فَلسَفِه (یونانی باستان: φιλοσοφία philosophia "فیلوسوفیا") و (به پارسی میانه: خردْدوستی، آوانگاری: xraddōstih) مطالعه پرسشهای عمومی و اساسی است، مانند...
66 KB (5,057 words) - 18:14, 18 March 2024
اگزیستانسیالیسم (redirect from فلسفه تبارمندی هستی)
نیازموده، ارزش زیستن ندارد» و «خود را بشناس». شعار اول، ماهیت فلسفه و شعار دوم، ماهیت فلسفه اگزیستانسیالیسمی را روشن مینماید. در قرن بیستم مارتین هایدگر،...
50 KB (4,820 words) - 22:38, 2 March 2024
۱۷۷۰ در اشتوتگارت به دنیا آمد. وی به مدت ۵ سال (از سال ۱۸۰۱) مقام استادی فلسفه را در دانشگاه ینا به عهده داشت. در سال ۱۸۱۶ به دانشگاه هایدلبرگ رفت. چاپ...
13 KB (1,232 words) - 12:07, 4 March 2024
متافیزیک (redirect from فلسفه اولی)
الطبيعة) شاخهای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل میپردازد. متافیزیک را ریشهٔ فلسفه میدانند؛ بدین معنا...
10 KB (672 words) - 17:54, 5 January 2024
فلسفهٔ سکسوالیته، فلسفهٔ سکس یا فلسفۀ جنسیت، به بررسی فلسفی سکسوالیته، آمیزش جنسی، عشق و موضوعات مرتبط میپردازد. اینکه چه چیزی باعث به وجود آمدن احساسات...
8 KB (688 words) - 10:04, 15 June 2022
تاریخ فلسفه آن چیزی است که بر فلسفه گذشتهاست. تاریخ فلسفه، سیر حرکت فلسفه و فیلسوفان را بررسی میکند که میتواند شامل بخشهایی مهم از زندگینامهٔ فیلسوف...
61 KB (5,392 words) - 09:55, 27 March 2024
اصول و فروع این نظریه، پرداختهاست. این فلسفه از همان آغاز پیدایش، در برابر فلسفه ارسطویی مشاء عرض اندام کرد. فلسفهای که پیشینهای استوار و بیبدیل در سنت...
14 KB (1,345 words) - 09:49, 8 March 2024
ایمانوئل کانت (redirect from فلسفه کانت)
سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهٔ وی از اندیشههای چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم...
64 KB (5,719 words) - 17:22, 12 February 2024
فلسفه مَشّاء یا مکتب مشاء مکتبی از فلسفه است که از آموزههای ارسطو الهام میگیرد. نیز فلسفه مشایی، یکی از دورهها یا مکاتب برجسته فلسفه اسلامی است، که...
7 KB (605 words) - 18:19, 24 August 2023
زیباییشناسی (redirect from فلسفه هنر)
زیباییشناسی (به انگلیسی: Aesthetics) شاخهای از فلسفه است که موضوع آن ماهیت زیبایی و ذوق، همچنین فلسفه هنر (حوزهٔ فلسفهٔ خاص خود را دارد که از زیباییشناسی بیرون...
28 KB (2,438 words) - 09:52, 27 March 2024
واقع فلسفهٔ علم، دانش «مطالعه علوم» است. فلسفهٔ علم، از لحاظ علمِ مورد بررسی، به زیر گرایشهای گوناگونی از جمله: فلسفه ریاضیات، فلسفه فیزیک، فلسفه علوم...
54 KB (5,204 words) - 02:20, 18 October 2023
تعینگرایی (redirect from جبر (فلسفه))
سرانجام آن تنها به یک نتیجه واحد منتهی خواهد شد. تعیّنگرایی متضاد عدم قطعیت (فلسفه) است. سه موضع اصلی در بحث جبر و اختیار وجود دارد که عبارتند از جبرگرایی،...
31 KB (3,023 words) - 21:21, 18 July 2023
«فلسفهٔ اسلامی» شاخهای از علوم اسلامی است که به تفسیر مسائل متافیزیکِ اسلام میپردازد. از فلسفهٔ اسلامی با عنوان «فقهاکبر» نیز یاد میشود. فلسفه اسلامی...
29 KB (2,571 words) - 13:27, 24 March 2024
فلسفۀ هند به سنتهای فلسفی شبهقاره هند گفته میشود. هند یک دستگاه فلسفی سنتی غنی و گوناگون دارد که ترکیبی از اوپانیشاد در دوره ودایی هست. مطابق نظریات...
33 KB (2,996 words) - 04:54, 13 October 2023
فلسفهٔ ریاضیات یا فلسفهٔ ریاضی (به انگلیسی: Philosophy of mathematics)، شاخهای از فلسفه است که به بنیادهای وجودیِ ریاضیات و مباحث مربوط به معرفتشناسی...
6 KB (507 words) - 14:46, 12 February 2024
فلسفهٔ پُستمدرن (به انگلیسی: Postmodern philosophy)(پسامدرن، پسانوگرایی، فرامدرن) - که نتیجهٔ طرز نگرش پیشگامان مکتب پستمدرن است-، به مجموعه پیچیدهای...
