French
Deutschحسنعلی نخودکی اصفهانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
حسنعلی نخودکی اصفهانی | |
|---|---|
 | |
| نام‌های دیگر | مقدادی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۴۱ش (نیمهٔ ذی‌القعده ۱۲۷۹ق) اصفهان، ایران |
| درگذشته | ۸ شهریور ۱۳۲۱ «۸۰ سال» (۱۷ شعبان ۱۳۶۱ق) - مشهد، ایران |
| محل دفن | مشهد، حرم علی بن موسی الرضا، صحن سقاخانه |
| قومیت | ایرانی |
| دوران | اواخر قاجار - پهلوی اول |
| منطقه | محلهٔ جویباره اصفهان |
| مذهب | شیعه (مجتهد) و عارف (از بزرگان سلسله چشتیه و با لقب طریقتی عبدعلی[۱]) |
| نام‌های دیگر | مقدادی |
| پیشه | اخلاق، عرفان، علوم غریبه و طب اسلامی |
| مرتبه | |
تأثیرگذاران
| |
تأثیرپذیرندگان | |
حسنعلی اصفهانی ناموَر به نخودکی (۱۲۴۱ اصفهان — ۸ شهریور ۱۳۲۱هجری شمسی، مشهد) فقیه، فیلسوف و از عارفان شیعه در سده ۱۴ است.[۱] وی در سال‌های پایانی عمر، در روستایی به نام نخودک در نزدیکی مشهد سکونت داشت و به همین دلیل نیز به حسنعلی نخودکی مشهور بود.[۲]
زندگی
[ویرایش]حسنعلی مقدادی اصفهانی (نخودکی)، فرزند علی‌اکبر مقدادی اصفهانی بسال ۱۲۴۱ش در خانواده‌ای مذهبی، در اصفهان متولد شد.[۳] پدر وی ملاّ علی‌اکبر از راه کسب، روزی خود و خانواده را تحصیل می‌کرد. وی به دلیل علاقه به مقداد که از اصحاب خاص علی بن ابی‌طالب بوده است، نام مقدادی را برای فامیل خودش انتخاب کرد و پیش از اینکه نام فامیل در ایران، رواج یابد در مشهد به شیخ اصفهانی شهرت داشت و چون در سال‌های پایان عمر به قریه نخودک، مهاجرت کرد، بعدها به نخودکی شهرت یافت.[۴]
وی در ۸ شهریور ۱۳۲۱ خورشیدی (برابر ۱۷ شعبان ۱۳۶۱ق) درگذشت[۵] و پس از اقامه نماز میت توسط حسین فقیه سبزواری بر پیکرش، در صحن انقلاب اسلامی حرم علی بن موسی الرضا (مشهد) دفن شد.[۳]
علی مقدادی اصفهانی فرزند اوست و از نویسندگان شیعه معاصر است که در اسفند سال ۱۳۸۸ در تهران درگذشت و در خراسان دفن شد.[نیازمند منبع] وی شرح حال پدرش را در کتاب نشان از بی نشان‌ها آورده است.
