سنگ‌نوشته داریوش یکم در نقش رستم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سنگ‌نوشته داریوش یکم در نقش رستم سنگ‌نوشته‌ای در آرامگاه داریوش یکم در نقش رستم است. داریوش در مقام فرمانروایی جهانی، در بالا و کنار دیوارهٔ بیرونی آرامگاه خود در نقش رستم با دو نوشتهٔ بزرگ که هریک به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و اکدی نوشته شده، وصیتی معنوی از خود برجای گذاشته که در تاریخ خاورمیانه بی‌مانند است.^[۱] نخستین نبشته در قسمت بالایی است و به DNa مشهور است و دومی بر کنار درگاه ورودی آرامگاه کنده شده و به‌نام DNb معروف می‌باشد. هردو نوشته جنبهٔ شاعرانه دارند و تجلی مؤثری از شخصیت و نبوغ داریوش هستند و خصوصیات وی را به نیکی روشن می‌سازند.^[۲] او نبشته‌اش را به دو بخش تقسیم کرده‌است. یکی نبشته‌ای همگانی و بیطرفانه (DNa) و دیگری، نوشته‌ای شخصی^[۳] (DNb).

در زیر متن ایلامی، سنگ‌نوشته‌ای بیست و پنج سطری به خط آرامی وجود دارد که ارنست هرتسفلد در سال ۱۹۲۳ آن را تشخیص داد ولی این نبشته بسیار آسیب دیده و نمی‌توان چیز زیادی از آن دریافت اما والتر هنینگ در سطر چهارم آن، نام سلوکوس را تشخیص داد، بنابراین می‌بایست پیشینهٔ این سنگ‌نوشته به ۳۱۲ تا ۳۰۵ پیش از میلاد یعنی نزدیک به دویست سال پس از ساخت آرامگاه، باشد.^[۴]

سنگ‌نوشته DNa[ویرایش]

داریوش در سنگ‌نوشتهٔ DNa که دارای شش بند است؛ نخست، اهورامزدا را ستایش می‌کند و اعلام می‌دارد که قدرت و شاهی را اهورامزدا به وی بخشیده‌است، پس از آن خود را معرفی می‌کند، سرزمین‌های فرمانروایی‌اش را نام می‌برد و تأکید می‌کند که چون اهورامزدا این سرزمین را آشفته دید، شاهی به آن ارزانی داشت، آنگاه در بند پایانی از دیگران می‌خواهد که از فرمان اهورامزدا پیروی کنند و شورش نکنند!^[۵]

آشکار است که نه تنها وفاداری به شاه و حمایت از او خواست اهورامزدا معرفی می‌شود، بلکه همهٔ اعمال و اراده‌های شاه نیز با تأیید ایزدان است.^[۶] هر چند وارونه‌ی خدایان پیشین آنها رأساً دست به اقدامی نمی‌زنند.

متن پارسی باستان سنگ‌نوشته DNa[ویرایش]

سنگ‌نوشتهٔ داریوش یکم در نقش رستم، DNa

۱	/
۲	/
۳	/
۴
۵	/
۶	/
۷	/
۸	/
۹
۱۰	/
۱۱	/
۱۲	< > /
۱۳	/
۱۴	/
۱۵	[]/
۱۶	[ ]
۱۷	[ ]
۱۸	[ ]
۱۹	[]/
۲۰	[]/
۲۱	[ ]
۲۲	[]/
۲۳	[]/
۲۴	/
۲۵	/
۲۶	[ ] /
۲۷	[]
۲۸	[ ]/
۲۹	[]/
۳۰	/
۳۱	[ ]/
۳۲	[ ]
۳۳	[ /
۳۴	[]
۳۵	[] /
۳۶	[ ]/
۳۷