شک‌گرایی یا شکاکیت یا اسکپتیسیسم (به انگلیسی: Skepticism) یکی از مکاتب زیرمجموعهٔ خردگرایی است. شک‌گرایان اصراری بر اثبات و پافشاری بر عقاید خود و دیگران...

اگزیستانسیالیسم یا هستی‌گرایی (به انگلیسی: Existentialism) اصطلاحی است که به کارهای فیلسوفان مشخصی از اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم اعمال می‌شود...

بشر را رد می‌کند. این اندیشه معمولاً در ارتباط نزدیک با بدبینی عمیق و شک‌گرایی رادیکال است. شاید بتوان گرگیاس، سوفیست یونانی قرن پنجمِ پیش از میلاد را...

ابهام و شک می‌شود. این شک‌گرایی می‌تواند از ناباوری به راه حل‌های معاصر فلسفی باشد تا ندانم‌گرایی یا حتی رد واقعیت جهان خارج. یک نوع آن، شک‌گرایی علمی،...

راسیونالیسم یا عقل‌گرایی یا خِرَدگرایی یا مکتب اصالت عقل (به انگلیسی: Rationalism)، به معنی تکیه بر اصول عقلی ]، باروخ اسپینوزا، و گوتفرید لایبنیتس به...

برای اولین بار در قرن ۱۶ میلادی به کار گرفته شد؛ پس از رواج آزاداندیشی و شک‌گرایی علمی و در نهایت، نقد ادیان، از این کلمه نیز به‌طور محدودی استفاده شد. برای...

Account دامنه Scope درونی‌گرایی Internalism دیدگاه، موضع View, Position روش‌شناسی، روش‌ها Methodology شخص Subject شک‌گرایی، شک Skepticism غیربایسته شناسانه...

تعیّن‌گرایی یا دترمنیسم (به انگلیسی: Determinism) یک نظریه فلسفی است که بر طبق آن هر رویدادی از جمله رفتارها و کنش‌های انسان، به صورت عِلّی (علت و معلول)...

شواهد (عقلانیت و تجربه گرایی) را بر پذیرش دگم اندیشی و خرافات ترجیح می‌دهد. در انتقاد از برخی مضامین انسان‌گرایی فراانسان‌گرایی مطرح شده‌است. اومانیسم...

آف اینکوئری شک‌گرایی آکادمیک بار اثبات (فلسفه) اثبات‌گرایی منطقی تجربه‌گرایی اندیشه آزاد شک‌گرایی فلسفی شک‌گرایی اندیشه انتقادی واژه‌نامه شک‌گرا "Scientific...

شک‌گرایی خودتنهاانگاری ذهن رفتارگرایی همایندگرایی کارکردگرایی عینی‌گرایی ذهنیت‌گرایی هنجارمندی مطلق‌گرایی خاص‌گرایی نسبی‌گرایی اخلاق‌ستیزی شک‌گرایی جهانی‌گرایی...

عمل‌گرایی یا پراگماتیسم (به فرانسوی: Pragmatisme)، سنتی فلسفی است که کلمات و افکار را ابزارهایی برای پیش‌بینی، حل مسئله و کنش می‌داند، و این ایده که کارکرد...

دومین نقد عمده به اندیشهٔ مارکس معمولاً به وجه تقلیل‌گرایی این اندیشه ناظر می‌باشد. تقلیل‌گرایی به این معناست که شما یک امر مهم و بزرگی را به یک چیز خلاصه...

ندانم‌گرایی یا لاادری‌گری یا اَگنوستیسیزم (انگلیسی: Agnosticism)، دیدگاهی فلسفی است که دانستن درستی یا نادرستیِ برخی ادعاها و به‌طور ویژه، ادعاهای مربوط...

واقع‌گرایی یا رئالیسم، یک مکتب فلسفی است که ادّعا دارد بین علم و معلوم، قابلیت تطابق، وجود دارد؛ یعنی علم می‌تواند جهان را همان‌گونه که واقعاً هست، توصیف...

قبیل تجربه‌گرایی، شک‌گرایی و طبیعت‌گرایی متافیزیکی مشهور است. در واقع او را باید یکی از شاخص‌ترین چهره‌های فلسفه با ایدئولوژی تجربه‌گرایی دانست. دیوید...

