درگاه:دانش - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه دانش


دانش ساختاری برای تولید و ساماندهی داده‌ها دربارهٔ جهان پیرامون در قالب توضیحات و پیش‌بینی‌های آزمایش‌شدنی است. دانش‌شناسی به بحث و بررسی پیرامون دانش و عناصر سازنده آن، یعنی داده‌های موجود می‌پردازد. دانش در وسیعترین مفهوم به هر سامانه قابل اثبات و در مفهوم محدودتر، به یک سامانه دریافت دانش مبتنی بر تجربه‌گرایی، آزمایش، و روش طبیعت‌گرایی اشاره دارد. ارسطو دانش را مجموعه‌ای از آگاهی‌های قابل اتکا می‌داند که از لحاظ منطقی و عقلانی قابل توضیح باشند.
رشته‌های علوم به عنوان علوم پایه و علوم کاربردی جدا شده‌است. علوم پایه مجموعه دانش‏‌هایی است که به بررسی بنیادین پدیده‏ها یا بررسی ماهیت‏، قوانین و روابط حاکم بین آنها می‏‌پردازد. از بارزترین این دانش‏ها می‏توان به ریاضیات، شیمی، فیزیک، فلسفه، منطق، زیست‌شناسی و زبان‌شناسی اشاره نمود. دانش‌های پایه، زیربنای اصلی سایر دانش‌ها به شمار می‌آیند و به همین دلیل در مواقعی به کل علوم یا دانش تعمیم داده می‏‌شوند. علوم کاربردی به کاربردن آگاهی‌های علمی در یک محیط فیزیکی است. رشته‌های مهندسی نزدیک‌ترین رابطه را با علوم کاربردی دارند. علوم کاربردی در پیشرفت فناوری نقش مهمی دارد. کاربرد آن در محیط‌های صنعتی معمولا تحقیق و توسعه خوانده می‌شود.
بیشتر...

نوشتار برگزیده

سامانه هشدار زمین‌لرزه سامانه‌ای برای اطلاع‌رسانی سریع زمین‌لرزه‌های بزرگ قریب‌الوقوع است. این فناوری هم‌اینک تنها فناوری دارای قابلیت پیش‌بینی زمین‌لرزه در لحظاتی پیش از رخ دادن زلزله است. افزایش جمعیت و تراکم صنعتی در مناطق آسیب‌پذیر از چند دهه آخر قرن بیستم به بعد، نرخ مرگ‌ومیر و زیان‌های اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی را افزایشی نمایی داده و اهمیتی ویژه به سامانه‌های هشدار زمین‌لرزه به عنوان مهم‌ترین ابزار کاهش شدت فاجعه داده‌است.

شیوه عملکرد انواع جدید سامانه به این صورت است: در هنگام وقوع زمین‌لرزه، از کانون آن چندین موج با سرعت‌های مختلف منتشر می‌شود. امواج سریعتر (امواج پی) با سرعتی حدود ۷ کیلومتر بر ثانیه منتشر می‌شوند. این امواج به طور کلی آسیب کمی می‌رساند. امواج مخرب (موج اس) با سرعتی حدود ۴ کیلومتر بر ثانیه منتشر می‌شوند.

بنابراین موج پی زودتر از موج اس قابل حس کردن است. حسگری رخ دادن زمین‌لرزه را در نزدیکی مرکز آن حس می‌کند و از آنجایی که سرعت حرکت سریع‌ترین امواج زمینی زلزله (امواج اولیه، یا امواج P) از سرعت حرکت امواج رادیویی کمتر است، هشدار مربوط به وقوع زمین‌لرزه را چندین ثانیه پیش از رسیدن امواج زلزله به محل اسکان مردم به آنها می‌رساند.

مفهوم سامانه هشدار زمین‌لرزه توسط کوپر در سال ۱۸۶۸ معرفی شد اما در آن زمان امکان عملی پیاده‌سازی سامانه پیشنهادی وجود نداشت. اولین سامانه آشکارساز زمین‌لرزه در نیمه دوم دهه ۱۹۵۰ برای قطارهای شینکانسن در ژاپن پیاده‌سازی شد. با پیشرفت‌های بعدی سامانه‌هایی ساخت شد که از مفهوم امواج پی استفاده می‌کردند. زمین‌لرزه کوبه انگیزه تحقیقات بیشتری جهت بهبود سامانه هشدار زمین‌لرزه شد. اولین سامانه هشدار زمین‌لرزه برای عموم مردم در سال ۱۹۹۵ در مکزیکو سیتی پیاده‌سازی شد. پس از آن سامانه‌های هشدار متعددی در نقاط گوناگون دنیا نصب شد. سامانه‌های هشدار زمین‌لرزه در ایتالیا، رومانی و ترکیه در دست اقدام هستند. برخی کشورها، از جمله ایالات متحده آمریکا، هنوز در حال پژوهش بر روی سامانه هستند
بیشتر...

