حوضه سیستان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حوضه سیستان یک حوضه آبریز بسته است که بخش‌های بزرگی از جنوب غرب افغانستان بخش‌های کوچکی از جنوب شرق ایران را در بر می‌گیرد. یان حوضه یکی از خشک‌ترین مناطق جهان بوده و با خشک‌سالی‌های طولانی مواجه است. حوضه آبریز آن شامل گروهی از رودهاست که از ارتفاعات افغانستان به سمت دریاچه‌ها و مرداب‌های آب شیرین و در نهایت به سمت چاله آب شور چاله گودزره افغانستان که بخشی از حوضه گسترده انتهایی سیستان است، روان هستند. رود هیرمند بزرگ‌ترین بخش از این حوضه را زهکشی کرده و عمدتاً از ذوب برف‌های کوه‌های هندوکش تغذیه می‌شود.

تپه بازالتی معروف به کوه خواجه در کنار دریاچه‌ها و مرداب‌های این حوضه قرار دارد.

دریاچه‌ها[ویرایش]

پست‌ترین بخش حوضه سیستان را دریاچه‌های کم‌عمقی تشکیل داده که به نام هامون‌ها شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که در زمان‌های گذشته یک دریاچه هامون وجود داشته ولی امروزه این دریاچه به سه دریاچه تقسیم شده‌است که از شمال به جنوب عبارتند:

هامون پوزک[ویرایش]

هامون پوزک عمدتاً در افغانستان قرار دارد. این دریاچه از طریق کانال شلاه چرخ آب رود هیرمند و نیز آب رود خاش و دیگر رودهای کوچک را دریافت می‌کند.

هامون صابری[ویرایش]

هامون صابری بین ایران و افغانستان قرار دارد. این دریاچه آب شاخه پریان از رود هیرمند، فراه رود و هاروت رود را دریافت می‌کند.

هامون هلمند[ویرایش]

بیشتر آب رود هیرمند از راه کانالی به نام رود سیستان وارد دریاچه هامون (هامون هلمند) می‌شود که به‌طور کامل در خاک ایران قرار دارد.

آب‌شناسی[ویرایش]

دریاچه‌های هامون در زمان ترسالی و سیلاب با پیوستن به یکدیگر، یک دریاچه بزرگ را تشکیل می‌دهند. معمولاً هر بیست سال، سیلاب جریانی را در رود خشک شلا رود پدیدمی‌آورد که از دریاچه هامون به چاله گودزره می‌ریزد. سیلاب بزرگ و غیرعادی در سال ۱۸۸۵ باعث شد چاله گودزره به مدت سه سال پر از آب شود. در سال‌های اخیر و به‌ویژه در دوره‌های خشک‌سالی از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ دریاچه‌های هامون کاملاً خشک شدند.

جستارهای وابسته[ویرایش]

• رخج
• چاه نیمه

منابع[ویرایش]

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sistan Basin». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۸.

این یک مقالهٔ خرد افغانستان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.