زمان‌سنجی یا علم سنجش زمان (به: یونانی χρόνος Chronos، 'زمان' و μέτρον metron، 'اندازه‌گیری') علم سنجش و اندازه‌گیری زمان است و با اندازه‌گیری، زمان‌سنجی...

زَمان دنباله پیوسته هستی و رخدادهاست که ظاهراً در روند برگشت‌ناپذیری از گذشته تا کنون و از اکنون تا آینده رخ می‌دهند. زمان کمیت تشکیل‌دهنده اندازه‌گیریهای...

منطقهٔ زمانی (یا زمان‌پهنه) به هر یک از قاچ‌های ۱۵ درجه‌ای کرهٔ زمین گفته می‌شود که زمان متوسط نصف‌النهاری مرکز آن را می‌توان به عنوان زمان رسمی کشورها و...

تغییر ساعت تابستانی یا صرفه‌جویی در زمان نور روز و هماهنگی ساعت کار اقتصادی (DST) ـ که در بیشتر کشورها با نام ساعت تابستانی نامیده می‌شود ـ به تغییر ساعت...

ایزوتوپ‌های غیر رادیواکتیو کربن در موجود مرده، میزان ایزوتوپ کربن-۱۴ آن در زمان مرگ تقریب زده می‌شود. حال با دانستن مقدار ایزوتوپ کربن-۱۴ در هنگام مرگ و...

Coordinated Universal Time) به اختصار: یوتی‌سی (به انگلیسی: UTC) یک معیار زمان برای تعیین ساعت‌ها و اختلافات زمانی در سراسر جهان است. ساعت هماهنگ جهانی...

زمان‌سنجی گذری (انگلیسی: Transit-timing variation) اندازه‌گیری تغییر زمان در مدت گذر جرم یا اجرام آسمانی روشی برای تشخیص سیاره‌های افراخورشیدی با مشاهدهٔ...

واپاشی هسته‌ای آن با استفاده از سرعت‌های واپاشی شناخته شده انجام می‌شود. زمان‌سنجی رادیومتری به همراه اصول چینه‌شناسی در علم زمین‌گاه‌شناسی و تعیین مقیاس...

مخفف عبارت «British Summer Time» استفاده می‌شود. در قرن نوزدهم، نگهداشتن زمان کاری شخصی بود. معمولاً ساعت ساز شهر یا ساعت بزرگی که در شهر نصب کرده بودند،...

پروژه‌هایی نظیر لیگو، آنتن فضایی تداخل‌سنج لیزری ناسا/اِسا و آرایه‌های زمان‌سنجی تپ‌اختر است. در ۱۱ فوریه ۲۰۱۶، پژوهشگران در LIGO، برای نخستین‌بار امواج...

زمان‌سنجی شناختی به اندازه‌گیری قاعده‌مند زمان پاسخ‌دهی، به عنوان وسیلهٔ روشن کردن وابستگی‌ها یا عملیات‌های ذهنی و روانی، اشاره دارد. آزمون وابستگی ضمنی...

سفر در زمان به ایدهٔ حرکت بین لحظه‌های مختلف در زمان گفته می‌شود که مشابه حرکت بین مکان‌های مختلف در فضا صورت می‌گیرد، و در آن امکان ارسال اشیاء (و در...

اتساع زمان گرانشی پدیدهٔ وجود تفاوت واقعی بین مقدار مشاهده‌شده برای زمان سپری شده میان دو رویداد، از دید ناظرهای قرار گرفته در مکان‌هایی با پتانسیل گرانشی...

در علم فیزیک، فضا-زمان (به انگلیسی: Spacetime) (و نه فضا و زمان) عبارت است از یک مدل ریاضی که زمان و فضا را به صورت درهم‌تنیده و به عنوان یک کمیت پیوسته...

مصادره شد و هم‌اکنون با نام تماشاگه زمان برای بازدید عموم دایر است. «تماشاگه زمان» مجموعه‌ای از ابزارهای زمان‌سنجی و گاه‌شماری است که در محوطه‌ای به گستره...

