تفاوت‌های جنسی در روان‌شناسی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تفاوت‌های جنسی انسان در روان‌شناسی، تفاوت‌هایی در کارکردهای ذهنی و رفتارهای دو جنس است و ناشی از تأثیر متقابل پیچیده عوامل بیولوژیکی، رشدی و فرهنگی آنان. تفاوت‌ها در زمینه‌های مختلفی مانند سلامت روان، توانایی‌های شناختی، شخصیت، عواطف، تمایلات جنسی و تمایل به پرخاشگری مشاهده شده‌است. چنین تغییراتی ممکن است ذاتی، آموخته شده یا ناشی از هر دو باشند. تحقیقات مدرن تلاش می‌کند بین این علل تمایز قائل شود و هرگونه نگرانی اخلاقی مطرح شده را تحلیل کند. از آنجایی که رفتار نتیجه تعاملات بین طبیعت و پرورش است، محققان علاقه‌مند به بررسی نحوه تعامل زیست‌شناسی و محیط برای ایجاد چنین تفاوت‌هایی هستند،^[۱] اگرچه این عمل اغلب ممکن نیست.^[۲] ^: 36

تعدادی از عوامل با هم ترکیب می‌شوند تا بر ایجاد تفاوت‌های جنسی تأثیر بگذارند، از جمله ژنتیک و اپی ژنتیک،^[۳] تفاوت در ساختار و عملکرد مغز؛^[۴] هورمون‌ها،^[۵] و نحوه اجتماعی شدن و برقراری روابط اجتماعی.^[۶]^[۷]^[۸]

شکل‌گیری جنسیت در بسیاری از زمینه‌های علمی از جمله روان‌شناسی بحث‌برانگیز است. به‌طور خاص، محققان و نظریه پردازان دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اینکه چه مقدار از جنسیت ناشی از عوامل بیولوژیکی، عصبی شیمیایی و تکاملی (طبیعت) است یا نتیجه فرهنگ و جامعه پذیری (پرورش) است، دارند. این به عنوان بحث سرشت در مقابل پرورش شناخته می‌شود.

تعریف[ویرایش]

:تفاوت‌های جنسی روانی به تفاوت‌های عاطفی، انگیزشی یا شناختی بین دو جنس اشاره دارد.^[۹]^[۱۰] مثال‌ها عبارتند از تمایل بیشتر مردان به خشونت،^[۱۱] یا همدلی بیشتر زنانه.

اصطلاحات «sex differences» و «gender differences» گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، گاهی برای اشاره به تفاوت‌های رفتارهای زن و مرد به صورت بیولوژیکی («sex differences») یا محیطی/فرهنگی («gender differences").^[۷] این تمایز اغلب به دلیل چالش‌هایی که در تعیین بیولوژیکی یا زیست‌محیطی/فرهنگی بودن جنسیت تفاوت وجود دارد، دشوار است.^[۷]

جنسیت (به انگلیسی:gender) به‌طور کلی به عنوان مجموعه ای از ویژگی‌ها یا صفات روانی (به انگلیسی:psychological traits) است که با یک جنس بیولوژیکی خاص (مرد یا زن) مرتبط است. ویژگی‌هایی که عموماً جنسیت را تعریف می‌کنند، مذکر یا مؤنث هستند. در برخی از فرهنگ‌ها، جنسیت همیشه به صورت دوتایی تصور نمی‌شود، یا به شدت به جنسیت بیولوژیکی مرتبط نیست. در نتیجه، در برخی فرهنگ‌ها عبارت‌های جنسیت سوم، چهارم، یا «تعدادی جنسیت» نیز وجود دارد.^[۱۲]^[۱۳]

تاریخ[ویرایش]

اعتقادات مربوط به تفاوت‌های جنسی احتمالاً در طول تاریخ وجود داشته‌است.^[۷]

چارلز داروین در کتاب خود در سال ۱۸۵۹ میلادی دربارهٔ منشأ گونه‌ها پیشنهاد کرد که مانند ویژگی‌های فیزیکی، ویژگی‌های روانی نیز از طریق فرایند گزینش جنسی تکامل می‌یابند.^{^{[نیازمند بازبینی منبع]}} متن اصلی گفته او را می‌توانید در پایین ببینید:

In the distant future I see open fields for far more important researches. Psychology will be based on a new foundation, that of the necessary acquirement of each mental power and capacity by gradation.
— Charles Darwin, The Origin of Species, 1859, p. 449.

