فَلسَفِه (یونانی باستان: φιλοσοφία philosophia "فیلوسوفیا") و (به پارسی میانه: خردْدوستی، آوانگاری: xraddōstih) مطالعه پرسشهای عمومی و اساسی با رویکردی...
67 KB (5,102 words) - 16:01, 24 April 2024
اگزیستانسیالیسم (redirect from فلسفه تبارمندی هستی)
داد، و کارل یاسپرس در دههٔ ۱۹۳۰ فلسفهٔ خود را فلسفهٔ هستی نامید. هر دوی آنها تحت تأثیر فیلسوف دانمارکی، سورن کییرکگور، بودند. برای کییرکگور، بحران...
50 KB (4,820 words) - 11:29, 14 April 2024
تاریخ فلسفه آن چیزی است که بر فلسفه گذشتهاست. تاریخ فلسفه، سیر حرکت فلسفه و فیلسوفان را بررسی میکند که میتواند شامل بخشهایی مهم از زندگینامهٔ فیلسوف...
61 KB (5,392 words) - 09:55, 27 March 2024
واقع فلسفهٔ علم، دانش «مطالعه علوم» است. فلسفهٔ علم، از لحاظ علمِ مورد بررسی، به زیر گرایشهای گوناگونی از جمله: فلسفه ریاضیات، فلسفه فیزیک، فلسفه علوم...
54 KB (5,204 words) - 02:20, 18 October 2023
۱۷۷۰ در اشتوتگارت به دنیا آمد. وی به مدت ۵ سال (از سال ۱۸۰۱) مقام استادی فلسفه را در دانشگاه ینا به عهده داشت. در سال ۱۸۱۶ به دانشگاه هایدلبرگ رفت. چاپ...
13 KB (1,232 words) - 12:07, 4 March 2024
متافیزیک (redirect from فلسفه اولی)
الطبيعة) شاخهای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل میپردازد. متافیزیک را ریشهٔ فلسفه میدانند؛ بدین معنا...
10 KB (672 words) - 13:53, 1 April 2024
ایمانوئل کانت (redirect from فلسفه کانت)
سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهٔ وی از اندیشههای چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم...
64 KB (5,730 words) - 22:04, 2 April 2024
اصول و فروع این نظریه، پرداختهاست. این فلسفه از همان آغاز پیدایش، در برابر فلسفه ارسطویی مشاء عرض اندام کرد. فلسفهای که پیشینهای استوار و بیبدیل در سنت...
14 KB (1,345 words) - 12:11, 1 April 2024
سورن کییرکگور (category مقالههای دارای واژگان به زبان دانمارکی)
سورن کیِرکگور (به دانمارکی: Søren Kierkegaard) (۱۸۱۳–۱۸۵۵)، که به کیِرکگارد (søren kierkeɡaard) نیز معروف است، فیلسوف مسیحی دانمارکی، کسی که با وجود،...
21 KB (1,468 words) - 17:09, 11 March 2024
فلسفهٔ سکسوالیته، فلسفهٔ سکس یا فلسفۀ جنسیت، به بررسی فلسفی سکسوالیته، آمیزش جنسی، عشق و موضوعات مرتبط میپردازد. اینکه چه چیزی باعث به وجود آمدن احساسات...
8 KB (688 words) - 10:04, 15 June 2022
بودهاست. سورن کیرکگارد، فیلسوف دانمارکی، به دلیل تعامل گستردهاش با متفکران آلمانی، غالباً در بررسیهای فلسفی جزو فلسفهٔ آلمانی قرار میگیرد. گوتفرید ویلهلم...
14 KB (1,188 words) - 17:53, 5 January 2024
زیباییشناسی (redirect from فلسفه هنر)
زیباییشناسی (به انگلیسی: Aesthetics) شاخهای از فلسفه است که موضوع آن ماهیت زیبایی و ذوق، همچنین فلسفه هنر (حوزهٔ فلسفهٔ خاص خود را دارد که از زیباییشناسی بیرون...
28 KB (2,438 words) - 09:52, 27 March 2024
فلسفه مَشّاء یا مکتب مشاء مکتبی از فلسفه است که از آموزههای ارسطو الهام میگیرد. نیز فلسفه مشایی، یکی از دورهها یا مکاتب برجسته فلسفه اسلامی است، که...
7 KB (605 words) - 18:19, 24 August 2023
«فلسفه اسلامی» شاخهای از علوم اسلامی است که به تفسیر مسائل متافیزیکِ اسلام میپردازد. از فلسفه اسلامی با عنوان «فقه اکبر» نیز یاد میشود. فلسفه اسلامی...
29 KB (2,573 words) - 07:31, 10 April 2024
فلسفه ژاپن (به انگلیسی: Japanese philosophy) یا فلسفه ژاپنی در بستر تاریخ، تلفیقی از ادیان بومی شینتو و قارهای، مانند بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسیسم...
40 KB (3,662 words) - 08:10, 11 April 2024
فلسفۀ هند به سنتهای فلسفی شبهقاره هند گفته میشود. هند یک دستگاه فلسفی سنتی غنی و گوناگون دارد که ترکیبی از اوپانیشاد در دوره ودایی هست. مطابق نظریات...
