موجه Justified True Belief بایسته شناسانه Deontological بیرونی‌گرایی Externalism پدیده باوری Phenomenalism تحلیل معرفت Analysis of Knowledge تسلسل دلایل...

اگزیستانسیالیسم یا هستی‌گرایی (به انگلیسی: Existentialism) اصطلاحی است که به کارهای فیلسوفان مشخصی از اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم گفته می‌شود...

طبیعت‌گرایی روشمند منحصراً به روش علمی اشاره دارد که طبیعت‌گرایی مابعد الطبیعی تنها یک مبنای هستی شناسانه عملی برایش فراهم می‌کند. طبیعت‌گرایی ما بعد...

به‌طور مشخص یک دیدگاه شناخت‌شناسانه یا معرفت‌شناسانه (epistemological) را نشان می‌دهد. یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان ساخت‌گرایی ژان پیاژه نام دارد. او خود...

طبیعت‌گرایی متافیزیکی (طبیعت‌گرایی هستی‌شناسانه، طبیعت‌گرایی فلسفی یا ماتریالیسم علمی هم خوانده می‌شود)، یک باور قوی به طبیعت‌گرایی است؛ یک جهان‌بینی...

نخست سدهٔ نوزدهم است. وی تجربه‌گرایی و خردگرایی آغازین نوین را در هم آمیخت و تا به امروز کارهای با ارزش وی در متافیزیک، معرفت‌شناسی، اخلاق، فلسفه سیاسی، زیبایی‌شناسی...

پدرسالاری: این فرض معرفت‌شناسانه که هیچ حقیقت غایی در مورد این که خیر جامعه چیست، وجود ندارد (حقیقتی مبتنی بر مکاشفه یا وحی یا معرفتی خاص)، بلکه تنها معیار...

اثبات‌گرایی منطقی یا پوزیتیویسم منطقی نوعی از پوزیتیویسم جدید است که اثبات‌گرایی را می‌پذیرد. پوزیتیویسم منطقی نظریه‌ای است معرفت‌شناسانه که تجربه‌گرایی قوی...

خردگرایی یا عقلگرایی انتقادی یا عقلانیت نقاد فلسفه‌ای معرفت‌شناسانه است که کارل پوپر آن را به پیش برد. پوپر دربارهٔ خردگرایی انتقادی در آثارش جامعه باز...

(2018-09-22). "عناصر دینی در کیهان‌نگاره نویافته چینی مانوی رویکردی تصویرـ متن‌شناسانه به طومارنگاره‌ای تعلیمی از مانویان چین در قرن 13/14 میلادی". پژوهش‌های...

فلسفه است که موضوع آن ماهیت زیبایی و سلیقه، همچنین فلسفه هنر (حوزهٔ فلسفهٔ خاص خود را دارد که از زیبایی‌شناسی بیرون می‌آید) است. همچنین زیبایی‌شناسی قابلیتی...

چشم‌انداز هر دوره و شخص ایجاب می‌کند، استنباط نمود. این تلقی فلسفی و معرفت‌شناسانه «منظرگرایی» خوانده می‌شود. نیچه در «چنین گفت زرتشت» بیان می‌کند که بر...

طبیعت‌گرایی باز کردند. نئوپوزیتیویسم و فلسفه تحلیلی، خردگرایی کلاسیک و متافیزیک را به دور انداخته و به دفاع از تجربه‌گرایی و نام‌گرایی معرفت‌شناسانه پرداختند...

تورنتون بهره گرفت و در سال ۱۳۸۵ با نگارش رساله‌ای تحت عنوان «دلایل اخلاقی: خاص‌گرایی، الگوها و ورزیدن» (Moral Reasons: Particularism, Patterns and Practice)...

پیشنهاد کرد بیماری‌های اجتماعی را می‌توان از طریق اثبات‌گرایی جامعه‌شناختی اصلاح کرد که یک رویکرد معرفت‌شناختی است که در کتاب «دوره فلسفه اثباتی» (۱۸۳۰–۱۸۴۲)...

لیبرالیسم (به انگلیسی: Liberalism) یا لیبرال‌گرایی در معنای لغوی، به معنی آزادی‌خواهی با قوانین خاص است و به آرایهٔ وسیعی از ایده‌ها و نظریه‌های مرتبط...

