شاهین سرکیسیان - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
شاهین سرکیسیان | |
---|---|
زادهٔ | ۱۲۸۹ خورشیدی وارنا، بلغارستان |
درگذشت | ۶ آبان ۱۳۴۵ (۵۶سالگی) تهران، ایران |
آرامگاه | گورستان دولاب[۱] |
ملیت | ایرانی ارمنیتبار |
پیشه | کارگردان تئاتر و نمایش نامه نویس |
شناختهشده برای | پایهگذار تئاتر نوین ایران در سال ۱۳۳۷ |
شاهین سرکیسیان (زاده ۱۲۸۹ – درگذشته ۱۳۴۵) کارگردان تئاتر و نمایشنامهنویس ارمنیتبار اهل ایران و پایهگذار تئاتر نوین ایران در ۱۳۳۷ خورشیدی بود.
سرگذشت[ویرایش]
شاهین سرکیسیان در سال ۱۲۸۹ خورشیدی (۱۹۱۰ میلادی در شهر وارنا بلغارستان چشم به جهان گشود.[۲] پدر وی از ارمنیهای ایران و مادرش از ارمنیهای بلغارستان بود.[۳]
سرکیسیان تحصیلات خویش را در فرانسه و در رشتهٔ حقوق کسب نمود و لیکن مدت زمان اندکی در این رشته فعالیت کرد.[۳]
وی از سنین نوجوانی و تحصیل در فرانسه شیفتهٔ هنر تئاتر گردید.[۳] پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۱۵ خورشیدی (۱۹۳۶ میلادی) به عنوان منتقد هنری در نشریهٔ «ژورنال دو تهران» مشغول به کار شد و همزمان همکاری خویش را با گروههای تئاتر «فردوسی» «سعدی» و «آناهید» آغاز نمود.[۳]
در اوایل سالهای ۱۳۳۰ خورشیدی (۱۹۵۱ میلادی) با همکاری عدهای از جوانان علاقمند به تئاتر، از جمله خجسته کیا، علی نصیریان، جمشید لایق، عباس جوانمرد، بیژن مفید و جعفر والی شروع به تمرین نمایش نامههایی از ادبیات جهان و تشکیل جلسات بحث و گفتگو پیرامون مسایل مطرح در تئاتر معاصر و بهطور کلی هنر تئاتر میکنند.[۳]
شاهین سرکیسیان به زبانهای فرانسه و روسی مسلّط بود و با زبان ایتالیایی نیز آشنایی داشت.[۳] بدین جهت وی شروع به ترجمهٔ متون نمایشی و مقالات هنری از این زبانها کرد که حاصل آن ترجمهٔ نمایشنامههای «عقاب دو سر» (اثر ژان کوکتو) و «مرغ دریایی» (اثر چخوف) میباشد.[۳]
فعالیت هنری وی در ایران از سال ۱۳۳۳ خورشیدی (۱۹۵۴ میلادی) شروع شد و در سال ۱۳۳۵ خورشیدی (۱۹۵۶ میلادی) گروه هنر ملی را پایهگذاری نمود.[۳] تشکیل این گروه را میتوان پایهگذاری تئاتر مدرن در ایران به شما آورد.[۳]
بسیاری از هنرمندان تئاتر و سینمای ایران فعالیت کارشان را با همکاری در این گروه آغاز نمودند و تجربه اندوختند که از آن جمله میتوان به علی نصیریان و عباس جوانمرد اشاره نمود.[۳]
شاهین سرکیسیان همچنین نقش بسزایی در پیشرفت هنر تئاتر نزد ارمنیهای ایران داشت و حاصل کوشش وی تربیت کارگردانان و بازیگرانی شاخص میباشد که از آن جمله میتوان به آربی اُوانسیان اشاره نمود.[۴] شاهین سرکیسیان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی (۱۹۶۶ میلادی) دیده از جهان فروبست.[۵]
نمایشها[ویرایش]
به کارگردانی سرکیسیان[۶][۷][ویرایش]
تاریخ نمایش | نام | نویسنده | مترجم | جای | توضیحات |
---|---|---|---|---|---|
(۱۳۴۰) ۱۹۶۱ | بازی عشق | آرتور شنیتسلر | طراح صحنه و لباس | ||
کشتی بنام پایداری | شارل ویدراک | طراح صحنه و لباس | |||
قفس | یوجین اونیل | طراح صحنه و لباس | |||
