دنیاگیری کووید-۱۹ در قم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نخستین موارد تأیید شده از دنیاگیری جهانی بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ در ایران در تاریخ ۲۹ بهمن از قم گزارش شد.^{[۲][۳][۴][۵]} هرچند پیش از این نیز موارد مشکوک به بیماری کووید-۱۹ در ایران گزارش شده بود^[۶] در واپسین روز بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در بیمارستان کامکار-عرب‌نیا قم، شایعاتی دربارهٔ مرگ این بیماران به علت کروناویروس شکل گرفت. اما دانشگاه علوم پزشکی قم با تکذیب شایعات مربوط به مبتلا بودن این دو بیمار فوت شده به کروناویروس، اعلام کرد که تاکنون هیچ‌گونه شواهدی تشخیصی مبنی بر ابتلا به بیماری کرونا دیده نشده‌است.^[۷] نهایتاً در ۳۰ بهمن روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک از نظر ابتلا به کروناویروس، مثبت گزارش شده‌است.^[۸][۹] در همین روز، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که در چهار روز گذشته شاهد گسترش بیماری‌های تنفسی در قم بودیم و طی این مدت ۲ نفر در یکی از بیمارستان‌های قم بر اثر بیماری تنفسی فوت کردند و امروز تست اولیهٔ این دو فرد در مورد بیماری کرونا مثبت اعلام شد.^[۱۰] در حالی که وزارت بهداشت پیشنهاد محدودیت موقت رفت‌وآمد به اماکن زیارتی و مذهبی قم را ارائه کرده بود، این امر از سوی مسئولین اماکن مذهبی قم اجرا نشد. به طوری که در دوم اسفند، کیانوش جهانپور، مسئول روابط عمومی وزارت بهداشت ایران، از محدود نشدن تجمعات در مراکز مذهبی از جمله زیارتگاه‌های استان قم انتقاد کرد.^[۱۱] با درخواست سعید نمکی، وزیر بهداشت و رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا، نماز جمعهٔ ۹ اسفند در مراکز ۲۳ استان درگیر با کرونا از جمله تهران و قم لغو شد.^[۱۲] با این وجود تعدادی از شهروندان قم در اعتراض به این تصمیم پشت در مصلای آن شهر تجمع کردند و همان‌جا نماز خواندند.^[۱۳] در روز دوشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۸، با درخواست وزارت بهداشت^[۱۴] و در پی تصمیم تولیت حرم امام رضا در مشهد و حرم فاطمه معصومه قم مبنی بر تعطیلی این دو حرم برای جلوگیری از شیوع بیشتر کروناویروس، عده‌ای در مقابل درب حرم‌ها اعتراض کردند. در قم به نوشته سایت‌های داخلی، یکی از درهای حرم را شکستند. این اتفاق واکنش‌های گسترده‌ای را در میان رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی داخل ایران داشت و آن را «هتک حرمت» خواندند.^[۱۵][۱۶] عده‌ای از معترضان با دستور دادستانی بازداشت شدند.^[۱۷][۱۸]

در ۲۲ اسفند واشینگتن پست با انتشار تصاویر ماهواره‌ای از گورستان بهشت معصومهٔ قم نوشت: «گودال‌های حفر شده برای دفن قربانیان کرونا ویروس در قم به قدری گسترده هستند که از فضا هم قابل مشاهده‌اند». به نوشتهٔ واشینگتن پست، حفاری گورهای جدید از ۲۱ فوریه (روز برگزاری انتخابات مجلس) آغاز شده و در روزهای بعد به‌سرعت گسترش پیدا کرده‌است. با توجه به این‌که در آن زمان مقام‌های ایران شمار قربانیان را دو نفر اعلام کرده بودند، حفاری چنین خندق‌های بزرگی، غیرمعمول و عجیب به نظر می‌رسد.^[۱۹] تنها یک هفته بعد، دو گودال بزرگ در تصاویر ماهواره‌ای دیده می‌شود که به اندازهٔ یک زمین فوتبال طول دارند.^[۲۰] واشینگتن پست در گزارشش به تَل‌های بزرگ آهک در قبرستان بهشت معصومه هم اشاره کرده و می‌گوید آهک معمولاً برای قبرهای دسته‌جمعی بکار می‌رود.^[۲۱]

