فَلسَفِه (یونانی باستان: φιλοσοφία philosophia "فیلوسوفیا") و (به پارسی میانه: خردْدوستی، آوانگاری: xraddōstih) مطالعهٔ پرسشهای عمومی و اساسی با رویکردی...
66 KB (5,092 words) - 22:33, 16 July 2024
انتقادی مادهباوری فرهنگی مادهباوری دیالکتیکی مادهباوری حذفگرا هستی مادهباوری تاریخی تجرد طبیعتگرایی متافیزیکی طبیعتگرایی (فلسفه) فیزیکالیسم فلسفه ذهن...
52 KB (5,101 words) - 20:45, 30 August 2024
اگزیستانسیالیسم (redirect from فلسفه تبارمندی هستی)
نیازموده، ارزش زیستن ندارد» و «خود را بشناس». شعار اول، ماهیت فلسفه و شعار دوم، ماهیت فلسفه اگزیستانسیالیستی را روشن میکند. در سده بیستم مارتین هایدگر،...
50 KB (4,850 words) - 11:37, 1 September 2024
فلسفهٔ سکسوالیته، فلسفهٔ سکس یا فلسفۀ جنسیت، به بررسی فلسفی سکسوالیته، آمیزش جنسی، عشق و موضوعات مرتبط میپردازد. اینکه چه چیزی باعث به وجود آمدن احساسات...
8 KB (688 words) - 18:56, 14 August 2024
آشنایی با فلسفه است، مسائل مهم فلسفه را بیان میکند و سعی دارد فهم آن ساده و عام باشد. در این جلد، سعی شدهاست که به وضوح تمام انحرافات مادهباوری دیالکتیکی...
35 KB (2,070 words) - 22:58, 3 April 2024
ایدئالیسم (redirect from آرمان گرايي (فلسفه))
شناخت حقیقت جهان بیرون، چندان نمیتوان به ذهن انسان متّکی بود. با اصطلاحات فلسفهٔ صدرایی ایدئالیسم یعنی، برای عاقل تنها معقول بالذات یا نفسالأمر دارای تأصل...
26 KB (1,750 words) - 09:08, 31 May 2023
طبیعتگرایی در علم بدین معناست که روشهای علمی باید در فلسفه نیز کار گرفته شود. از این دیدگاه علم و فلسفه تشکیل یک پیوستار میدهند. ایدهها و فرضیات فلسفی طبیعتگرایی...
22 KB (2,055 words) - 14:42, 17 August 2024
بین سوژه و ابژه در جهان غرب با دوگانهگرایی ذهن و بدن، در فلسفه مدرن اولیه رنه دکارت، بین ماده ذهنی و بسط (مسئله ذهن و جسم) مطابقت دارد. دکارت معتقد بود...
23 KB (2,145 words) - 17:37, 19 June 2024
فلسفه ژاپن (به انگلیسی: Japanese philosophy) یا فلسفه ژاپنی در بستر تاریخ، تلفیقی از ادیان بومی شینتو و قارهای، مانند بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسیسم...
40 KB (3,662 words) - 08:10, 11 April 2024
متافیزیک (redirect from فلسفه اولی)
الطبيعة) شاخهای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل میپردازد. متافیزیک را ریشهٔ فلسفه میدانند؛ بدین معنا...
10 KB (676 words) - 03:00, 31 July 2024
فیلسوف مسلمان و فارابی مؤسس فلسفه اسلامی دانسته شده است. فلسفه اسلامی، سه مکتب مهم دارد که عبارتند از: فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و حکمت مُتعالیه. فارابی،...
29 KB (2,536 words) - 11:36, 9 September 2024
تاریخ فلسفه آن چیزی است که بر فلسفه گذشتهاست. تاریخ فلسفه، سیر حرکت فلسفه و فیلسوفان را بررسی میکند که میتواند شامل بخشهایی مهم از زندگینامهٔ فیلسوف...
61 KB (5,424 words) - 10:04, 7 September 2024
فلسفه پیشاسقراطی به عنوان مشغلهای متمایز از الهیات اشاره به فیلسوفان پیشاسقراطی نخستین متفکران یونانی که کوشیدند تا به جای تفسیر دینی یا اسطوره شناختی،...
32 KB (3,261 words) - 23:58, 19 June 2024
فلسفۀ هندی به سنتهای فلسفی شبهقاره هند گفته میشود. هند یک دستگاه فلسفی سنتی غنی و گوناگون دارد که ترکیبی از اوپانیشاد در دوره ودایی هست. مطابق نظریات...
33 KB (2,996 words) - 18:11, 2 September 2024
فلسفه مَشّاء یا مکتب مشاء مکتبی از فلسفه است که از آموزههای ارسطو الهام میگیرد. نیز فلسفه مشایی، یکی از دورهها یا مکاتب برجسته فلسفه اسلامی است، که...
