تنوین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

الفبای فارسی
الف ب پ ت ث ج
چ ح خ د ذ ر
ز ژ س ش ص ض
ط ظ ع غ ف ق
ک گ ل م ن و
ه ی
حروف دیگر
ء آ اً هٔ ة

تَنوین از نشانه‌های ثانویهٔ الفبای فارسی برگرفته از الفبای عربی است.

سه نوع تنوین در زبان عربی وجود دارد که وارد زبان فارسی شده‌است:

  1. تنوینِ نصب، اً، ـاً، مانند: ظاهراً، عملاً، قبلاً، معمولاً، واقعاً، ابتدائاً، احیاناً، استثنائاً، بِناءً علی‌هذا (بِنائاً علی‌هذا)
  2. تنوینِ رفع، ــٌـ، مانند: مضافٌ‌الیه، مفعولٌ‌به، مقسومٌ‌علیه
  3. تنوینِ جرّ، ــٍـ، مانند: بعبارةٍ‌اُخری

از این میان، تنوینِ نصب در زبان فارسی شیوعِ بسیار بیشتری دارد.

نوشتن «ن» به‌جای تنوین[ویرایش]

نخستین بار صادق هدایت در کتاب وغ‌وغ ساهاب به‌جای «تنوینِ نصب» از حرف «نون» استفاده کرد. از آن‌جا که کل کتاب طنز است و در سایر کارهای هدایت دیده نمی‌شود، به‌نظر برخی از صاحب‌نظران، او تنها از سرِ شوخی جابه‌جایی را انجام داده‌بوده‌است،[۱] اما این کار بعدها در بین نویسندگان رواج پیدا کرد. ناصر وثوقی اولین کسی بود که در مجلهٔ اندیشه و هنر این موضوع را به‌طور جدی و پی‌گیر مورد استفاده قرار داد.

داریوش آشوری مخالف استفاده از نون به‌جای تنوین است؛ او می‌گوید: «این شیوه هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و تنها بر ابهام خط فارسی می‌افزاید؛ زیرا با نشانهٔ سنتی می‌توان اصلِ عربیِ این نشانه و نقش قیدساز آن را در جمله بازشناخت، اما با این شیوهٔ تازه چیزی می‌شود شبیه هر «ن» پایانیِ دیگر در خط و زبان فارسی.»[۱]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ از آشوری، ص۳۸۷

منابع[ویرایش]

  • دستور خطّ فارسی، مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۵، شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۱۳-۳ http://www.persianacademy.ir وب‌گاه مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک)
  • آشوری، داریوش (۱۳۸۹)، «داستان تنوین»، پُرسه‌ها و پرسش‌ها، تهران: نشر آگه، ص. ص۳۸۵، شابک ۹۶۴-۳۲۹-۱۹۵-۲