فَلسَفِه (یونانی باستان: φιλοσοφία philosophia "فیلوسوفیا") و (به پارسی میانه: خردْدوستی، آوانگاری: xraddōstih) مطالعهٔ پرسش‌های عمومی و اساسی با رویکردی...

فلسفهٔ سکسوالیته، فلسفهٔ سکس یا فلسفۀ جنسیت، به بررسی فلسفی سکسوالیته، آمیزش جنسی، عشق و موضوعات مرتبط می‌پردازد. اینکه چه چیزی باعث به وجود آمدن احساسات...

نیازموده، ارزش زیستن ندارد» و «خود را بشناس». شعار اول، ماهیت فلسفه و شعار دوم، ماهیت فلسفه اگزیستانسیالیستی را روشن می‌کند. در سده بیستم مارتین هایدگر،...

فیلسوف مسلمان و فارابی مؤسس فلسفه اسلامی دانسته شده است. فلسفه اسلامی، سه مکتب مهم دارد که عبارتند از: فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و حکمت مُتعالیه. فارابی،...

فلسفه ژاپن (به انگلیسی: Japanese philosophy) یا فلسفه ژاپنی در بستر تاریخ، تلفیقی از ادیان بومی شینتو و قاره‌ای، مانند بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسیسم...

فلسفه مَشّاء یا مکتب مشاء مکتبی از فلسفه است که از آموزه‌های ارسطو الهام می‌گیرد. نیز فلسفه مشایی، یکی از دوره‌ها یا مکاتب برجسته فلسفه اسلامی است، که...

الطبيعة) شاخه‌ای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل می‌پردازد. متافیزیک را ریشهٔ فلسفه می‌دانند؛ بدین معنا...

سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهٔ وی از اندیشه‌های چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم...

فلسفۀ هندی به سنت‌های فلسفی شبه‌قاره هند گفته می‌شود. هند یک دستگاه فلسفی سنتی غنی و گوناگون دارد که ترکیبی از اوپانیشاد در دوره ودایی هست. مطابق نظریات...

زیبایی‌شناسی (به انگلیسی: Aesthetics) شاخه‌ای از فلسفه است که موضوع آن ماهیت زیبایی و سلیقه، همچنین فلسفه هنر (حوزهٔ فلسفهٔ خاص خود را دارد که از زیبایی‌شناسی بیرون...

آموزه‌های زرتشتی تا مکاتب مانوی، مزدکی و آئین زروانی که پیش از اسلام ظهور کرده‌اند. فلسفه مصر باستان به عنوان آغاز فلسفه، توسط یونانیان باستان اعتبار یافت...

شناخت حقیقت جهان بیرون، چندان نمی‌توان به ذهن انسان متّکی بود. با اصطلاحات فلسفهٔ صدرایی ایدئالیسم یعنی، برای عاقل تنها معقول بالذات یا نفس‌الأمر دارای تأصل...

کردند، اما دربار و روحانیون و اشراف از خسرو یکم که فرزند کوچکتر قباد و ضد مزدکی بود، پشتیبانی کردند؛ کیوس یا کاووس مورد حمایت مزدکیان به جنگ با خسرو یکم...

آلمانی و استاد زبان‌های لاتین و یونانی بود که آثارش تأثیر بسیار عمیقی بر فلسفهٔ غرب و تاریخ اندیشهٔ مدرن برجای گذاشته است. مهم‌ترین اثر فلسفی و ادبی نیچه...

قرون وسطی، نام دوره‌ای است که برای تقسیم‌بندی تاریخ و تاریخ فلسفه استفاده می‌شود. معمولاً قرون وسطی را از پایان امپراتوری روم در قرن پنجم میلادی تا سقوط...

معنای «آنچه دیده می‌شود»، پدیدار یا پدیده و λόγος lógos به معنای «بررسی») فلسفهٔ مطالعهٔ ساختارِ تجربه یا آگاهی است. این جنبش فلسفی در ابتدای سدهٔ بیستم...

(زادهٔ ۱۴ دی ۱۳۱۸) نویسنده، مترجم و سخنران ایرانی در زمینه عرفان، ادبیات و فلسفه هنر است. وی در نقاشی و خوش‌نویسی نیز آثاری دارد و به زبان‌های انگلیسی، عربی...

فلسفه قرن بیستم شاهد توسعه شماری از مکاتب فلسفی جدید بود که شامل اثبات‌گرایی منطقی، فلسفه تحلیلی، پدیدارشناسی، اگزیستانسیالیسم و پساساختارگرایی. از نظر...

اصول و فروع این نظریه، پرداخته‌است. این فلسفه از همان آغاز پیدایش، در برابر فلسفه ارسطویی مشاء عرض اندام کرد. فلسفه‌ای که پیشینه‌ای استوار و بی‌بدیل در سنت...

سرانجام آن تنها به یک نتیجه واحد منتهی خواهد شد. تعیّن‌گرایی متضاد عدم قطعیت (فلسفه) است. سه موضع اصلی در بحث جبر و اختیار وجود دارد که عبارتند از جبرگرایی،...

گویند که طراح یک مکتب فلسفی مستقل یا حداقل طراح یک نظریهٔ فلسفی مستقل باشد. فلسفهٔ پدر تمام علوم و به ویژه بنیان علوم انسانی است. فیثاغورس نخستین کسی بود که...

فلسفهٔ منطق شاخه‌ای از فلسفه است که به بررسی مسائل فلسفی ناشی از منطق می‌پردازد. سؤالاتی از قبیل اینکه: اعتبار یک استدلال به چه معناست؟ مراد از استنتاج...

فلسفه سیاست مطالعه مسائلی همچون سیاست، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، عدالت، مالکیت، حقوق، قانون و شیوهٔ اجرایی کردن آن توسط قوای حاکم از منظر فلسفی است،...

فلسفه ذهن (به انگلیسی: philosophy of mind)، شاخه‌ای از فلسفه است که به مطالعه هستی‌شناسی و طبیعت ذهن و روابطش با بدن می‌پردازد. مسئله ذهن و جسم، مسئله‌ای...

فلسفه نوافلاطونی یا فلسفه افلاطونی نوین (به انگلیسی: Neoplatonism)، آخرین مکتب فلسفهٔ یونان است و بیش‌تر به کارها و شرح‌ها و تعلقات فیلسوفانی چون فلوطین...

فلسفهٔ دوران باستان اَشکال ابتداییِ تفکر فلسفی برای نخستین بار در دوران باستان در جامعهٔ برده‌داری پدید آمد. فلسفهٔ باستان ویژگی‌های بارزی دارد که بعدها...

کارکردگرایی یکی از رویکردها در فلسفه ذهن است. ایده اصلی در این رویکرد آن است که حالت‌های ذهنی (باورها، خواست‌ها، احساس درد داشتن و ...) فقط از طریق نقش...

اندیشه او نیز موافق هستند. مطالعات مارکسیستی، عبارت‌اند از: نظریه تاریخی، فلسفه مارکسیستی، اقتصاد سیاسی و سوسیالیسم علمی. اساس مارکسیسم، آن طور که در «مانیفست...

فلسفه پیشاسقراطی به عنوان مشغله‌ای متمایز از الهیات اشاره به فیلسوفان پیشاسقراطی نخستین متفکران یونانی که کوشیدند تا به جای تفسیر دینی یا اسطوره شناختی،...

عصرِ روشنگری یا عصرِ روشن‌اندیشی جنبشی فکری و فلسفی در تاریخ فلسفه غرب بود که از میانه‌های سدهٔ هفدهم ابتدا در انگلستان و سپس در فرانسه، آغاز شد و تا...

ترکان را با عنوان «ترک جاهل» یا «جنیان» خطاب می‌کرد. در قیام وی گروه‌های مزدکی نیز بودند که با نام پارسیان همراه شده‌بودند و همچنین کسانی از بین دستگاه...