زمان خورشیدی (به انگلیسی: Solar time) زمانی است که به وسیلهٔ حرکت ظاهری خورشید اندازه‌گیری می‌شود. یکای این اندازه‌گیری شبانه‌روز است که درحقیقت بر پایه...

یکی از نام‌های تغییر ساعت برای صرفه جویی در زمان روز در اروپای مرکزیست (یوتی‌سی ۲:۰۰+). در حالت عادی زمان در اروپای مرکزی ۱ ساعت از گرینویچ جلوتر است...

یکای زمان است که بر اساس رخ دادن دو رویداد در جریان حرکت زمین به دور خورشید تعریف می‌شود. گاه با گسترش دادن این مفهوم، واژه «سال» برای نامیدن طول زمان گردش...

سهامداران اختراع شده‌است ولی بعدها این ابزار ساده کاربرهای دیگری از جمله زمان‌سنجی و گاهشماری نیز یافت و برای تعیین بزرگ‌ترین روز سال - بزرگ‌ترین شب- طولانی‌ترین...

وست‌مینستر قرار دارد. بیگ بن از سال ۱۸۵۹ به‌عنوان نمادی از دقت و اعتماد در زمان‌سنجی شناخته می‌شود. این سازه پس از برج ساعت مکه در عربستان سعودی دومین برج...

مدیریت زمان (به انگلیسی: Time management) عمل یا فرایند طراحی به‌کارگیری کنترل آگاهانه بر روی زمانی است که صرف فعالیتهای مشخص می‌شود، به خصوص به منظور...

کپسول زمان (به انگلیسی: Time capsule) نهانگاه یا مخزنی است که در آن چیزهایی قرار داده می‌شود تا بعد از زمانی معین (یا گاهی نامعین) آن‌ها را باز کنند و...

آرایه زمان سنجی تپ اختر(به انگلیسی: Pulsar timing array) مجموعه‌ای از تپ اخترهای میلی‌ثانیه ای است که می‌توانند برای آشکارسازی و تحلیل امواج گرانشی به...

اتساع زمان یا فراخش زمان یکی از مفاهیم فیزیکی مربوط به نظریهٔ نسبیت خاص آلبرت اینشتین هست که مبنی بر پایهٔ نسبیت این گونه بیان می‌شود که از دید دو ناظر...

گونه از ساعت می‌تواند زمان را برحسب زاویه یا محل قرارگیری سایهٔ یک میله که با زاویهٔ مشخص نسبت به زمین قرار دارد، کار زمان‌سنجی را انجام دهد. این ساعت...

در فیزیک زمان پلانک (به انگلیسی: Planck time) (با نماد tP) واحدی از زمان در دستگاه یکاهای طبیعی یا یکاهای پلانک است. یک زمان پلانک زمانی است که نور در...

روند ترجمه میراث ایرانی، یونانی، هندی و بین‌النهرینی که در زمان هارون پیش گرفته شده بود در زمان مأمون سرعت بیشتری گرفت. دارالحکمه از یک کتابخانه به یک مرکزی...

کنونی هجری خورشیدی گاه‌شماری، یا تقویم، دانش و فنّ تعیین و نگهداری حساب زمان. از طرفی تقویم، گاهنامه، سالنما یا سالنامه معمولاً برای صورت نتایج یا جدول...

هَفته یکایی از زمان برابر ۷ شبانه روز است. هفته از گام‌های چهارگانه ماه قمری گرفته شده و امروزه در همه جوامع از آن به عنوان یک واحد زمان استفاده می‌شود...

پیکان زمان (به انگلیسی: Arrow of Time, or Time's Arrow) مفهومی است که در سال ۱۹۲۷ توسط اخترشناس بریتانیایی آرتور استنلی ادینگتون مطرح گشت. این مفهوم بر...

می‌شود مبتنی بر بهینه‌سازی، بهینه‌سازی خطی (تحقیق در عملیات) کارسنجی و زمان‌سنجی می‌باشد. دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف به عنوان نخستین دانشکده...