٔ وجود تفاوت واقعی بین مقدار مشاهده‌شده برای زمان سپری شده میان دو رویداد، از دید ناظرهای قرار گرفته در مکان‌هایی با پتانسیل گرانشی...

سفر در زمان به ایدهٔ حرکت بین لحظه‌های مختلف در زمان گفته می‌شود که مشابه حرکت بین مکان‌های مختلف در فضا صورت می‌گیرد، و در آن امکان ارسال اشیاء (و در...

نامیده می‌شود. بر خلاف استوا انتخاب نصف‌النهار مبدأ اختیاری است و در طول تاریخ نصف‌النهارهای متعددی به عنوان نصف‌النهار مبدأ مورد استفاده قرار گرفته‌اند...

سیستم‌های دینامیک، زمانِ گسسته و زمانِ پیوسته دو چارچوب جایگزین هستند که در آن متغیرها (داده‌ها) را در زمان مدل می‌کند. در مدل زمان‌ پیوسته داده‌های به...

زمان نجومی یا روز نجومی اندازه‌گیری حرکت وضعی زمین بر اساس عبور متوالی یک ستاره ثابت یا به اعتباری دیگر نقطه اعتدال بهاری (یا یک نصف النهار خاص) است (شبانه...

بخشی، کارایی یا باروری می‌شود. از مدیریت زمان می‌توانیم برای تقسیم بندی کار های خود استفاده کنیم. در طول تاریخ، زمان و ابعاد مختلف آن، مورد توجه انواع تمدن‌ها...

در دانش فیزیک، فضا-زمان (به انگلیسی: Spacetime) (و نه فضا و زمان) عبارت است از یک مدل ریاضی که زمان و فضا را به صورت درهم‌تنیده و به عنوان یک کمیت پیوسته...

دهه به معنی یک بازهٔ زمانی ۱۰ ساله است. واژه‌های دیگری که برای بازه بندی زمان کاربرد دارند عبارتند از: سده یا قرن و هزاره. هر بازه زمانی ده ساله را می‌توان...

ساعت یکای زمان است. ساعت از یکاهای سیستم SI نیست ولی کاربرد آن همراه با سیستم SI مجاز است. در کاربردهای مدرن یک ساعت ۶۰ دقیقه یا ۳۶۰۰ ثانیه است که حدود...

ستارگان، تعیین وقت در ساعات روز و شب، قبله و زمان طلوع و غروب آفتاب استفاده می‌شده و ابزاری در مبحث تاریخ ابزارهای زمان بوده‌است که برای کاربردهای دیگر نیز به‌کار...

(Armament). Tehran: Chakhaneye Artashe Shahanshahi. ۱۹۶۹ (زین ابزار: جنگ ابزارهای باستانی ایران، نگارش: ابراهیم پورداوود، ۱۳۴۷) ارتش شاهنشاهی ایران از کوروش...

زمان ویژه زمانی است که توسط ساعتی که نسبت به مشاهده‌گر ساکن است اندازه‌گیری می‌شود؛ وقتی مسیر مشاهده‌گر با یک رویداد تقاطع پیدا می‌کند، گویی تازه آن رویداد...

زمان خورشیدی (به انگلیسی: Solar time) زمانی است که به وسیلهٔ حرکت ظاهری خورشید اندازه‌گیری می‌شود. یکای این اندازه‌گیری شبانه‌روز است که درحقیقت بر پایه...

traditions». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۷. محاسبه زمان تحویل سال خورشیدی از -۴۰۰۰ میلادی تا +۲۵۰۰ میلادی (برابر با -۳۳۷۹ خورشیدی...

پیکان زمان (به انگلیسی: Arrow of Time, or Time's Arrow) مفهومی است که در سال ۱۹۲۷ توسط اخترشناس بریتانیایی آرتور استنلی ادینگتون مطرح گشت. این مفهوم بر...

با تاریخ‌نویسان آینده، مردم‌شناسان آینده، و به‌طور کل با آیندگان است. کپسول‌های زمان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: هدفمند و غیرهدفمند. کپسول زمان هدفمند...