7 KB (605 words) - 18:19, 24 August 2023
باروخ اسپینوزا (category فلسفه و تفکر در جمهوری هلند)
اسپینوزا تحت تأثیر فلسفهٔ دکارت بود امّا در تعاملات متافیزیکی خود تلاش میکرد بر دوگانه انگاری دکارتی چیره شود و خدا، روح و ماده را در پیوندی واحد به...
47 KB (3,732 words) - 17:07, 13 September 2024
فلسفه سیاست مطالعه مسائلی همچون سیاست، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، عدالت، مالکیت، حقوق، قانون و شیوهٔ اجرایی کردن آن توسط قوای حاکم از منظر فلسفی است،...
64 KB (6,195 words) - 00:25, 13 February 2024
فلسفه مَدرَسی (آموزشگاهی) یا اسکولاستیسم روشی از تفکر انتقادی دین مدارانه و الهیاتی است که دانشگاهیان سدههای میانه از حدود ۱۱۰۰ (میلادی) تا ۱۵۰۰ (میلادی)...
7 KB (524 words) - 21:06, 20 July 2023
ایمانوئل کانت (redirect from فلسفه کانت)
سرشناس آلمانی در عصر روشنگری و کارساز در فلسفه جدید بود. او یکی از فیلسوفان کلیدی عصر روشنگری است و فلسفهٔ وی از اندیشههای چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم...
65 KB (5,749 words) - 10:05, 19 August 2024
فلسفه قارهای (به انگلیسی: Continental philosophy)، در کاربرد معاصر، به مجموعهای از سنتها در فلسفهٔ سدههای ۱۹ و ۲۰ میلادی در قارهٔ اروپا گفته میشود...
18 KB (1,630 words) - 15:36, 13 March 2024
فلسفه اخلاق یا اِتیک (به فرانسوی: éthique)، شاخهای است از فلسفه که به استدلال دربارهٔ پرسشهای بنیادین علم اخلاق میپردازد. درستی و نادرستی امور، شناخت...
52 KB (5,445 words) - 06:59, 11 August 2024
فلسفهٔ ریاضیات یا فلسفهٔ ریاضی (به انگلیسی: Philosophy of mathematics)، شاخهای از فلسفه است که به بنیادهای وجودیِ ریاضیات و مباحث مربوط به معرفتشناسی...
6 KB (507 words) - 18:45, 9 June 2024
واقع فلسفهٔ علم، دانش «مطالعه علوم» است. فلسفهٔ علم، از لحاظ علمِ مورد بررسی، به زیر گرایشهای گوناگونی از جمله: فلسفه ریاضیات، فلسفه فیزیک، فلسفه علوم...
55 KB (5,306 words) - 08:00, 10 September 2024
فلسفه ایرانی به اندیشهها و سنتهای فلسفی ایرانی باستان برمیگردد که از اندیشههای باستانی هندوآریایی، آغاز میشود که بعدها همین اندیشهها تحت تأثیر دین...
15 KB (1,220 words) - 10:57, 5 August 2024
ن ب و فلسفه درگاه رده ویکیپروژه موضوعات...
3 KB (327 words) - 19:53, 21 May 2023
برداشت و نگرش حاصل از عبارت «فلسفه آلمانی» به معنای فلسفه در زبان آلمانی یا فلسفهٔ آلمانیها است، بسیار متنوع بوده و در سنتهای تحلیلی و قارهای برای...
14 KB (1,190 words) - 13:14, 7 July 2024
فلسفهٔ پُستمدرن (به انگلیسی: Postmodern philosophy)(پسامدرن، پسانوگرایی، فرامدرن) - که نتیجهٔ طرز نگرش پیشگامان مکتب پستمدرن است-، به مجموعه پیچیدهای...
15 KB (1,308 words) - 09:53, 5 April 2024
فلسفه کوانتومی یکی از شاخههای فلسفه علم است که به بررسی مفاهیم، تفسیرها، و پیامدهای نظریه کوانتوم در فیزیک میپردازد. نظریه کوانتوم که در اوایل قرن بیستم...
28 KB (2,679 words) - 19:52, 10 August 2024
فلسفه دوران رنسانس در سدههای ۱۵ تا ۱۷ میلادی، بین قرون وسطی و دوران جدید در در شمال ایتالیا رخ داد. این دوره در قرن ۱۵ میلادی به اوج خود رسید و در سراسر...
7 KB (626 words) - 15:46, 9 June 2024
فلسفهٔ دین شاخهای از فلسفه مشتمل بر همه مباحث فلسفی است که بنمایهٔ آنها پرسشهاییاست از دین یا دربارهٔ دین. بر اساس تعریف دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد،...
7 KB (542 words) - 08:19, 5 June 2024
فلسفه یونانیمآبی یا فلسفه یونانیگری یا فلسفه هلنیستی، دورهای از فلسفه غرب میباشد که در تمدن هلنی، پس از ارسطو توسعه یافت و با آغاز دوره نوافلاطونی...
7 KB (485 words) - 08:33, 11 December 2023