33 KB (2,996 words) - 04:54, 13 October 2023
معرفتشناسی (category شاخههای فلسفه)
(به انگلیسی: Theory of Knowledge) نیز شناخته میشود یکی از شاخههای اصلی فلسفه است که به بررسی دانش (معرفت، آگاهی یا شناخت) و باور موجه میپردازد. مسایل...
54 KB (4,969 words) - 11:20, 27 March 2024
فریدریش نیچه (category نویسندگان فلسفه)
آلمانی و استاد زبانهای لاتین و یونانی بود که آثارش تأثیر بسیار عمیقی بر فلسفهٔ غرب و تاریخ اندیشهٔ مدرن برجای گذاشتهاست. مهمترین اثر فلسفی و ادبی نیچه...
120 KB (10,606 words) - 07:51, 22 April 2024
فلسفهٔ ریاضیات یا فلسفهٔ ریاضی (به انگلیسی: Philosophy of mathematics)، شاخهای از فلسفه است که به بنیادهای وجودیِ ریاضیات و مباحث مربوط به معرفتشناسی...
6 KB (507 words) - 14:46, 12 February 2024
هوش مصنوعی پیوندهای نزدیکی با فلسفه دارد زیرا هر دو در مفاهیم متعددی مانند هوش، عمل، خودآگاهی، معرفتشناسی و حتی اختیار مشترک هستند. علاوه بر این، تکنولوژی...
43 KB (4,245 words) - 15:55, 3 April 2024
فیلسوف (redirect from استاد فلسفه)
گویند که طراح یک مکتب فلسفی مستقل یا حداقل طراح یک نظریهٔ فلسفی مستقل باشد. فلسفهٔ پدر تمام علوم و به ویژه بنیان علوم انسانی است. فیثاغورس نخستین کسی بود که...
4 KB (226 words) - 13:43, 17 April 2024
فلسفهٔ اولیهٔ اسلامی از دو جریان عمده بهره میگرفت: بزرگترین نماینده حکمت مشاء ابنسینا است. نماینده حکمت اشراق و بنیانگذار آن در جهان اسلامی، سهروردی...
2 KB (147 words) - 09:53, 5 April 2024
فلسفهٔ پُستمدرن (به انگلیسی: Postmodern philosophy)(پسامدرن، پسانوگرایی، فرامدرن) - که نتیجهٔ طرز نگرش پیشگامان مکتب پستمدرن است-، به مجموعه پیچیدهای...
15 KB (1,308 words) - 09:53, 5 April 2024
فلسفه سیاست مطالعه مسائلی همچون سیاست، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، عدالت، مالکیت، حقوق، قانون و شیوهٔ اجرایی کردن آن توسط قوای حاکم از منظر فلسفی است،...
64 KB (6,195 words) - 00:25, 13 February 2024
فلسفه اخلاق یا اِتیک (به فرانسوی: éthique)، شاخهای است از فلسفه که به استدلال دربارهٔ پرسشهای بنیادین علم اخلاق میپردازد. درستی و نادرستی امور، شناخت...
52 KB (5,459 words) - 00:25, 28 January 2024
فلسفه قارهای (به انگلیسی: Continental philosophy)، در کاربرد معاصر، به مجموعهای از سنتها در فلسفهٔ سدههای ۱۹ و ۲۰ میلادی در قارهٔ اروپا گفته میشود...
18 KB (1,630 words) - 15:36, 13 March 2024
فلسفه شرق یا فلسفه آسیایی فلسفههای گوناگونی را شامل میشود که در شرق و جنوب شرقی آسیا ریشه دارند، از جمله فلسفه چینی، فلسفه ژاپن، فلسفه کره که در آسیای...
28 KB (2,503 words) - 06:05, 31 December 2023
واقعگرایی فلسفی (redirect from واقعگرايي (فلسفه))
واقعگرایی رئالیسم شاعرانه واقعگرایی (هنر) ۱- طباطبایی، سید محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، با شرح مرتضی مطهری ۲- چالمرز، آلن، چیستی علم: درآمدی بر مکاتب...
3 KB (271 words) - 23:49, 27 September 2023
فلسفه تاریخ (به انگلیسی:Philosophy of history )، شاخهای از فلسفه است که با استفاده از روشها و مفاهیم و تحلیلهای فلسفی به بررسی وقایع گذشته و ماهیت...
13 KB (1,170 words) - 09:19, 3 September 2023
فلسفه یهودی از تبیین بنیاسرائیل از سرچشمه جهان هستی و صفات ذاتی و فاعلی خدا به گونهای فلسفی نشأت میگیرد. از اینرو، کتاب مقدس عبری که تنخ نامیده میشود؛...
4 KB (385 words) - 21:38, 25 June 2023
معنای «آنچه دیده میشود»، پدیدار یا پدیده و λόγος lógos به معنای «بررسی») فلسفهٔ مطالعهٔ ساختارِ تجربه یا آگاهی است. این جنبش فلسفی در ابتدای سدهٔ بیستم...
18 KB (1,626 words) - 07:32, 1 April 2024