وهم‌گرایی یا حقهٔ هنری (به ایتالیایی: Illusionism) در تاریخ هنر به معنی یک سنت هنری است که هنرمند برای ایجاد و به اشتراک گذاشتن یک فضای فیزیکی دست به...

اگزیستانسیالیسم یا هستی‌گرایی (به انگلیسی: Existentialism) اصطلاحی است که به کارهای فیلسوفان مشخصی از اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم اعمال می‌شود...

شواهد (عقلانیت و تجربه گرایی) را بر پذیرش دگم اندیشی و خرافات ترجیح می‌دهد. در انتقاد از برخی مضامین انسان‌گرایی فراانسان‌گرایی مطرح شده‌است. اومانیسم...

سوسیالیسم (به فرانسوی: Socialisme) که در فارسی جامعه‌خواهی یا جامعه‌گرایی نیز خوانده می‌شود، اندیشه‌ای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که هدف آن...

ملی‌گرایی یا ناسیونالیسم (به فرانسوی: Nationalisme) یک ایده و جنبش است که هدف آن ترقی بخشیدن منافع یک ملت است. ملی‌گرایی نوعی آگاهی جمعی است، یعنی آگاهی...

ندانم‌گرایی یا لاادری‌گری یا اَگنوستیسیزم (انگلیسی: Agnosticism)، نوعی شک‌گرایی و دیدگاهی فلسفی است که دانستن درستی یا نادرستیِ برخی ادعاها و به‌طور ویژه،...

تعیّن‌گرایی یا دترمنیسم (به انگلیسی: Determinism) یک نظریه فلسفی است که بر طبق آن هر رویدادی از جمله رفتارها و کنش‌های انسان، به صورت عِلّی (علت و معلول)...

حجم‌گرایی یا کوبیسم (به فرانسوی: Cubisme) یکی از سبک‌های هنری است. کوبیسم در فاصله سال‌های ۱۹۰۷ تا ۱۹۰۸ به‌عنوان سبکی جدی در نقاشی و تا حد محدودتری در...

اسلام‌گرایی که با نام اسلام سیاسی و اسلامیسم نیز شناخته می‌شود، نوعی ایدئولوژی است که «تعالیم، عقاید و ارزش‌های یک اسلام خاص را به عنوان بنیاد یک ساختار...

بایستی پرسید: «بی‌خودی از خود چگونه تواند بود؟! چنین چیزی جز سمرد[خیال، وهم]ی نتواند بود. آنگاه اگر کسی از خداست، از خداست. دیگر به بیخودی چه نیاز است؟...

لذت‌گرایی (شادخواری، شادی‌جویی) یا هدونیسم (به فرانسوی: Hédonisme) مکتبی فلسفی است که یافتن لذت و شادی جویی را هدف و ارزش غایی، و مهم‌ترین پیشهٔ انسان...

عمل‌گرایی یا پراگماتیسم (به فرانسوی: Pragmatisme)، سنتی فلسفی است که کلمات و افکار را ابزارهایی برای پیش‌بینی، حل مسئله و کنش می‌داند، و این ایده که کارکرد...

جمع‌گرایی استعمار کمونالیسم کمونیسم اجتماع‌گرایی محافظه‌کاری مشروطیت Distributism محیط‌زیست‌گرایی افراط‌گرایی تعصب فاشیسم فمینیسم بنیادگرایی جهانی‌گرایی سیاست‌های...

پوزیتیویسم یا اثبات‌گرایی (یافت‌باوری) (فرانسوی: Positivisme‎) هر گونه[فلسفه علم]بر اساس این دیدگاه است که در [علوم طبیعی]و اجتماعی، داده‌های برگرفته...

طبیعت‌گرایی یا ناتورالیسم (به فرانسوی: naturalisme) معمولاً در اشاره به این باور فلسفی بکار می‌رود که تنها قوانین و نیروهای طبیعت (نه قوانین و نیروهای...

ایدئالیسم یا آرمان‌گرایی (به آلمانی: Idealismus) یا مینوگروی نام مجموعه‌ای از دیدگاه‌های فلسفی با این مدّعاست که ایده‌ها موضوع حقیقی معرفت هستند؛ ایده‌ها...