منشأ بیماری[ویرایش]

منشأ اصلی بروز این بیماری در قم به درستی مشخص نیست. رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، محمدحسین بحرینی، حضور ۷۰۰ طلبه چینی در حوزه علمیه قم را از جمله زمینه‌های انتشار کرونا در این شهر مذهبی عنوان کرده بود.^[۲۲][۲۳]

یکی از نخستین قربانی‌های این ویروس، برادر یکی از پزشکان شهر قم بود. بر اساس گفته‌های یکی از پزشکان نزدیک به او، این شخص اعلام کرده‌است که پس از یک هفته با اصرار من از برادرم تست کرونا گرفتند و پس از مرگ او خبر مثبت بودن تست او آمد. ده‌ها نفر دیگر نیز با همین علائم مرده‌اند که از آنها تست گرفته نشده و علت دیگری برای مرگ‌شان ثبت کرده‌اند. برادرم سفر خارجی نداشت و در همین شهر قم کرونا گرفته بود.^[۲۴]

دو نفر بیمار گزارش شدهٔ مبتلا به کروناویروس از سوی وزارت بهداشت در شهر قم، از افراد مسن و از دو منطقه جداگانهٔ قم بوده و نه تنها سفر خارجی بلکه سفر خارج از استان هم نداشته‌اند.^[۲۵]

وزیر بهداشت اعلام کرد که یکی از جان‌باختگان در قم بازرگانی بود که سفرهایی به چین داشته‌است.^[۲۶]

کشمکش قرنطینه قم[ویرایش]

به گزارش ایران اینترنشنال، رسانه‌های ایران از تشکیل جلسه شورای عالی امنیت ملی با حضور وزیر بهداشت ایران در ۳ اسفند خبر داده بودند. ایران اینترنشنال عنوان می‌کند وزارت بهداشت درخواست کرده‌است قم قرنطینه شود، ولی این درخواست با مخالفت حسین طائب، رئیس سازمان اطلاعات سپاه در این جلسه روبرو شده؛ او اعلام کرده بود قم، «آبروی اسلام» است و قرنطینه آن موجب سوءاستفاده رسانه‌های آمریکایی می‌شود.^[۲۷]

پیش‌تر در حالی که وزارت بهداشت پیشنهاد محدودیت موقت رفت‌وآمد به اماکن زیارتی و مذهبی قم را ارائه کرده بود، این امر از سوی مسئولین اماکن مذهبی قم اجرا نشد. به طوری که در دوم اسفند، کیانوش جهانپور، مسئول روابط عمومی وزارت بهداشت ایران، از محدود نشدن تجمعات در مراکز مذهبی از جمله زیارتگاه‌های استان قم انتقاد کرد.^[۱۱]

سید محمد سعیدی، تولیت حرم فاطمه معصومه و امام جمعه قم، در واکنش به شیوع کروناویروس در قم و احتمال قرنطینه این شهر گفت:^[۲۸]

«ترامپ، این مرد خبیث و کثیف و شرور، شهر مقدس قم را هدف قرار داده و به بهانه پدیده کرونا می‌خواهد ضربه فرهنگی و حیثیتی به قم بزند. ترامپ خائن و مزدوران داخلی آرزوی شکست قم را به گور خواهند برد.»

در یک موضع‌گیری دیگر، سعیدی حرم معصومه را «دارالشفا» دانست که مردم بروند و بابت امراض روحی و جسمی از آن شفا بگیرند.^[۲۹] در ۷ اسفند ۹۸ وبسایت حرم معصومه با انتشار یادداشتی ضمن اعتراض به تصمیم شورای تأمین استان قم برای ضدعفونی کردن حرم، مدعی شد «سازه‌های آن حرم، به دلیل استفاده از نقره در بالاترین سطح آنتی‌باکتریایی و سد محکمی برای اپیدمی کرونا است».^[۳۰][۳۱]

سید علی‌اکبر حسینی‌نژاد، مشاور تولیت حرم فاطمه معصومه در واکنش به درخواست تعطیلی موقت حرم برای جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا گفت:^[۳۲]

«تعطیل کردن حرم چه ضرورتی دارد؟ مردم خودشان باید مراقب باشند. تعطیل کردن حرم پیام تلخی دارد، اینجا پناهگاه مردم است و نشستن مردم در گوشه‌ای از حرم و صحن، مشکلی پیش نمی‌آورد. دشمن می‌خواهد با استفاده از این روش هراسی را در دل‌ها ایجاد کند و قم را شهری ناامن نشان دهد و انتقام همه شکست‌های خود را از قم بگیرد.»