هستی است. پس، فلسفه فیزیک، فلسفه‌ای است در جهت شناخت و تقابل آرای هستی‌شناسانه، از دیدگان علم، تجربه و آزمون. یکی پارادوکسهای جالب در مورد فضا-زمان: با...

ابریستویت) - تأسیس شد. نظریه‌های روابط بین‌الملل را می‌توان در دو نحله معرفت‌شناسانه تقسیم کرد: «اثبات‌گرایانه» و «پسااثبات‌گرایانه». هدف نظریه‌های اثبات‌گرایانه...

(مانند طبیعت‌گرایی سکولار) است که جایگزینی برای جهان‌بینی دینی محسوب می‌شوند. فلسفهٔ دین شامل تمام حوزه های اصلی فلسفه است؛ یعنی متافیزیک، معرفت‌شناسی، نظریهٔ...

فرضیه‌های خاص و هرگونه تعصباتی نیاز است. او می‌گوید در این مرحله، به ایمان کور نیاز است تا در مرحله بعد با بسط و تقویت نظریه جدید بتوانیم ایمان را به «معرفت» برگردانیم...

نوعی از پوزیتیویسم جدید است که اثبات‌گرایی را می‌پذیرد. پوزیتیویسم منطقی نظریه‌ای است معرفت‌شناسانه که تجربه‌گرایی قوی ــ که عبارت است از این رأی که منشأ...

راه‌حل‌هایی فراهم کند. به این معنا، ادبیات هم مانند هنر باید کارکردهای معرفت‌شناسانه و آموزشی‌ای را با خود داشته باشد که انتظار می‌رود «معنای زندگی را برای...

هنر روایت به خودی خود یک امر بسیار مهم زیبایی شناسانه است. معمولاً تعداد زیادی از المان‌های زیبایی شناسانه در داستان‌های خوب پرداخت شده، وارد عمل می‌شوند...

توسعهٔ نظریهٔ انتقادی است. به عقیدهٔ هورکهایمر این مسئله، یک مسئله‌ی معرفت شناسانه است: ما نه فقط می‌بایست در شیوه‌ی ایده‌های دانشمندان تجدید نظر کنیم،...

یادگیری باید محور توجه قرار گیرد نه فرایند آموزش. مهمترین پیش‌فرض معرفت شناسانه ساخت گرایی آن است که معنا، تابعی از چگونگی ساختن آن بر اساس تجربه‌های فردی...

از پیش جلوه‌گر کرده‌است؛ چراکه یکی از اصول معرفت شناختی ناظر بر کاربست علوم شناختی در علوم اجتماعی، ذهن گرایی است؛ اصلی که از اصول اساسی این مکتب به‌شمار...

تکامل اجتماعی-فرهنگی (به انگلیسی: Sociocultural evolution)، «تکامل‌گرایی اجتماعی فرهنگی» یا «تکامل فرهنگی» نظریه‌های اجتماعی و فرهنگی هستند که چگونگی...

متافیزیک، فلسفه اخلاق، تاریخ، معرفت‌شناسی، روانشناسی و نقد ادبی آثار مهمی عرضه کرده‌ است. سهم مهم وی در فلسفه، تحلیل معرفت‌شناسانه اش از علوم انسانی است. دیلتای...

و حالات خاص)، دربارهٔ چیزی است که در بدنهای ما و علت دریافت شده ادراکهای جسمانی ما روی می‌دهد. آرتور شوپنهاور خودآگاهی واقع‌گرایی خام معرفت‌شناسی جرج...

دوگانه‌انگاری، دوگانه‌گرایی (به انگلیسی: dualism) نگرشی فکری است که مفاهیم را به وسیلهٔ کنار هم گذاشتن معانی مکمل و متضاد (اعم از فرهنگی، فلسفی یا طبیعی)...

(ousia) به معنای «هستی» آمده‌است. بابک احمدی، کار روشنفکری، نشر مرکز، ۱۳۷۴. بدفهمیدن زبان، بحث و استدلال پیرامون زبان‌شناسی کاربردی جامعه‌شناسانه و شناختی...