آرمنوهی | آلکساندر شیروانزاده | طراح صحنه و لباس | |||
(۱۳۴۱) ۱۹۶۲ | چاقو | رافائل پاتکانیاناقتباس برای صحنه: آربی اوانسیان | طراح صحنه و لباس | ||
مازیار | صادق هدایت | طراح صحنه و لباس | |||
تلفشدگان | لنورمان | طراح صحنه و لباس | |||
شکار لالوار | واهان میراکیاناقتباس برای صحنه: آربی اوانسیان | طراح صحنه و لباس | |||
(۱۳۴۲) ۱۹۶۳ | بانوی سپیدهدم | کازونا | طراح صحنه و لباس | ||
دایی وانیا | آنتون چخوف | طراح صحنه و لباس | |||
قویتر ° | آوگوست استریندبری | طراح صحنه و لباس | |||
قبل از ناشتائی ° | یوجین اونیل | طراح صحنه و لباس | |||
آواز قو ° | آنتون چخوف | طراح صحنه و لباس | |||
برای شرف | آلکساندر شیروانزاده | طراح صحنه و لباس | |||
چنگال | صادق هدایت | طراح صحنه و لباس | |||
محلل | صادق هدایت | طراح صحنه و لباس | |||
مردهخورها | صادق هدایت | طراح صحنه و لباس | |||
افول | اکبر رادی | طراح صحنه و لباس | |||
(۱۳۴۳) ۱۹۶۴ | در انتظار گودو | ساموئل بکت | طراح صحنه و لباس | ||
(۱۳۴۵) ۱۹۶۶ | روزنه آبی | اکبر رادی | طراح صحنه و لباس / همزمان با درگذشت شاهین سرکسیان به یاد او |
به کارگردانی دیگران[ویرایش]
عنوان اثر | پدیدآورنده | پدیدآورنده | کارگردان | محل اجرا | طراح صحنه و لباس |
---|---|---|---|---|---|
رام کردن زن سرکش | ویلیام شکسپیر | جورج کوئین بی | آری | ||
سیر طولانی روز در دل شب | یوجین اونیل | جورمه کوئین بی | آری | ||
به یاری پروردگار | (۱۳۴۵) ۱۹۶۶ | هاکوب اوشاکان | آربی اوانسیان | آری |
- مرغ دریایی (آنتوان چخوف)
- محلل (۱۳۳۴ صادق هدایت)
- مرده خورها (صادق هدایت)
- پوشاندن آنان که برهنهاند (لوئیجی پیراندلو)
- کسب و کار خانم وارن (برنارد شاو) اجرا نشد
- کشتی به نام تصمیم، (شارل و یلدراک)
- قفس نهنگ (یوجین اونیل)
- آرمنوهی (الکساندر شیروانزاده)
- چاقو (۱۳۴۱ رافائل پادگانیان)
- مازیار (۱۳۴۱ صادق هدایت)
- ناموفقها (۱۳۴۱ هانری رنه لنورمان)
- شکار لالوار (۱۳۴۱ واهان میراکیان)
- دایی وانیا (۱۳۴۲ آنتوان چخوف)
- قوی تر (۱۳۴۲ اگوست استریندبرگ)
- پیش از صبحانه (۱۳۴۲ یوجین اونیل)
- آوای قو (آنتوان چخوف)
- برای شرف (۱۳۴۲ الکساندر شیروانزاده) اجرا نشد
- گل روی لب (۱۳۴۲ لوئیجی پیراندلو)
- بازی عشق (آرتور شنیتسلر)
- در راه کاردیف (۱۳۴۳ یوجین اونیل)
- چنگال (۱۳۴۳ صادق هدایت)
- در انتظار گودو (۱۳۴۳ سامول بکت) اجرا نشد
- بهارهای از دست رفته (۱۳۴۳ پل واندنبرگ)
- روزنه آبی (۱۳۴۵ اکبر رادی) بعد از مرگ کارگردان اجرا شد
ترجمه و نگارش کتابهای[ویرایش]
- جنوب، اثر ژولین گرین
- رسمر سهلم، اثر هنریک ایپسن
- طبقه ششم، اثر آلفرد ژاری
- عقاب دوسر، اثر ژان کوکتو
- مادموازل ژولی، اثر اوت استریندبرگ (توسط آربی آوانسیان اجرا شدهاست)
- مارگریت، اثر آرمان سالاکرو
- مایا، اثر سیمون گانتیلئیون
- دختر دهاتی، اثر کلیفورد اودتس
- تخیلات یک مغز، اثر ژان ویکتور پلون
- باد سام، اثر آگوت استریندبرگ
- قمارباز، اثر فرانسوا گروسور
- ترجمه بخشی از آثار استانیسلاوسکی
- ترجمه مقالههای متعدد دربارهٔ تئاتر و نقد نمایشها و روزنامهها.