اسدالله بیات زنجانی، مرجع تقلید شیعه، در پاسخ به یک استفتا پیرامون تعطیلی موقت حرم و اماکن مذهبی:^[۳۳]

«در این مورد ملاک نظر مسئولان بهداشت و درمان بوده و اگر آنها توصیه به تعطیلی یا محدودیت تردد داشته باشند، عمل به این توصیه واجب شرعی بوده و تخلف از آن مشروع نیست.»

در نهایت در ۲۶ اسفند و با انتشار بیانیه مشترک از سوی بهرام سرمست استاندار قم و تولیت‌های حرم فاطمه معصومه و مسجد جمکران درهای این دو مکان مذهبی بسته شد. عده ای از افراد مذهبی با جمع شدن مقابل درهای حرم فاطمه معصومه، به این اقدام اعتراض کرده و یکی از درب‌های ورودی را شکستند. همین اتفاق در مشهد نیز رخ داد و معترضین «حیدر، حیدر» کنان به زور وارد حرم شدند.^[۳۴] این حملات با انتقادات گسترده مواجه شد و حوزه علمیه قم نیز آنرا هتک حرمت نامید.^[۳۵] دونفر از حمله کنندگان نیز توسط نیروی انتظامی دستگیر شدند.^[۳۶]

به‌دلیل برخی مشکلات فنی، نمودارها موقتاً قابل مشاهده نیستند.

منابع[ویرایش]