طبیعت‌گرایی یا ناتورالیسم (به فرانسوی: naturalisme) معمولاً در اشاره به این باور فلسفی بکار می‌رود که تنها قوانین و نیروهای طبیعت (نه قوانین و نیروهای...

دنیای دیگر دسترسی پیدا کند. نظرات اصلی در مورد زندگی پس از مرگ از دین، باطن گرایی و متافیزیک نشأت می‌گیرد. برخی نظام‌های اعتقادی، همچون ادیان ابراهیمی، معتقدند...

پوزیتیویسم یا اثبات‌گرایی (یافت‌باوری) (فرانسوی: Positivisme‎) هر گونه[فلسفه علم]بر اساس این دیدگاه است که در [علوم طبیعی]و اجتماعی، داده‌های برگرفته...

واژه دگرجنس‌گرایی را «اشتیاق جنسی ناسالم به فردی از جنس مخالف» تعریف کرد. در سال ۱۹۳۴ میلادی بعد از دهه‌ها شک و تردید واژه دگرجنس‌گرایی معنایی به خود...

تجربه‌گرایی (به انگلیسی: Empiricism) یکی از گرایش‌های اصلی در معرفت‌شناسی و نقطهٔ مقابل خردگرایی است. بر اساس این دیدگاه همهٔ معرفت‌های بشری مستقیم یا...

میان‌رشته‌ای‌اش، از آن‌ها متمایز است. ساختارگرایی به منزلهٔ مرحله‌ای فراسوی انسان‌گرایی و پدیدارشناسی، به بررسی روابط درونی‌ای می‌پردازد که زبان و نیز تمامیِ نظام‌های...

فرزندان آن‌ها از غیبت، غالباً برای دسته‌بندی سنت‌های باطنی مانند معنویت گرایی، تئوسوفی، آنتروپوزوفی، نظم هرمتی طلوع طلایی و عصر جدید استفاده می‌شود. ایده...

داشته باشد ( نتیجه گرایی/پیامدگرایی/ غایت گروی) اما دیدگاهی دیگر، بدون رد نتیجه‌های دلخواه، خوب بودن یک امر را ذاتی می‌داند (وظیفه گرایی) یا در دیدگاهی دیگر...

ایدئالیسم یا آرمان‌گرایی (به آلمانی: Idealismus) یا مینوگروی نام مجموعه‌ای از دیدگاه‌های فلسفی با این مدّعاست که ایده‌ها موضوع حقیقی معرفت هستند؛ ایده‌ها...

دفاع از بنیان‌های اعتقادات اسلامی در برابر کسان مشکوک (گمانیک) و بدبین و شک‌گرایی دینی است. از دانشمندان علم کلام با عنوان «متکلم» یاد می‌شود و این کارکردی...

اسماعیلیه صوفیه جین یهودی Judeo-Islamic کانتی قانون‌گرایی افلاطونی نوافلاطونی عمل‌گرایی شک‌گرایی فلسفه تائوئیستی سنن برحسب منطقه آفریقایی شرقی چینی هندی...

جزم‌اندیشی، جَزمیت، خشک‌اندیشی، جزم‌گرایی یا دُگماتیسم (به انگلیسی: dogmatism) عبارت است از روش اندیشه‌گری غیرانتقادی و غیرعلمی، که بر بنیاد باورهای جزمی...

مکتبِ سنّت‌گرایی، رویکردی در فلسفه معاصر است که نسبت به مدرنیته و فلسفه جدید در غرب موضعی بشدت انتقادی دارد و خواهان احیای دانش و خرد در معنای قدسی است...

دربارهٔ شک می‌نویسد:و جَعَل المَشکوکین فی العَرضِ و خالدین فیها (همانا شک کنندگان در زمین می‌مانند و در آن جاودانه اند) پرسش شک‌گرایی شک‌گرایی فلسفی مشارکت‌کنندگان...

شک‌گرایی دینی نوعی شک‌گرایی درباره دین است. شک‌گرایان دینی اقتدار دینی را زیر سؤال می‌برند. آنها لزوماً ضد دین نیستند ولی نسبت به برخی یا تمام عقاید و...