در رسانههای دیگر[ویرایش]
سریال «روزنهی آبی» به کارگردانی و پژوهش فرزاد فرهوشی در ۱۶ قسمت ۹۰ دقیقهای پخش شد. تولید این سریال از سال ۱۳۸۶ آغاز و در سال ۱۳۹۵ به پایان رسید. سریال شامل گفتگوهایی با شاگردان، دوستان و همکاران سرکیسیان است و بخشهایی از رخدادهای مهم دوران زندگی او در آن بازسازی شده است. میتوان از میان ۳۰۰ نفر هنرمند حاضر در این سریال به افرادی همچون فهیمه راستکار/ علی نصیریان/ عباس جوانمرد/ جمشید لایق/ آربی اوانسیان/ جعفر والی/ هوشنگ لطیف پور/ بهزاد فراهانی/ بهمن مفید/ محمدعلی کشاورز / داریوش اسدزاده / حمید سمندریان / اسماعیل ارحام صدر / اصغر سمسارزاده / مرتضی عقیلی / منوچهر انور / سعدی افشار / فردوس کاویانی / محمود استادمحمد و محمدرضا اصلانی میتوان اشاره کرد.[۸] خوانندگی و آهنگسازی این سریال به عهدهی سُلی بوده است. این اولین فعالیت رسمی این خواننده پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران است. این سریال توانست عنوان اثر پژوهشی بصری برتر را از پنجمین جایزهی پژوهش سال سینمای ایران دریافت کند.[۹]
نگارخانه[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «تور عکاسی آرامستان ارامنه واقع در منطقه دولاب». شورای خلیفهگری ارامنه تهران.
- ↑ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی.
- ↑ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۴۲۸.
- ↑ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۲۹–۴۲۸.
- ↑ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۴۲۹.
- ↑ ، تئاتر ملی: یعنی یک تئاتر ایرانی - گزارش مراسم بزرگداشت شاهین سرکیسیان به مناسبت نودمین سالگرد تولد او.
- ↑ یاد ایام/ این هفته: آربی آوانسیان.
- ↑ «رونمایی از مجموعه روزنه آبی، نکوداشت شاهین سرکیسیان، پایهگذار تئاتر نوین ایران».
- ↑ «پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران به ایستگاه پایانی رسید».
منابع[ویرایش]
- ایوبی، وحید (۱۳۸۶). شاهین سرکیسیان (کارگردانان تئاتر معاصر ایران ۱). نشر تجربه.
- شیدفر، علی. «به بهانه انتشار کتاب «شاهین سرکیسیان» بنیانگذار تئاتر نوین ایران، ادای دین». دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- علیزاد، علی اکبر (۱۳۸۵). «سفر شاهین سرکیسیان، بنیانگذار تئاتر نوین ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال دهم (۳۸). دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). «تئاتر». دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. ص. ۴۲۹–۴۲۸. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.
- میثاق، کاوه (۱۳۶۷). «مرگ در پاییز: یادی از شاهین سرکیسیان». چیستا (۵۲): ۹۸–۱۰۶.
- یونانسیان، ایساک (۱۳۹۵). «یادی از شاهین سرکیسیان». فصلنامه فرهنگی پیمان (۷۷). دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- «رونمایی از مجموعهٔ روزنهٔ آبی نکوداشت شاهین سرکیسیان پایهگذار تئاتر نوین ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال بیستم (۷۷). ۱۳۹۵. دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- «چند نکته دربارهٔ کتاب «شاهین سرکیسیان، بنیانگذار تئاتر نوین ایران» (مردی که تئاتر را با حروف بزرگ میدید)». دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- «شاهین سرکیسیان روزنهای رو به امید / یادداشت دولتآبادی برای سالروز درگذشت بنیانگذار تئاتر ملی». دریافتشده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۸.
- هایراپطیان، میشا (۱۳۸۵). «سرکیسیان و هنر او». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال دهم (۳۸). دریافتشده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۸.
- «تئاتر ملی: یعنی یک تئاتر ایرانی - گزارش مراسم بزرگداشت شاهین سرکیسیان به مناسبت نودمین سالگرد تولد او». نمایش (۲۴ و ۲۵): ۸۵. ۱۳۷۸.
- Brisbane, Katherine; Chaturvedi, Ravi; Majumdar, Ramendu; Pong, Chua Soo; Tanokura, Minoru. The World Encyclopedia of Contemporary Theatre. Vol. Volume 5: Asia/Pacific. p. 206.
{{cite book}}
:|volume=
has extra text (help)