1. ↑ «تعداد مبتلایان کرونا در قم به ۱۱۴۴ نفر رسید». شفقنا. ۱ فروردین ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۲۰.
2. ↑ "دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا در قم درگذشتند". خبرگزاری فارس. Retrieved 2020-02-19.^{[پیوند مرده]}
3. ↑ "آمار رسمی بیماران و درگذشتگان مرتبط با ویروس کرونا". 16 February 2020. Archived from the original on 7 February 2020. Retrieved 20 February 2020.
4. ↑ "مرگ دو نفر در اثر ویروس کرونا در قم". BBC News فارسی. 2020-02-19. Retrieved 2020-02-20.
5. ↑ "آمار رسمی مبتلایان به ویروس کرونا در ایران". آمار رسمی مبتلایان به ویروس کرونا در ایران. 2020-03-14. Archived from the original on 30 November 2020. Retrieved 2020-03-14.
6. ↑ "روزنامه ایران: یک زن مشکوک به ویروس کرونا در تهران فوت کرد". Anadolu Ajansı. 2020-02-12. Retrieved 2020-02-20.
7. ↑ «توضیح دربارهٔ فوت دو بیمار در بیمارستان کامکار قم/شواهدی از کرونا دیده نشده». www.alef.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
8. ↑ «۲ مورد مشکوک ابتلا به کرونا در قم شناسایی شد». تین نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.^{[پیوند مرده]}
9. ↑ «نتیجه مثبت آزمایش اولیه ۲ مورد مشکوک ابتلا به کرونا در قم». www.iribnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
10. ↑ «مبتلایان به کرونا در قم جان باختند». ایمنا. ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
11. ↑ ^{۱۱٫۰ ۱۱٫۱} "ایستگاه خبر؛ جمعه ۲ اسفند ۱۳۹۸". BBC News فارسی (به کچوایی). 2020-02-21. Retrieved 2020-02-21.
12. ↑ «لغو نماز جمعه تهران و ده‌ها شهر دیگر ایران». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۸ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۰ اسفند ۱۳۹۸.
13. ↑ «در قم، پشت درهای بسته مصلی نماز خواندند». eghtesaad24.ir. اقتصاد ۲۴. ۱۰ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۰ اسفند ۱۳۹۸.
14. ↑ «دستگیری هتاکان به حرم حضرت معصومه (س)». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۹.
15. ↑ «حمله افراطی‌ها به حرم حضرت معصومه (س) و حرم امام رضا (ع) / درب حرم شکسته شد/ اعتراض به تعطیلی حرم به دلیل کرونا (+ فیلم)».
16. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «جنجال گسترده بر سر "هتک حرمت حرم" در قم و مشهد | DW | 17.03.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۹.
17. ↑ % «یک مقام آگاه در ناجا: دو نفر از هتاکان حرم حضرت معصومه (س) دستگیر شدند» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۹.
18. ↑ «دستگیری ۱۱ نفر در پی هتک حرمت به حرم حضرت معصومه». مشرق نیوز. ۲۰۲۰-۰۳-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۹.
19. ↑ «واشینگتن‌پست: حفر گورهای بسیار در قبرستان معصومه قم برای قربانیان کرونا». radiofarda.com. رادیو فردا. ۲۳ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۸.
20. ↑ Erin Cunningham; Dalton Bennett (۱۲ مارس ۲۰۲۰). "Coronavirus burial pits so vast they're visible from space". washingtonpost.com (به انگلیسی). The Washington Post. Retrieved 12 March 2020.
21. ↑ "Iranian mass graves 'for coronavirus victims are so huge they can be seen from space': Fears the regime's official 429 death toll is covering up scale of the crisis". dailymail.co.uk (به انگلیسی). دیلی میل. ۱۲ مارس ۲۰۲۰. Retrieved 12 March 2020.
22. ↑ «اولین مورد ابتلا به کرونا در پاکستان اعلام شد؛ بیمار پاکستانی در ایران مبتلا شده». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۲۰.
23. ↑ افتخاری، آزاده. «طلبه‌های چینی در ایران چه می‌کنند؟». ایندپندنت فارسی. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۲۰.
24. ↑ «اولین فیلم از ناله‌های مرد کرونایی روی تخت بیمارستان قم / برادرش چه گفت؟». web.archive.org. ۲۰۲۰-۰۲-۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۰.
25. ↑ 888 (۲۰۲۰-۰۲-۱۹). «کرونا در قم؛ معاون وزیر بهداشت به خبرنگار ایرنا چه گفت». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
26. ↑ «ناقلین چینی، منشأ کرونای جدید در ایران / توزیع رایگان ماسک در قم از امشب». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۳.
27. ↑ «اختصاصی ایران اینترنشنال: رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با قرنطینه قم مخالفت کرده بود». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶.
28. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۳ اسفند ۱۳۹۸). «امام جمعه قم: ترامپ خائن و مزدوران داخلی آرزوی شکست قم به بهانه کرونا را به گور خواهند برد!». fa. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۸.
29. ↑ «فیلم». hamshahrionline.ir. همشهری. ۷ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
30. ↑ «پایگاه خبری حرم معصومه: معماری حرم و جنس ضریح سد محکمی در برابر کروناست». radiofarda.com. رادیو فردا. ۷ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
31. ↑ «اعتراض مدیریت آستان مقدس حضرت معصومه به تصمیم شورای تأمین استان برای ضدعفونی کردن حرم/نقره‌های ضریح،آنتی باکتریال است/مردم بصیر قم اجازه نمی‌دهند…». khabaronline.ir. خبرآنلاین. ۷ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
32. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۳ اسفند ۱۳۹۸). «مشاور تولیت آستان قم: تعطیل کردن حرم چه ضرورتی دارد؟ مردم خودشان باید مراقب باشند/ دشمن می‌خواهد از قم انتقام بگیرد». fa. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۸.
33. ↑ «پاسخ آیت‌الله بیات زنجانی به استفتاء دربارهٔ تعطیلی موقت اماکن متبرکه | پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز». www.ensafnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
34. ↑ جزئیات و تصاویر حوادث قم و مشهد؛ در حرم را شکستند | واکنش‌ها به هتک حرمت حرم حضرت معصومه (س) و امام رضا (ع)
35. ↑ واکنش حوزه علمیه به هتک حرمت ساحت حرم کریمه اهل بیت(س)
36. ↑ دستگیری دو نفر از هتاکان حرم حضرت معصومه(س) از سوی ناجا/ هنجارشکنان به مراجع قضایی تحویل داده شدند