الفبای اردو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

الفبای اردو
اردو تہجی
نمونه‌ای از نوشتار در الفبای اردو: اردو
نوعابجد
زبان‌هااردو، بلتی، بروشسکی، دیگر
سامانهٔ مادر
دامنه یونیکدU+0600 to U+06FF

U+0750 to U+077F
U+FB50 to U+FDFF

U+FE70 to U+FEFF

الفبای اردو، الفبایی است که از راست به چپ نوشته می‌شود و برای نوشتار زبان اردو کاربرد دارد. این الفبا از الفبای پارسی که آن را با نام الفبای پارسی-عربی نیز می‌شناسند گرفته‌شده که خود از الفبای عربی گرفته‌شده است. الفبای اردو تا ۵۸ حرف دارد که ۳۹ حرف از آنان، ریشه هستند و دیگر حروف، تغییریافتهٔ این حروف هستند.

الفبا[ویرایش]

# نام[۱] اِی‌اِل‌اِی-اِل‌سی[۲] نویسه‌گردانی شکارچی[۳] آوا علامت مشتق
1 الف alif ā, ʾ, – /ɑ:, ʔ, ∅/ ا
2 با ba b /b/ ب
3 پا pa p /p/ پ
4 تا ta t /t/ ت
5 ٹا ṭa t /ʈ/ ٹ
6 ثا sa s s /s/ ث
7 جيم jīm j /d͡ʒ/ ج
8 چيم cīm c ch /t͡ʃ/ چ
9 بڑی حا baṛī ḥa h /ɦ/ ح
10 خا kha kh kh /x/ خ
11 دال dāl d /d/ د
12 ڈال ḍāl d /ɖ/ ڈ
13 ذال zāl z z /z/ ذ
14 را ra r /r/ ر
15 ڑا ṛa r /ɽ/ ڑ
16 زاين zain z /z/ ز
17 ژاين zhain zh zh /ʒ/ ژ
18 سین sīn s /s/ س
19 شین shīn sh sh /ʃ/ ش
20 صاد slād sl sl /ɬ/ ص
21 ضاد dzād dz dz /d͡z/ ض
22 طو tsā ts ts /t͡s/ ط
23 ظو zlā zl zl /ɮ/ ظ
24 عین ʿain ā, o, e, ʿ, – /ɑ:, o:, e:, ʔ, ʕ, ∅/ ع
25 غین ghain gh gh /ɣ/ غ
26 فا fa f /f/ ف
27 قاف qāf q /q/ ق
28 کاف kāf k /k/ ک
29 گاف gāf g /ɡ/ گ
30 لام lām l /l/ ل
31 میم mīm m /m/ م
32a نون nūn n /n, ɲ, ɳ, ŋ/ ن
32b نون غنّه nūn ghunnah n /◌̃/ ں
34 واؤ wāʾo v, ū, o, au w, ū, o, au /ʋ, u:, o:, ɔ:/ و
33 چھوٹی هاگول ها choṭī hagol ha h /ɦ/ or /∅/ ہ
35 دو چشمی ها do-cashmī ha h /ʰ/ or /ʱ/ ھ
36 ہمزة hamzah ʾ, – /ʔ/، /∅/ ء
37 چھوٹی يا choṭī ya y, ī, á /j, i:, ɑ:/ ی
38 بڑی يا baṛī ya ai, e /ɛ:, e:/ ے

دونگارههای همسان نازک از این قبیل‌اند:

دونگاره[۲] رونوشت[۲] آوا
بھ bh [bʱ]
پھ ph [pʰ]
تھ th [tʰ]
ٹھ ṭh [ʈʰ]
جھ jh [d͡ʒʰ]
چھ ch [t͡ʃʰ]
دھ dh [dʱ]
ڈھ ḍh [ɖʱ]
رھ rh [rʱ]
ڑھ ṛh [ɽʱ]
کھ kh [kʰ]
گھ gh [ɡʱ]
لھ lh [lʱ]
مھ mh [mʱ]
نھ nh [nʱ]
هھ hh [hʱ]
وھ wh [ʋʱ]
یھ yh [jʱ]

منابع[ویرایش]

  1. Delacy 2003, p. XV–XVI.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ "Urdu romanization" (PDF). The Library of Congress.
  3. Geographical Names Romanization in Pakistan. UNGEGN, 18th Session. Geneva, 12–23 August 1996. Working Papers No. 85 and No. 85 Add. 1.