سیاست در سوریه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سوریه
این مقاله بخشی از این مجموعه است: سیاست و دولت سوریه
قانون اساسی حقوق بشر
دولت سوریه رئیس جمهور (فهرست حاکمان) بشار اسد معاون رئیس‌جمهور فاروق الشرع نجاح عطار نخست‌وزیر (فهرست نخست‌وزیران) وائل نادر حلقی
نظام پارلمانی مجلس خلق رئیس: محمدجهاد لحام
قوهٔ قضایی شورای عالی قضایی دادگاه عالی قانون اساسی
تقسیمات کشوری استان‌های سوریه شهرستان‌های سوریه
انتخابات در سوریه جدیدترین انتخابات مرتبط با ریاست‌جمهوری: ۲۰۰۷م ۲۰۱۴م مرتبط با مجلس نمایندگان: ۲۰۰۷م ۲۰۱۲م حزب‌های سیاسی جبه ملی پیشرو جبه مردمی برای آزادسازی و تغییر حزب بعث (حزب بعث سوسیالیستی عرب (سوریه))
سیاست خارجی ستیز عرب‌ها و اسرائیل
دیگر کشورها اطلس
ن ب و

سیاست در جمهوری عربی سوریه در چارچوب یک نظام نیمه‌ریاستی با نظام چندحزبی صورت می‌گیرد. خانواده رئیس‌جمهور بشار اسد و حزب سوسیالیست عربی بعث وی پس از کودتای ۱۹۷۰ در نیروهای این کشور باقی مانده‌اند.^[۱][۲]

سوریه در سال ۱۷۹۹ میلادی با فتح مصر توسط ناپلئون بناپارت به اشغال فرانسه درآمد. با استقلال نسبی مصر، سوریه نیز دوباره به عثمانی واگذار گردید. آزار مسیحیان و سرکوبی شورش‌های آنان در این شهر، راه مداخله بیش از پیش دولتهای اروپایی را به این کشور باز کرد. سرانجام در سال ۱۸۶۰ میلادی، فرانسه به‌عنوان کمک به سلطان عثمانی در اداره سوریه، نیروهای نظامی خود را در بیروت (که آن زمان جزو سوریه بود) پیاده کرد. با ورود دولت عثمانی به جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ م، ملی‌گرایان عرب، زمینه را برای اجرای اهداف استقلال‌طلبانه خود مساعد دیده و شروع به فعالیت کردند. در همین زمان‌ها نیز زمینه برای ایجاد یک دولت یهودی در اسرائیل کنونی آغاز شده بود. در پایان جنگ جهانی اول و شکست عثمانی، امیر فیصل بن حسین (که بعدها پادشاه عراق شد) از سوی کنگره مردم سوریه که نخستین مجلس سوریه کنونی بود، انتخاب شد. فیصل در ۱۹۲۰ پادشاهی عربی سوری با پادشاهی فصیل اول اعلام شد. اما متفقین این پادشاهی را به رسمیت نشناختند و در سال ۱۹۲۰، نیروهای فرانسه پس از نبرد میسلون، این کشور را به تصرف خود درآوردند و سوریه و لبنان با رأی جامعه ملل، تحت قیمومیت فرانسه قرار گرفتند. در سال ۱۹۲۶ لبنان از سوریه تجزیه و کشوری جداگانه شد. پس از مذاکرات طولانی در سال‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۳۲ توافق‌هایی برای تأسیس سوریه خودمختار به‌عمل آمد. با سقوط فرانسه به دست آلمان در جنگ جهانی دوم سوریه تحت قیمومیت دولت فرانسه آزاد یا ویشی درآمد. در سال ۱۹۴۱م نیروهای انگلیس و فرانسه آزاد، سوریه را اشغال کردند. در همین سال سوریه استقلال خود را اعلام کرد و ژنرال کاترو، فرمانده نیروهای فرانسه آزاد استقلال و سپس تأسیس جمهوری سوریه را در شانزدهم سپتامبر ۱۹۴۱م اعلام کرد و تاج‌الدین الحسنی رئیس‌جمهور شد. با این وجود استقلال سوریه تا سال ۱۹۴۴ عملاً محقق نشد.^[۳]

در سال ۱۹۶۷ پس از جنگ با اسرائیل، قسمتی از خاک سوریه - از جمله ارتفاعات جولان و بخشی از قنیطره - به تصرف اسرائیل درآمد. سرانجام در سال ۱۹۷۰ ارتشبد حافظ اسد با کودتایی قدرت را به دست گرفت و به ریاست جمهوری انتخاب شد.

