بهاءالدین خرمشاهی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بهاءالدین خرمشاهی
خرمشاهی در نشست نقد و بررسی دفتر شعرش در خبرگزاری مهر، مهر ۱۳۸۶
زادهٔ	۱۲ فروردین ۱۳۲۴ ‏(۷۹ سال) قزوین، ایران
ملیت	ایرانی
پیشه	مترجم نویسنده ویراستار پژوهشگر ادبی روزنامه‌نگار شاعر مدرس دانشگاه
کارهای برجسته	قرآن‌پژوهی، حافظ‌پژوهی، طنزپردازی
فرزندان	۳ (هاتف، عارف، حافظ)

بهاءالدین خرمشاهی (زاده ۱۲ فروردین ۱۳۲۴ در قزوین)^[۱] نویسنده، مترجم، فیلسوف، روزنامه‌نگار، طنزپرداز، فرهنگ‌نویس، حافظ پژوه، شاعر و استاد دانشگاه ایرانی است. وی تألیفاتی در قرآن پژوهی و حافظ‌شناسی و تفسیر اشعار او دارد.^[۲]

زندگی[ویرایش]

تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قزوین گذراند. سپس در رشتهٔ پزشکی پذیرفته شد اما تحصیل در این رشته را در سال سوم نیمه‌کاره رها کرد (۱۳۴۳) و به همراه کامران فانی، سعید حمیدیان و قدمعلی سرامی به تحصیل در رشتهٔ ادبیات فارسی پرداخت. سپس از دانشگاه تهران فوق لیسانس کتابداری گرفت (۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲) و در مرکز خدمات کتابداری مشغول به کار شد.^[۱]

از استادان وی در رشتهٔ ادبیات فارسی می‌توان به سیدمنوچهر مرتضوی ،ذبیح‌الله صفا، مهدی محقق، سید جعفر شهیدی، پرویز ناتل خانلری، سید صادق گوهرین، ابوالحسن شعرانی و عبدالحمید بدیع الزمانی کردستانی اشاره کرد. او توفیق خود را در مسیر پژوهش‌های قرآنی، مدیون کتاب قانون تفسیر و مولفش سیدعلی کمالی دزفولی می‌داند.

وی در سال ۱۳۵۲ ازدواج کرد که حاصل آن سه فرزند به نام‌های هاتف (متولد ۱۳۵۴)، عارف (متولد ۱۳۵۸) و حافظ (متولد ۱۳۶۳) است. وی از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ خدمت سربازی را سپری کرد. او همچنین از اعضای هیئت علمی دانشنامه تشیع است.^[۳]

قرآن‌شناسی[ویرایش]

خرمشاهی یکی از قرآن پژوهان و مترجمان قرآن کریم به زبان فارسی است. فعالیت‌های قرآن پژوهی وی را می‌توان به سه حوزه تقسیم کرد؛ نخست کتاب‌ها و مقاله‌های عمومی، دوم نگارش مقاله‌های انتقادی و نقد ترجمه‌های موجود قرآن و سوم ترجمهٔ قرآن کریم. خرمشاهی قرآن را با نثری روان، امروزی و در عین حال ادبی ترجمه کرده است. علاوه بر ترجمه و تفسیر این اثر دارای پیوست‌هایی شامل گفتار مترجم، مقاله‌هایی با عنوان‌های قرآن و قرآن پژوهی، تحریف ناپذیری قرآن، فهم قرآن با قرآن، کلمه‌های فارسی در قرآن مجید و واژه‌نامه است.

برخی^{[الفاظ طفره‌آمیز]} معتقدند ترجمهٔ قرآن خرمشاهی دارای ایرادهایی است که اصلی‌ترین آن‌ها روش و متد وی است.^[۴] همچنین از طرفی دیگر معتقدند خرمشاهی در توجه و پایبندی به منبع‌ها و مآخذ غیرمعتبر، بدون توجه به جایگاه کتاب‌های تفسیری و مفسران و حتی بدون بررسی مختصر نگرش‌های آن‌ها، در موارد بسیاری به گزینش روایت‌های تفسیری مهم و بزرگی دست زده است. از نظر این عده، این اشکال روشی موجب آشفتگی و بی‌اعتباری محتوای متن‌های تفسیری شده است. در طرف مقابل عده‌ای این نقدها را غیرمنصفانه و ناشی از رویکردهای فرقه‌ای منتقدان در مخالفت با ذکر بی‌طرفانه منابع تفسیری میان مذاهب اسلامی می‌دانند. ^{[نیازمند منبع]}

حافظ‌شناسی[ویرایش]

پژوهش در شعر و زندگی حافظ شیرازی حوزهٔ تخصصی کار پژوهشی خرمشاهی است. خرمشاهی تاکنون بیش از دوازده کتاب دربارهٔ حافظ نوشته و در آن میان کتاب «حافظ‌نامه» در زمینهٔ شرح الفاظ، اعلام، مفهوم‌های کلیدی و بیت‌های دشوار حافظ بیش از همه شهرت دارد. ^{[نیازمند منبع]}

روشنفکری دینی[ویرایش]

خرمشاهی در زمینهٔ تعریف مقولهٔ روشنفکری مقاله‌ای نگاشته است اما وی خود را از تبار روشنفکران دینی نمی‌داند بلکه خود را «نوسنت‌گرا» یا «نوارتدوکس» می‌داند. او در گفتگو با نشریهٔ «اندیشه پویا» می‌گوید: «خودم را نو سنت‌گرا یا نوارتدوکس می‌دانم. من فکر می‌کنم سنت خیلی اهمیت دارد. در شعر اهمیت دارد، در هنر اهمیت دارد. اصلاً فرهنگ با سنت ساخته می‌شود. به نظر من ما چیزی به نام روشنفکر دینی نداریم. اما روشنفکران دیندار داریم.»^[۵]

ترجمه[ویرایش]

او دربارهٔ علاقه خود به ترجمه می‌گوید: «من از اول قصد داشتم مترجم بشوم و بعد تصمیم گرفتم روی به تألیف بیاورم.»^[۵] یکی از زمینه‌های تخصصی خرمشاهی «واژه‌پژوهی» یا حوزهٔ زبان و لغت است.^[۱]

آثار[ویرایش]

ترجمه[ویرایش]

تألیف[ویرایش]

تصحیح[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

• زندگی‌نامهٔ خرمشاهی|وب‌سایت آفتاب
• فهرست کتاب‌های بهاءالدین خرمشاهی|سایت خانهٔ کتاب بایگانی‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine

پیوند به بیرون[ویرایش]

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به بهاءالدین خرمشاهی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• وبگاه شخصی بهاءالدین خرمشاهی