تجربه‌گرایی (به انگلیسی: Empiricism) یکی از گرایش‌های اصلی در معرفت‌شناسی و نقطهٔ مقابل خردگرایی است. بر اساس این دیدگاه همهٔ معرفت‌های بشری مستقیم یا...

جوامع جمع‌گرا بار بیاید. گروهی جمع‌گرایی را در ارتباط با پدیده‌های «همه با هم گرایی» یا «گروهی گرایی» می‌دانند و «کل گرایی» این دو نظریه به صورت نوعی انسجام...

اجتماع‌گرایی یا جماعت‌گرایی (به انگلیسی: Communitarianism) (که با باهَمِستان‌گرایی یا باهَمادگرایی هم از آن یاد می‌شود) فلسفه ایست که بر پیوند میان فرد...

بشر را رد می‌کند. این اندیشه معمولاً در ارتباط نزدیک با بدبینی عمیق و شک‌گرایی رادیکال است. شاید بتوان گرگیاس، سوفیست یونانی قرن پنجمِ پیش از میلاد را...

غریزه یا فرایندی از فکر است که تحت تأثیر اضطراب یا ترس به حالتی غیرمنطقی و وهم آلود در می‌آید. افراد پارانوئید معمولاً فکر می‌کنند که دیگران برای آزار و...

فرگشت هستی ادبیات داستانی/غیر داستانی اختیار آینده تاریخ ایده Idios kosmos وهم حلول اطلاعات هوش جادو Matter معجزه اسطوره‌شناسی (اسطوره‌شناسی تطبیقی) National...

اولین بار در قرن ۱۶ میلادی به کار گرفته شد؛ پس از رواج آزاداندیشی و شک‌گرایی علمی و در نهایت، نقد ادیان، از این کلمه نیز به‌طور محدودی استفاده شد. برای...

راسیونالیسم یا عقل‌گرایی یا خِرَدگرایی یا مکتب اصالت عقل (به انگلیسی: Rationalism)، به معنی تکیه بر اصول عقلی ]، باروخ اسپینوزا، و گوتفرید لایبنیتس به...

کنفوسیوس‌گرایی، کنفوسیانیسم یا روئیسم مکتب فکری و رفتاری است که از چین باستان منشأ می‌گیرد. کنفوسیانیسم در صد مکتب فکری که از آموزه‌های فیلسوف چینی کنفوسیوس...

اصلاح‌طلبی، اصلاح‌گرایی یا رفورمیسم باور به امکان تغییر ساختارهای سیاسی و نظام اقتصادی بنیادی یک جامعه از طریق تغییر تدریجی از درون نهادهای موجود است...

اپیکوریسم یا اپیکوریانیسم (انگلیسی: Epicureanism) که به فلسفه لذت یا لذت گرایی ترجمه شده‌است یک نظام فلسفی بر اساس آموزه‌های فیلسوف یونان باستان، اپیکور...

دوگانه‌گرایی ذهن و بدن یک دیدگاه فلسفی در مباحث فلسفه ذهن است. اشاعهٔ عمومی این دیدگاه اغلب به رنه دکارت نسبت داده می‌شود. با اینحال این گرایش ریشه و...

جهانی‌گرایی یا گلوبالیسم (انگلیسی: Globalism) امروزه به ایدئولوژی‌های سیاسی گفته می‌شود که به جهانی‌شدن هنجار، ارزش و معنا می‌بخشند. در حالی که جهانی...

فایده‌گرایی، سودگرایی، سودمندگرایی، فایده‌باوری، اصالت سود، اصالت نفع (به انگلیسی: Utilitarianism) که مطلوبیت‌گرایی و منفعت‌گرایی نیز ترجمه شده‌است، شاخه‌ای...

فرگشت هستی ادبیات داستانی/غیر داستانی اختیار آینده تاریخ ایده Idios kosmos وهم حلول اطلاعات هوش جادو Matter معجزه اسطوره‌شناسی (اسطوره‌شناسی تطبیقی) National...