در سال ۱۹۷۳م سوریه دوباره در جنگ اعراب و اسرائیل شرکت کرد و خسارات زیادی بر اسرائیل وارد آورد. در سال ۱۹۸۲ سوریه به‌دنبال هجوم صهیونیستها به جنوب آن تا حدی درگیر نبرد لبنان بود. در حال حاضر (۲۰۱۹ میلادی) ریاست جمهوری بر عهده بشار اسد فرزند حافظ اسد است. فرزند دیگر وی ملقب به (اباباسل) که همه مقدمات برای جانشینی او به قدرت آماده بود در یک سانحه کشته شد.^[۳]

قانون اساسی[ویرایش]

قانون اساسی سوریه

قانون اساسی در تاریخ ۲۷ فوریه ۲۰۱۲م صادر شد که پنجمین قانون اساسی دائم کشور سوریه از تاریخ تشکیل این کشور به مفهومی کنونی، از تاریخ ۱۹۲۰م است. تدوین این قانون اساسی به دست کمیته‌ای که بشار اسد مکلفش کرده بود آماده شد و پس از همه‌پرسی که در تاریخ ۲۶ فوریه ۲۰۱۲م انجام شد به تصویب رسید. مخالفین دولت مرکزی سوریه از مردم در خلال جنگ داخلی سوریه که از مارس ۲۰۱۱ شروع شده بود خواستند که شرکت در این همه‌پرسی را تحریم کنند. این قانون اساسی جدید برای فرونشاندن خیزش مردم سوریه اجرایی شد. قانون اساسی پیشین در زمان حکومت حافظ اسد در تاریخ مارس ۱۹۷۳م به نحوه مشابهی تصویب شد، چنانچه کمیته‌ای ایجاد شد و سپس قانون اساسی به همه‌پرسی گذاشته شد و نهایتاً تصویب شد، اما دو قانون اساسی پیشین از این که در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۲۸ میلادی، توسط مجلس مؤسسان ایجاد شد به شیوهٔ دموکراسی بود.

مجلس[ویرایش]

مجلس خلق سوریه

اسم هیأتی است که قوه قانون‌گذاری سوریه را از سال ۱۹۷۱ تاکنون به دست دارد.

احزاب[ویرایش]

فهرست حزب‌های سیاسی در سوریه

جبهه ملی پیشرو (سوریه)

حزب سوسیالیست بعث[ویرایش]

حزب سوسیالیست بعث (جناح سوریه)

در سال ۱۹۴۷ به رهبری میشل عفلق، صلاح الدین البیطار و زکی ارسوزی در سوریه تأسیس شد. این حزب که خواهان رنسانس و رستاخیز و اتحاد جهان عرب در قالب یک کشور بود، شاخه‌هایی را در کشورهای مختلف تأسیس کرد که شاخه عراق و شاخه سوریه به مهمترین و قدرتمندترین آن‌ها تبدیل شدند.

حزب بعث در سال ۱۹۶۳ در سوریه به قدرت رسید اما اختلافات داخلی بین اعضا باعث شد تا در سال ۱۹۶۶ گروهی از این اعضا که در شاخه منطقه‌ای سوریه متمرکز شده بودند علیه حکومت سوریه و شاخه ملی (فراکشوری) حزب بعث کودتا کرده و حکومت را به دست گیرند. از این زمان اختلاف بین شاخه سوریه و شاخه عراق حزب نیز اوج گرفت و دو سال بعد شاخه عراقی حزب هم به ایجاد سازمان مستقلی با نام حزب بعث اقدام کرد که رقابت و دشمنی سختی با شاخه سوریه‌ای داشت.

بعثیسم[ویرایش]

بعثیسم

به ایدئولوژی حزب بعث گفته می‌شود که مشوق ایجاد کشور واحد عربی است. به‌طور خلاصه بعثیسم بر روی دو آرمان سوسیالیسم و ناسیونالیسم عربی تکیه دارد. گفتمان بعثیسم از پس بحرانی عمیق در جهان عرب پدید آمد که «چندپارگی اعراب»، «تسلط امپریالیسم اروپایی» و «فشار استبداد داخلی» سه ضلع این بحران را تشکیل می‌دادند. در چنین شرایطی منطقی به نظر می‌رسید که حزب بعث گفتمان خود را پیرامون سه دال اساسی «وحدت، آزادی، سوسیالیسم» (الوحده، الحریه، الاشتراکیه) مفصل‌بندی کند.^[۴] پس از انشقاق در حزب بعث، بعثیسم عراقی و سوری از هم فاصله گرفتند و پس از سرنگونی رژیم صدام و آشفتگی اوضاع سوریه حزب بعث در ضعیفترین موضع خود در دهه‌های اخیر قرار دارد. با سرنگونی صدام بعثی‌های عراقی با گروهای تندرو و سلفی داخل عراق همپیمان شدند. اسناد بدست آمده از داعش نشان می‌دهد مغز متفکر و اجرایی تصرف موصل، تکریت و دیگر شهرها افسرهای پیشین ارتش بعثی عراق هستند.^[۵]

روابط خارجی[ویرایش]

روابط ایران و سوریه[ویرایش]

ایران و سوریه از سال‌های دور خصوصاً از زمان ریاست جمهوری حافظ اسد پدر بشار اسدرئیس‌جمهور کنونی سوریه روابط بسیار خوبی داشته‌اند. در جنگ ایران و عراق سوریه تنها کشور عربی و در عین حال تنها کشوری پس از کره شمالی بود که از ایران حمایت و پشتیبانی کرد. ایران نیز هم‌اکنون در جنگ سوریه با مخالفان و نیز در جنگ سوریه با داعش کمک‌های بسیاری را به سوریه می‌کند.^[۶][۷]