دو مورد از کتاب‌های بعدی او، «تبار انسان، و گزینش در رابطه با جنسیت» (۱۸۷۱) و «بیان احساسات در انسان و حیوانات» (۱۸۷۲) موضوع تفاوت‌های روان‌شناختی بین جنسیت‌ها را بررسی می‌کنند. تبار انسان و انتخاب در رابطه با جنسیت شامل ۷۰ صفحه در مورد انتخاب جنسی در تکامل انسان است که برخی از آنها به ویژگی‌های روانی مربوط می‌شود.^[۱۴]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ Lippa, Richard (2005). Gender, Nature, and Nurture (2nd ed.). Psychology Press. ISBN 978-0-8058-5345-2. OCLC 60337744. ^{^{[کدام صفحه؟]}}
↑ Halpern, Diane F. (2012). Sex differences in cognitive abilities (4 ed.). London: Routledge. ISBN 978-1-84872-941-4.
↑ Richardson, S.S. (2013). Sex Itself: The Search for Male and Female in the Human Genome. Chicago, US: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-08471-8. Retrieved 2021-12-29. ^{^{[کدام صفحه؟]}}
↑ Becker, J.B. , Berkley, K. J. , Geary, N. , & Hampson, E. (2007) Sex Differences in the Brain: From Genes to Behavior. NY: Oxford University Press.^{^{[کدام صفحه؟]}}
↑ Helmuth, N. (1994). Hormones, Sex, and Society. NY: Praeger.^{^{[کدام صفحه؟]}}
↑ ^{Lippa, Richard (2005). Gender, Nature, and Nurture (2nd ed.). Psychology Press. ISBN 978-0-8058-5345-2. OCLC 60337744.[page needed]}
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ ^۷٫۲ ^۷٫۳ Halpern, Diane F. (2012). Sex differences in cognitive abilities (4 ed.). London: Routledge. ISBN 9781848729414.
↑ Geary, David C. (1998). Male, female: The evolution of human sex differences. American Psychological Association. ISBN 978-1-55798-527-9.[page needed]
↑ Mealey, L. (2000). Sex differences. NY: Academic Press.^{[page needed]}
↑ ^{Geary, David C. (1998). Male, female: The evolution of human sex differences. American Psychological Association. ISBN 978-1-55798-527-9.[page needed]}
↑ Buss, D.M. (2009). Evolutionary Psychology: The New Science of the Mind. Pearson/Allyn and Bacon. ISBN 978-0-205-69439-6.
↑ Roscoe, Will (2000). Changing ones: third and fourth genders in Native North America. New York: St. Martin's Griffin. ISBN 0-312-22479-6. OCLC 44754662.
↑ Martin, M. Kay and Voorhies, Barbara (1975). Supernumerary Sexes, chapter 4 of Female of the Species (New York: Columbia University Press, 1975).
↑ Miller, Geoffrey (2001). The mating mind: how sexual choice shaped the evolution of human nature. New York: Anchor Books. ISBN 0-385-49517-X. OCLC 47923735.

پیوند به بیرون[ویرایش]

فهرست کتاب‌های درسی کامل و مقالات با موضوع روان‌شناسی جنسیت

[Lippa_20052-1] Lippa, Richard (2005). Gender, Nature, and Nurture (2nd ed.). Psychology Press. ISBN 978-0-8058-5345-2. OCLC 60337744. ^{^{[کدام صفحه؟]}}

[Halpern_20122-2] Halpern, Diane F. (2012). Sex differences in cognitive abilities (4 ed.). London: Routledge. ISBN 978-1-84872-941-4.

[3] Richardson, S.S. (2013). Sex Itself: The Search for Male and Female in the Human Genome. Chicago, US: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-08471-8. Retrieved 2021-12-29. ^{^{[کدام صفحه؟]}}

[4] Becker, J.B. , Berkley, K. J. , Geary, N. , & Hampson, E. (2007) Sex Differences in the Brain: From Genes to Behavior. NY: Oxford University Press.^{^{[کدام صفحه؟]}}

[5] Helmuth, N. (1994). Hormones, Sex, and Society. NY: Praeger.^{^{[کدام صفحه؟]}}

[6] {Lippa, Richard (2005). Gender, Nature, and Nurture (2nd ed.). Psychology Press. ISBN 978-0-8058-5345-2. OCLC 60337744.[page needed]}

[Halpern,_Diane_F._2012-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ ^۷٫۲ ^۷٫۳ Halpern, Diane F. (2012). Sex differences in cognitive abilities (4 ed.). London: Routledge. ISBN 9781848729414.

[8] Geary, David C. (1998). Male, female: The evolution of human sex differences. American Psychological Association. ISBN 978-1-55798-527-9.[page needed]

[9] Mealey, L. (2000). Sex differences. NY: Academic Press.^{[page needed]}

[10] {Geary, David C. (1998). Male, female: The evolution of human sex differences. American Psychological Association. ISBN 978-1-55798-527-9.[page needed]}

[11] Buss, D.M. (2009). Evolutionary Psychology: The New Science of the Mind. Pearson/Allyn and Bacon. ISBN 978-0-205-69439-6.

[12] Roscoe, Will (2000). Changing ones: third and fourth genders in Native North America. New York: St. Martin's Griffin. ISBN 0-312-22479-6. OCLC 44754662.

[13] Martin, M. Kay and Voorhies, Barbara (1975). Supernumerary Sexes, chapter 4 of Female of the Species (New York: Columbia University Press, 1975).

[14] Miller, Geoffrey (2001). The mating mind: how sexual choice shaped the evolution of human nature. New York: Anchor Books. ISBN 0-385-49517-X. OCLC 47923735.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

ن ب و هیجان‌ها (فهرست)
هیجان‌ها	ستایش محبت سراسیمگی زجر سرگرمی خشم پریشانی دلخوری اضطراب بی‌تفاوتی انگیختگی جاذبه بین فردی هیبت حوصله‌سررفتگی آرامش دلسوزی خواری قناعت شکست‌پذیری افسردگی کم‌میلی ناامیدی انزجار وجدزدگی شرمساری مشاهده‌ای همدلی توجه شور رشک سرخوشی هیجان‌زدگی ترس ناکامی قدردانی سوگ احساس گناه خوشحالی بیزاری غربت امید وحشت و ترس خصومت تحقیر هیستری Infatuation ناامنی توهین علاقه تحریک‌پذیری جداسازی احساس مالکیت شادی تنهایی کم‌میلی عشق شهوت سودازدگی مونو نو آواره غفلت نوستالژی پانیک اشتیاق دلداری لذت غرور تکبر خشم انفجاری حسرت Rejection پشیمانی تندخویی غم سوداد دگرغم‌شادی Sehnsucht احساساتی شرم شوک خجالت اندوه بغض فشار روانی رنج شگفت‌زده همدردی تنش خودواپرسی نگرانی
جهان‌بینی‌ها	کلبی‌گری شکست‌پذیری هیچ‌انگاری خوش‌بینی بدبینی گوشه‌گیری جهان‌رنجوری