ابن رومیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ابن رومیه
زادهٔسال ۵۶۱ هجری قمری، ۱۱۶۶ میلادی
قرطبه
درگذشتسال ۶۳۷ هجری قمری، ۱۲۴۰ میلادی
قرطبه
مدفنقُرطبه
ملیتآندلس
پیشهداروساز

ابن رومیه طبیب، گیاه‌شناس، داروساز، محدث و فقیه شافعی بود.[۱][۲] القابش عبارتند از غَشاب، نباتی و زهری.[۱] او در غرب بیشتر با نام ابوالعباس النباتی شناخته شده‌است و بیشتر به دلیل معرفی شیوه علمی تجربی در حوزهٔ دانش شناخت ویژگیهای مواد دارویی (ماتریا مدیکا) شهرت یافته‌است.[۳] در سال ۵۶۱ قمری متولد و در ۶۳۷ قمری فوت کرد.[۱][۲]

زندگی

[ویرایش]

نیای بزرگش از پزشکان قُرطَبه (کوردبای کنونی) بود. آن‌ها اصالتاً از برده‌های آزادشده در اسپانیای تحت تسلط مسلمانان بودند و عنوان ابن الرومیه به دلیل نسب رومی (یونانی) مادرش به وی داده شده‌است.[۴] خانوادهٔ او از قرطبه به اشبیلیه (سویا یا سویل کنونی) که مرکز حکومت موحدون آندلس بود مهاجرت کرد و او در این شهر به دنیا آمد.[۱] پس از پایان تحصیلات مقدماتی از بزرگانی چون ابوعبدالله بن زرقون، ابوعبدالله الیابری، ابن جمهور، ابن العربی، ابن جد و … دانش حدیث را فراگرفت.[۱] او در کنار فراگیری علم حدیث، علاقه‌مند و پیگیر فراگیری دانش گیاه‌شناسی نیز بود بگونه ای که در سال ۵۸۰ قمری زادگاهش را ترک کرد[۱] و در مغرب العُدوه به شناخت ویژگی‌های گیاهان پرداخت. او سپس به بخش آفریقایی حکمت موحدون مهاجرت کرد و بعد از آن راهی مصر، شام، عراق و حجاز شد. در همه این مدت به مطالعه در مورد گیاهان مشغول بود.[۱] در سفرهایش از یادگیری حدیث غفلت نکرد و از منبر محدثین بزرگ در عراق و موصل و دمشق نظیر ابوالوقت السجزی، ابوعبدالله فراوی و ابوالفتح بن البطی بهره گرفت.[۱] ابن ابی اصیبعه و ابن خطیب که معاصر وی بوده‌اند، بسیار از او تمجید کرده‌اند.[۱] هنگام حضور ابن رومیه در اسکندریه آوازه وی به ملک عادل ابوبکر بن ایوب، از حاکمان ایوبی، رسید. ملک عادل او را به قاهره فراخواند و با تعیین مقرری، اقامت دائم او در مصر را خواستار شد.[۱] اما او با عذر نیاز به تکمیل پژوهش و ادای فریضه حج دعوت او را نپذیرفت. پس از زیارت حج به زادگاهش بازگشت و تا پایان عمر در همان‌جا ماند و در دکانی به فروش گیاهان دارویی اشتغال ورزید.[۱] وی پس از تألیف الرحلة النباتیة بینایی خود را از دست داد و سرانجام در زادگاهش درگذشت.[۱]

اقدامات

[ویرایش]

او برجسته‌ترین گیاه‌شناس مسلمان است. دامنه تحقیقات او در خصوص گیاهان علاوه بر پزشکی خود گیاه‌شناسی را نیز شامل می‌شود.[۱] بزرگ‌ترین شاگردش ابن بیطار بود.[۱][۵][۶][۷][۸][۹] او گیاهان بسیاری را در شمال آفریقا و حجاز کشف و نام و خواص آن‌ها را در بزرگ‌ترین اثر خود یعنی الرحلة النباتیة جمع‌آوری کرد.[۱] متأسفانه این کتاب اکنون در دسترس نیست.[۱] او به ادبیات هم علاقه داشت گرچه ادعای شاعری نمی‌کرد. در کتب شاگردانش اشعاری از او نقل شده‌است.[۱]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ ۱٫۱۴ ۱٫۱۵ ۱٫۱۶ علی‌اکبر دیانت. «ابن رومیه». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ علی‌اکبر دهخدا. «ابن رومیه». واژه یاب.
  3. "Tradition and Perspectives of Diabetes Treatment in Greco-Arab and Islamic Medicine." Taken from Bioactive Food As Dietary Interventions for Diabetes, pg. 321. Eds. Ronald Ross Watson and Victor Preedy. Academic Press, 2012. شابک ‎۹۷۸۰۱۲۳۹۷۱۵۳۱
  4. Toufic Fahd, "Botany and agriculture." Taken from Encyclopedia of the History of Arabic Science, Volume 3: Technology, Alchemy and Life Sciences, pg. 819. Ed. Roshdi Rasheed. London: Routledge, 1996. شابک ‎۰۴۱۵۱۲۴۱۲۳
  5. Saad & Said 2011.
  6. Odinsson 2010, pp. 120-121.
  7. Huff 2003, p. 218.
  8. Emilia Calvo, "Ibn al-Baytar." Taken from the Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-western Cultures, pg. 404. Ed. H. Selin. New York: Springer Publishing, 1997. شابک ‎۹۷۸۰۷۹۲۳۴۰۶۶۹
  9. The Book of Medicinal and Nutritional Terms at the World Digital Library. Last updated: March 16, 2012. Accessed June 3, 2013.