کمک‌های ایران به سوریه[ویرایش]

ایران معمولاً به صورت نظامی، اقتصادی و حتی راهبردی به سوریه کمک کرده‌است؛^[۸] برای مثال گزارشی در سال ۲۰۱۵ مبنی بر پرداخت ۴٫۲ میلیارد دلاری ایران به سوریه جهت کمک به این کشور منتشر شده‌است.^[۹]

نقض گسترده حقوق مردم سوریه[ویرایش]

برخی کارشناسان و رسانه‌های مخالف معتقدند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل پشتیبانی از دولت بشار اسد برای سرکوب اعتراضات ۲۰۱۱ سوریه سبب آغاز جنگ داخلی سوریه که نتیجه آن آوارگی بیش از ۴ میلیون نفر و کشتار بیش از ۴۰۰٬۰۰۰ تن شده‌است.^{[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]}

تروریسم[ویرایش]

وزات امور خارجه ایالات متحده آمریکا در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷ گزارش سالانه خود دربارهٔ تروریسم در سال ۲۰۱۶ را در ۷ فصل منتشر کرد که در آن ضمن پرداختن به موضوع تروریسم توسط حکومت ایران گزارش کرده‌است که ایران همچنان در راس کشورهای حامی تروریسم است. در این گزارش سوریه نیز به عنوان کشور حامی تروریسم معرفی شده‌است.^[۲۲][۲۳]

تحریم‌ها[ویرایش]

• در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۱۱ میلادی، وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، رئیس‌جمهور بشار اسد و ۹ شخصیت ارشد حکومت سوریه را به فهرست افراد تحریمی این کشور افزودند. اتحادیه اروپا حدود دو هفته پیش در مورد بلوکه کردن دارایی‌ها و ممنوعیت سفر ۱۳ مقام عالی‌رتبه سوری از جمله رئیس‌جمهور بشار اسد، که متهم به دست‌داشتن در کشتار و سرکوب معترضان سوری هستند.
• کشورهای اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۴ فوریه ۲۰۱۹ وزیر کشور و شش وزیر جدید دولت بشار اسد را به لیست تحریم‌های خود اضافه کردند، این اقدام بخاطر نقش آنها در «سرکوب وحشیانه» شهروندان غیرنظامی توسط بشار اسد می‌باشد. با افزوده شدن این اسامی در حال حاضر ۲۷۷ نفر در این لیست وجود دارند.^{[۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]}
• روز دوشنبه ۱۰ ژوئن ۲۰۱۹ دولت آمریکا طی بیانیه‌ای تحریم ۱۶ شخصیت حقوقی و حقیقی سوریه را که در حمایت مالی از بشار اسد و دولت سوریه هستند را اعلام کرد. با نفوذترین و ثروتمندترین فرد از میان این ۱۶ نفر سامر فوز، صاحب گروه اقتصادی امان شامل ۱۴ شرکت می‌باشد که تماماً توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم شده‌اند.^[۲۸]

جنگ داخلی سوریه[ویرایش]

در سال ۲۰۱۱ با بالا گرفتن اعتراضات مردمی در جهان عرب(بهار عربی)، تظاهرات‌هایی نیز در شهرهای مختلف سوریه نظیر حمات، جبله، دمشق، لاذقیه، درعا و حمص به وقوع پیوست که با سرکوب شدید نیروهای رژیم سوریه مواجه شد. تظاهرات‌های پراکنده‌ای در شهرهای دیگر سوریه نیز به وقوع پیوست که در سه شهر حمص، درعا و حماه شدیدتر بود. بشار اسد در ابتدا در مورد این اعتراضات در رسانه‌های سوریه نظری نمی‌داد. اما پس از آن که سرکوب‌ها مرگبار توسط ارتش بالا گرفت و هم چنین در برخی شهرها بخصوص در شهر حمص قیام مسلحانه توسط ارتش آزاد سوریه علیه حکومت وی رخ داد، به مصاحبه با رسانه‌های دولتی سوریه پرداخت و بدون اشاره به کشتار مردم توسط ارتش؛ اسرائیل را عامل این اعتراضات در سوریه دانست، او اعلام کرد که با اقتدار در برابر این توطئه‌ها می‌ایستد. اتحادیه عرب پس از خیزش سوریه ۲۰۱۲-۲۰۱۱ و کشته شدن هزاران معترض سوری توسط دولت بشار اسد، عضویت سوریه در اتحادیه عرب به حالت تعلیق درآورد.^[۲۹]

مشارکت سازمان بین‌المللی[ویرایش]

منابع[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]

• Syria Government در کرلی
• سوریه بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine در موسسه صلح ایالات متحده
• خط مشی سوریه داستانهای جدیدی را منتشر می‌کند که طی ۲۴ ساعت گذشته توسط خبرگزاری‌های مهم منتشر شده‌است.
• جهادگرایی سوریه توسط آرون لوند ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲ اضافه شده‌است
• هلال احمر بین‌المللی صلیب سرخ در سوریه در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲ دسترسی پیدا کرد
• قانون اساسی سوریه به ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲ رسید