فَلسَفِه (یونانی باستان: φιλοσοφία philosophia "فیلوسوفیا") و (به پارسی میانه: خردْدوستی، آوانگاری: xraddōstih) مطالعهٔ پرسش‌های عمومی و اساسی با رویکردی...

انتقادی ماده‌باوری فرهنگی ماده‌باوری دیالکتیکی ماده‌باوری حذف‌گرا هستی ماده‌باوری تاریخی تجرد طبیعت‌گرایی متافیزیکی طبیعت‌گرایی (فلسفه) فیزیکالیسم فلسفه ذهن...

نیازموده، ارزش زیستن ندارد» و «خود را بشناس». شعار اول، ماهیت فلسفه و شعار دوم، ماهیت فلسفه اگزیستانسیالیستی را روشن می‌کند. در سده بیستم مارتین هایدگر،...

فلسفهٔ سکسوالیته، فلسفهٔ سکس یا فلسفۀ جنسیت، به بررسی فلسفی سکسوالیته، آمیزش جنسی، عشق و موضوعات مرتبط می‌پردازد. اینکه چه چیزی باعث به وجود آمدن احساسات...

آشنایی با فلسفه است، مسائل مهم فلسفه را بیان می‌کند و سعی دارد فهم آن ساده و عام باشد. در این جلد، سعی شده‌است که به وضوح تمام انحرافات ماده‌باوری دیالکتیکی...

شناخت حقیقت جهان بیرون، چندان نمی‌توان به ذهن انسان متّکی بود. با اصطلاحات فلسفهٔ صدرایی ایدئالیسم یعنی، برای عاقل تنها معقول بالذات یا نفس‌الأمر دارای تأصل...

طبیعت‌گرایی در علم بدین معناست که روش‌های علمی باید در فلسفه نیز کار گرفته شود. از این دیدگاه علم و فلسفه تشکیل یک پیوستار می‌دهند. ایده‌ها و فرضیات فلسفی طبیعت‌گرایی...

بین سوژه و ابژه در جهان غرب با دوگانه‌گرایی ذهن و بدن، در فلسفه مدرن اولیه رنه دکارت، بین ماده ذهنی و بسط (مسئله ذهن و جسم) مطابقت دارد. دکارت معتقد بود...

فلسفه ژاپن (به انگلیسی: Japanese philosophy) یا فلسفه ژاپنی در بستر تاریخ، تلفیقی از ادیان بومی شینتو و قاره‌ای، مانند بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسیسم...

الطبيعة) شاخه‌ای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل می‌پردازد. متافیزیک را ریشهٔ فلسفه می‌دانند؛ بدین معنا...

فیلسوف مسلمان و فارابی مؤسس فلسفه اسلامی دانسته شده است. فلسفه اسلامی، سه مکتب مهم دارد که عبارتند از: فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و حکمت مُتعالیه. فارابی،...

تاریخ فلسفه آن چیزی است که بر فلسفه گذشته‌است. تاریخ فلسفه، سیر حرکت فلسفه و فیلسوفان را بررسی می‌کند که می‌تواند شامل بخش‌هایی مهم از زندگی‌نامهٔ فیلسوف...

فلسفه پیشاسقراطی به عنوان مشغله‌ای متمایز از الهیات اشاره به فیلسوفان پیشاسقراطی نخستین متفکران یونانی که کوشیدند تا به جای تفسیر دینی یا اسطوره شناختی،...

فلسفۀ هندی به سنت‌های فلسفی شبه‌قاره هند گفته می‌شود. هند یک دستگاه فلسفی سنتی غنی و گوناگون دارد که ترکیبی از اوپانیشاد در دوره ودایی هست. مطابق نظریات...

فلسفه مَشّاء یا مکتب مشاء مکتبی از فلسفه است که از آموزه‌های ارسطو الهام می‌گیرد. نیز فلسفه مشایی، یکی از دوره‌ها یا مکاتب برجسته فلسفه اسلامی است، که...

اسپینوزا تحت تأثیر فلسفهٔ دکارت بود امّا در تعاملات متافیزیکی خود تلاش می‌کرد بر دوگانه انگاری دکارتی چیره شود و خدا، روح و ماده را در پیوندی واحد به...

فلسفه سیاست مطالعه مسائلی همچون سیاست، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، عدالت، مالکیت، حقوق، قانون و شیوهٔ اجرایی کردن آن توسط قوای حاکم از منظر فلسفی است،...

فلسفه مَدرَسی (آموزشگاهی) یا اسکولاستیسم روشی از تفکر انتقادی دین مدارانه و الهیاتی است که دانشگاهیان سده‌های میانه از حدود ۱۱۰۰ (میلادی) تا ۱۵۰۰ (میلادی)...

سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهٔ وی از اندیشه‌های چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم...

فلسفه قاره‌ای (به انگلیسی: Continental philosophy)، در کاربرد معاصر، به مجموعه‌ای از سنت‌ها در فلسفهٔ سده‌های ۱۹ و ۲۰ میلادی در قارهٔ اروپا گفته می‌شود...

فلسفه اخلاق یا اِتیک (به فرانسوی: éthique)، شاخه‌ای است از فلسفه که به استدلال دربارهٔ پرسش‌های بنیادین علم اخلاق می‌پردازد. درستی و نادرستی امور، شناخت...

فلسفهٔ ریاضیات یا فلسفهٔ ریاضی (به انگلیسی: Philosophy of mathematics)، شاخه‌ای از فلسفه است که به بنیادهای وجودیِ ریاضیات و مباحث مربوط به معرفت‌شناسی...

واقع فلسفهٔ علم، دانش «مطالعه علوم» است. فلسفهٔ علم، از لحاظ علمِ مورد بررسی، به زیر گرایش‌های گوناگونی از جمله: فلسفه ریاضیات، فلسفه فیزیک، فلسفه علوم...

فلسفه ایرانی به اندیشه‌ها و سنت‌های فلسفی ایرانی باستان برمی‌گردد که از اندیشه‌های باستانی هندوآریایی، آغاز می‌شود که بعدها همین اندیشه‌ها تحت تأثیر دین...

ن ب و فلسفه درگاه رده ویکی‌پروژه موضوعات...

برداشت و نگرش حاصل از عبارت «فلسفه آلمانی» به معنای فلسفه در زبان آلمانی یا فلسفهٔ آلمانی‌ها است، بسیار متنوع بوده و در سنت‌های تحلیلی و قاره‌ای برای...

فلسفهٔ پُست‌مدرن (به انگلیسی: Postmodern philosophy)(پسامدرن، پسانوگرایی، فرامدرن) - که نتیجهٔ طرز نگرش پیشگامان مکتب پست‌مدرن است-، به مجموعه پیچیده‌ای...

فلسفه کوانتومی یکی از شاخه‌های فلسفه علم است که به بررسی مفاهیم، تفسیرها، و پیامدهای نظریه کوانتوم در فیزیک می‌پردازد. نظریه کوانتوم که در اوایل قرن بیستم...

فلسفه دوران رنسانس در سده‌های ۱۵ تا ۱۷ میلادی، بین قرون وسطی و دوران جدید در در شمال ایتالیا رخ داد. این دوره در قرن ۱۵ میلادی به اوج خود رسید و در سراسر...

فلسفهٔ دین شاخه‌ای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی است که بن‌مایهٔ آنها پرسش‌هایی‌است از دین یا دربارهٔ دین. بر اساس تعریف دانشنامه‌ٔ فلسفه‌ٔ استنفورد،...

فلسفه یونانی‌مآبی یا فلسفه یونانی‌گری یا فلسفه هلنیستی، دوره‌ای از فلسفه غرب می‌باشد که در تمدن هلنی، پس از ارسطو توسعه یافت و با آغاز دوره نوافلاطونی...