Əhməd Bakıxanov — Vikipediya

Əhməd Bakıxanov
Ümumi məlumatlar
Doğum adı	Əhmədağa Bakıxanov
Doğum tarixi	5 sentyabr 1892
Doğum yeri	Bakı, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	26 mart 1973 (80 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR
Dəfn yeri	II Fəxri xiyaban
Vətəndaşlığı	Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ
Uşağı	Tofiq Bakıxanov
Atası	Məmmədrza bəy Bakıxanov
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti	tarzən, pedaqoq
Musiqi aləti	tar
Təhsili	Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində Musiqi Kolleci
Mükafatları	1973 1946

Əhmədağa Məmmədrza oğlu Bakıxanov (5 sentyabr 1892, Bakı – 26 mart 1973, Bakı) — Azərbaycan tarzəni, pedaqoq, Azərbaycan SSR xalq artisti (1973), Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi (1943).

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhməd Bakıxanov 5 sentyabr 1892-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur.^[1] İlk musiqi təhsilini İranda almış, 1920-ci ildən Bakıda musiqi məclislərində və konsertlərdə ifa etmişdir. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəyovun dəvəti ilə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında, daha sonra Azərbaycan Dövlət Musiqi Kollecində muğamdan dərs demişdir.^[2] 1931-ci ildə Xalq Çalğı Alətləri Ansamblını yaratmış, ömrünün sonunadək bu ansambla rəhbərlik etmişdir. 1973-cü ildən həmin ansambl Əhməd Bakıxanovun adını daşıyır.

Ə. Bakıxanov "Azərbaycan xalq rəngləri" (1964), "Azərbaycan ritmik muğamları" (1968), "Muğam, mahnı, rəng" (1975) kimi not nəşrlərinin müəllifidir.

Əhməd Bakıxanovun ifasından bir çox instrumental muğamlar — "Rast", "Şur", "Bayatı-Şiraz", "Segah-Zabul", "Rahab", "Şüştər", "Hümayun", "Şahnaz" muğamları bəstəkar Nəriman Məmmədov tərəfindən nota salınaraq çap olunmuşdur. Ə. Bakıxanovun mənzilində Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin filialı yaradılmış, burada tarzənin xalq çalğı alətlərindən ibarət zəngin kolleksiyası nümayiş olunur.^[3]

26 mart 1973-cü ildə vəfat etmiş, İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. 1994-cü ildə Əhməd Bakıxanovun 100 illiyinə həsr olunmuş tələbə və gənclərin tar alətində muğam ifaçılığı üzrə respublika müsabiqəsi keçirilmişdir.^[2][4]

Məşhur yayılmış versiyanın əksinə, Abbasqulu ağa Bakıxanovun nəvəsi deyil^[5], bəstəkar Tofiq Bakıxanovun atasıdır.

Təltif və mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

• "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 23 mart 1973^[⇨]
• "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 4 dekabr 1964^[⇨]
• "Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi" fəxri adı — 17 iyun 1943
• "Şərəf nişanı" ordeni — 25 fevral 1946

Filmoqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Əhməd Bakıxanov (film, 2003)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Енциклопедия Азербайджанского Мугама. Б: Шарг-Гарб. 2012. 268.