تحصیلات
[ویرایش]حسنعلی اصفهانی از آغاز نوجوانی خود، به کسب دانش و تحصیل علوم مختلف مشغول شد، خواندن و نوشتن و همچنین زبان و ادبیات عرب را در اصفهان فرا گرفت و در همین شهر، نزد استادان بزرگ زمان، به تحصیل فقه و اصول و منطق و فلسفه پرداخت. وی فقه و فلسفه را از محمد کاشانی آموخت. همچنین فلسفه و حکمت را از جهانگیرخان و تفسیر قرآن را از محضر درس سید سینا (فرزند سید جعفر کشفی) و چند تن دیگر از علماء عصر آموخت. سپس برای تکمیل معارف به نجف و به کنار مرقد علی بن ابی‌طالب رفت. در این شهر، از جلسات درس سید محمد فشارکی و سید مرتضی کشمیری و ملا اسماعیل قره‌باغی استفاده می‌کرد. او علاوه بر علوم معارفی و عرفانی در اصفهان و نجف دروس فقه، اصول و فلسفه را از افرادی همچون: جهانگیرخان قشقایی، آخوند خراسانی و سید محمد فشارکی فراگرفت. حسنعلی نخودکی در نجف هم حجره‌ای سید حسن مدرس بود. از دوستان او می‌توان به محمد بهاری و سید حسین طباطبایی بروجردی و فضل‌علی شریعت مهدوی، اشاره کرد.[۲]
عرفان
[ویرایش]ملاعلی‌اکبر پدر حسنعلی که خود ملازم محمدصادق تخت‌فولادی (عارف مشهور) بود به منظور تربیت عرفانی، نخودکی را نیز نزد وی برد و از او خواست تا تربیت و مراقبت از وی را برعهده بگیرد. حسنعلی از هفت سالگی تا یازده سالگی زیر نظر تخت‌فولادی به ریاضت‌های شرعی مشغول شد.[۶]
به ادعای نورالدین مدرسی چهاردهی، پولادی و به تبع آن، نخودکی‌ها از جمله پیروان طریقت چشتیه که از جمله سلسله‌های تصوف در شبه قاره هند بوده‌اند.[۱] سلسله چشتیه منسوب به خواجه معین الدین چشتی است (چشت قریه‌ای است از قراءِ هرات). خواجه معین الدین حسن چشتی سنجری اجمیری پس از سید علی هجویری نویسنده کتاب کشف المحجوب به قاره هند رو آورد.[۱][۷]
در سال ۱۲۹۰ه.ق محمدصادق تخت‌فولادی درگذشت و حسنعلی، سه سال دیگر نیز به ریاضت پرداخت، چنان‌که شب‌ها تا صبح بیدار می‌ماند و هر روز، روزه می‌گرفت. پس از آن، برای بهره بردن از سید جعفر حسینی قزوینی به شهرضا رفت.[۸]
از وی کرامات و خوارق عادات متعددی نقل شده و وی به این ویژگی مشهور است.
شاگردان
[ویرایش]- سید عبدالاعلی سبزواری
- سید ابوالحسن حافظیان
- حسنعلی مروارید
- عبدالنبی خراسانی،
- ذبیح‌الله امیرشهیدی،
- محمدحسین خراسانی،
- محمود حلبی،
- محمد احمدآبادی،
- سیدعلی رضوی،[۲]
- علی مقدادی اصفهانی (فرزند وی) در کتاب خود با عنوان نشان از بی نشان‌ها مدّعی است که پدرش به جز وی، هیچ شاگرد دیگری نداشته است.[۹]
اجازه روایت
[ویرایش]آن‌گونه که در کتاب الاجازه الکبیره و المسلسلات آمده، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی از نخودکی اجازه نقل روایت دارد. دست‌خط نخودکی در آن کتاب آمده است.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- نشان از بی‌نشان‌ها، علی مقدادی؛ ۲ جلد.
- المسلسلات، مرعشی نجفی، اجازه‌نامه نخودکی؛
- گلشن ابرار، جلد ۶، ص ۱۱۰.
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ سلسه‌های صوفیه، اثر نورالدین چهاردهی
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «نخودکی عارفی مستجاب‌الدعوه بود/ ماجرای نمازهای طولانی شیخ». خبرگزاری بین‌المللی قرآنی ایکنا. ۳ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «نوجوانی که قبل از سن تکلیف عارف شد/ ۱۴ توصیه اخلاقی شیخ نخودکی». خبرگزاری فارس.
- ↑ «آیت الله شیخ حسنعلی اصفهانی (نخودکی)». وبگاه صالحین. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰ اسفند ۱۳۸۹.
- ↑ هشتاده وفات ۵۰ شخصیت ما، ص۱۵۸.
- ↑ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۵–۱۶
- ↑ کتاب سلسله‌های صوفیه ایران، نوشته نورالدین مدرسی چهاردهی.
- ↑ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۵–۱۶، ۱۸؛ رازی، گنجینهٔ دانشمندان، ج۷، ص۱۱۲؛ قس مهدوی، تذکرة القبور، ص۱۸۴
- ↑ نشان از بی‌نشان‌ها، علی مقدادی اصفهانی، انتشارات جمهوری