15 KB (1,308 words) - 13:11, 3 December 2023
(زادهٔ ۱۴ دی ۱۳۱۸) نویسنده، مترجم و سخنران ایرانی در زمینه عرفان، ادبیات و فلسفه هنر است. وی در نقاشی و خوشنویسی نیز آثاری دارد و به زبانهای انگلیسی، عربی...
35 KB (2,839 words) - 20:56, 16 February 2024
فیلسوف (redirect from استاد فلسفه)
گویند که طراح یک مکتب فلسفی مستقل یا حداقل طراح یک نظریهٔ فلسفی مستقل باشد. فلسفهٔ پدر تمام علوم و به ویژه بنیان علوم انسانی است. فیثاغورس نخستین کسی بود که...
4 KB (226 words) - 15:37, 16 March 2024
فلسفه ژاپن (به انگلیسی: Japanese philosophy) یا فلسفه ژاپنی در بستر تاریخ، تلفیقی از ادیان بومی شینتو و قارهای، مانند بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسیسم...
40 KB (3,661 words) - 11:10, 27 January 2024
فلسفهٔ منطق شاخهای از فلسفه است که به بررسی مسائل فلسفی ناشی از منطق میپردازد. سؤالاتی از قبیل اینکه: اعتبار یک استدلال به چه معناست؟ مراد از استنتاج...
1 KB (109 words) - 07:15, 3 February 2022
قرون وسطی، نام دورهای است که برای تقسیمبندی تاریخ و تاریخ فلسفه استفاده میشود. معمولاً قرون وسطی را از پایان امپراتوری روم در قرن پنجم میلادی تا سقوط...
37 KB (3,851 words) - 17:35, 10 May 2023
فلسفه قارهای (به انگلیسی: Continental philosophy)، در کاربرد معاصر، به مجموعهای از سنتها در فلسفهٔ سدههای ۱۹ و ۲۰ میلادی در قارهٔ اروپا گفته میشود...
18 KB (1,630 words) - 15:36, 13 March 2024
فلسفه اخلاق یا اِتیک (به فرانسوی: éthique)، شاخهای است از فلسفه که به استدلال دربارهٔ پرسشهای بنیادین علم اخلاق میپردازد. درستی و نادرستی امور، شناخت...
52 KB (5,459 words) - 00:25, 28 January 2024
معنای «آنچه دیده میشود»، پدیدار یا پدیده و λόγος lógos به معنای «بررسی») فلسفهٔ مطالعهٔ ساختارِ تجربه یا آگاهی است. این جنبش فلسفی در ابتدای سدهٔ بیستم...
9 KB (719 words) - 15:27, 6 March 2024
فلسفه سیاست مطالعه مسائلی همچون سیاست، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، عدالت، مالکیت، حقوق، قانون و شیوهٔ اجرایی کردن آن توسط قوای حاکم از منظر فلسفی است،...
64 KB (6,195 words) - 00:25, 13 February 2024
فلسفه طبیعی یا فلسفه طبیعت (به لاتین: philosophia naturalis) عبارت بود از مطالعه فلسفی طبیعت و جهان فیزیکی که تا پیش از گسترش دانش نوین، دانشی فراگیر بود...
2 KB (172 words) - 20:12, 18 January 2024
فلسفه شرق یا فلسفه آسیایی فلسفههای گوناگونی را شامل میشود که در شرق و جنوب شرقی آسیا ریشه دارند، از جمله فلسفه چینی، فلسفه ژاپن، فلسفه کره که در آسیای...
28 KB (2,503 words) - 06:05, 31 December 2023
فلسفه مدرن اولیه (به انگلیسی: early modern philosophy) (یا فلسفه مدرن کلاسیک) به دورهای از تاریخ فلسفه گفته میشود که در اوایل یا در خلال بخشی از دوره...
25 KB (2,638 words) - 14:38, 16 January 2024
ایدئالیسم (redirect from آرمان گرايي (فلسفه))
شناخت حقیقت جهان بیرون، چندان نمیتوان به ذهن انسان متّکی بود. با اصطلاحات فلسفهٔ صدرایی ایدئالیسم یعنی، برای عاقل تنها معقول بالذات یا نفسالأمر دارای تأصل...
26 KB (1,750 words) - 09:08, 31 May 2023
فریدریش نیچه (category نویسندگان فلسفه)
آلمانی و استاد زبانهای لاتین و یونانی بود که آثارش تأثیر بسیار عمیقی بر فلسفهٔ غرب و تاریخ اندیشهٔ مدرن برجای گذاشتهاست. مهمترین اثر فلسفی و ادبی نیچه...
120 KB (10,601 words) - 21:39, 27 March 2024
اثباتگرایی (redirect from فلسفه تحصلی)
پوزیتیویسم یا اثباتگرایی (یافتباوری) (فرانسوی: Positivisme) هر گونه[فلسفه علم]بر اساس این دیدگاه است که در [علوم طبیعی]و اجتماعی، دادههای برگرفته...
6 KB (548 words) - 19:11, 9 February 2024