جلولا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

گەڵاڵە
گەڵاڵە
مختصات: ۳۴°۱۶′۱۹″ شمالی ۴۵°۱۰′۵″ شرقی / ۳۴٫۲۷۱۹۴°شمالی ۴۵٫۱۶۸۰۶°شرقی / 34.27194; 45.16806
استان	دیالی
شهرستان	خانقین
جمعیت	۸۰٬۰۰۰ (۲۰۱۳)
زبان	کردی(کلهری) ، (سورانی)
مذهب	شیعه و سنی

جلولا(به کُردی: گەڵاڵە) یکی از شهرهای کردنشین اقلیم کردستان عراق که شهری مرزی است و با شهر گیلانغرب در ایران هم مرز است و ارتباط جاده‌ای دارد .در مرکز استان دیالی عراق است. زبان مردم این شهر کُردی کلهری و سورانی است.

جغرافیا[ویرایش]

جلولا توسط حکومت اقلیم کردستان اداره می‌شود و نیروهای پیشمرگه امنیت آن را تأمین می‌کنند. در جنوب باختری خانقین و در کرانه رود دیالی یا همان سیروان و و در نزدیکی مرز ایران و عراق و رو به روی شهر گیلانغرب جای گرفته‌است. راه بازرگانی ایران و عراق از این شهر می‌گذرد.

زبان[ویرایش]

مردم این شهر به زبان‌ کردی با گویش های کلهری و سورانی تکلم می کنند.

تاریخ[ویرایش]

سپاهیان مسلمان عرب به فرمان دهی هاشم عتبه پور در ۷ دسامبر ۶۳۷ زایانی با سپاه ایرانی یزدگرد ساسانی درافتادند. این نبرد در گلاله روی داد. ادوارد براون در جلد ۱ تاریخ ادبیات، صفحه سیصد می‌نویسد: همین‌که سیل ایرانیان جدید الاسلام و اسرای ایرانی به‌سوی عربستان سرازیر گشت، عمر نگران شد. دینوری در صفحه صد و سی و شش کتاب خود می‌گوید: چون عمر اوضاع‌واحوال را بدین منوال دید گفت: بار خدایا! از شر فرزندان این اسرای جلولا به تو پناه می‌برم.^[۱]

شناسه‌های شهر[ویرایش]

• نام شهر واژه‌ای کردی گەڵاڵە می‌باشد.
• کردنشین است: کلهرها، ساکنان همیشگی و کرد تبار این شهرند و نیمی از جمعیت آن نیز سورانی ها هستند .

پیوند به بیرون[ویرایش]

• جلولاء، سلسة الفتوحات الإسلامیة، وجدی غنیم، موقع طریق الإسلام
• جلولاء.. حنث مَن حلفوا بالنار، (فی ذکری وقوعها: ۱۲ من ذی القعدة ۱۶هـ)، إسلام أون لاین
• پهلوی - به عربی
• اشغال فلات ایران به دست عرب‌های مسلمان - به عربی

منابع[ویرایش]

ویکی عربی