زندگی‌نامه برگزیده

یوری گاگارین کیهان‌نورد روسی نخستین فضانورد جهان است. یوری گاگارین در روز ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ میلادی (۲۳ فروردین ۱۳۴۰) توسط فضاپیمای وُستوک-۱ به فضا رفت و به مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور بطور کامل پیمود. عصر سفرهای فضایی انسان با این پرواز آغاز گشت.

یوری گاگارین پس از پرواز تاریخی خود به سمت ریاست مرکز آموزش فضانوردان در شهرک ستاره‌ها انتخاب شد. در همین حال و در کنار شغل حرفه‌ای خود، با بازدید و سخنرانی در شهرها و کشورهای گوناگون، نقش عمده‌ای در افزایش آگاهی عمومی در مورد سفرهای فضایی ایفا نمود. هشت سال پس از سفر فضایی‌اش، یوری گاگارین در یک سانحه هوایی کشته شد.

گاگارین به خاطر سفر فضایی تاریخی خود تبدیل به ستاره‌ای جهانی شد و نشان‌ها و عنوان‌های افتخار بی‌شماری از سراسر جهان دریافت کرد. شب ۱۲ آوریل هر سال به عنوان «شب یوری» گرامی داشته می‌شود و جشن‌ها و گردهمایی‌هایی در سراسر جهان به یاد نخستین فضانورد جهان برپا می‌گردد.

نوشتارهای برگزیده

نوشتارهای برگزیده: خیامیوری گاگارینالکسی لئونوفنهنگ قاتلفیزیک پزشکینیروگاه هسته‌ایفرانسیمسامانه هشدار زمین‌لرزهسم شناسیسندرم روده تحریک‌پذیررنگرزیماکیان ایکس یککاوشگر فینیکسپروژه آزمایشی آپولو–سایوزایستگاه فضایی بین‌المللیتوالت در ژاپنکوه دماوندعکاسیروش مک‌کیب–تیلشیطان تاسمانیپنگوئن امپراتورقوشیرلالهرادرفوردیمساکورا

نوشتارهای خوب: محمد زکریای رازییوهان سباستیان باخهنر گرافیککرکس سیاهتاریخ شیمیگوگلتمدن مایامخزن خارجی شاتل فضاییآمیزش جنسی در انسانشیردهیواقعه آملصفویاننهان‌سازی در برگردانرده‌بندی ستارگان

نگارهٔ برگزیده

لاکهید اس آر-۷۱ ، ملقب به پرنده سیاه یک هواپیمای پیشرفته شناسایی دوربرد است که نزدیک به ۴۰ سال پیش در ایالات متحده آمریکا ساخته شد و با بیشینه سرعتی بالای ۳ ماخ همچنان رکورددار سریعترین هواپیمای سرنشین دار می‌باشد.

گفتار برگزیده

«داشتن علم بهتر از داشتن ثروت است ولی نداشتن ثروت بدتر از نداشتن علم است»

ویلیام شکسپیر

آیا می‌دانید

آیا می‌دانید...

  • ... که ملکه موریانه پنجاه بار بزرگتر از جفت مذکر خود می‌باشد؟
  • ... زرافه می‌تواند با زبانش گوشهایش را تمیز کند؟
  • ... که پشه‌ها دندان دارند؟
  • ... قدرت بینایی جغد ۸۲ برابر قدرت دید انسان است؟
  • ... اگر تمام رگهای خونی را در یک خط بگذاریم تقریبا ۹۷۰۰۰ کیلومتر می‌شود؟
  • ... سریعترین پرنده، شاهین (درنگاره)است و می‌تواند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند؟
  • ... کرم‌های ابریشم در پنجاه و شش روز، هشتاد و شش هزار برابر خود غذا می‌خورند؟
  • ... انسان در طول زندگیش ۱۸ کیلو پوست می‏اندازد؟
  • ... در هر ثانیه تقریبا سه میلیون گلبول قرمز در بدن می‌میرد؟
  • ... عطسه یک شخص بیمار ۵ هزار قطره ریز که حاوی ویروس است در فضا پخش می‌کند؟
  • ... استرس تا ۵ برابر، سیستم ایمنی بدن انسان را پایین می‌آورد؟
  • ... حلزون‌ها می‌توانند تا سه سال بخوابند؟
  • ... اعصابی که در بدن شما وجود دارند، به اندازه فاصله زمین تا ماه است؟
  • ... که طول قد هر انسان سالم، برابر هشت وجب دست خود اوست؟

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا

حافظهٔ نهان سرور را پاکسازی کنید