سازمان دولت‌های ترک - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سازمان دولت‌های ترک ترکی آذربایجانی: Türk Dövlətləri Təşkilatı مجاری: Türk Államok Szervezete قزاقی: الگو:Lang-kk-Cyrl قرقیزی: Түрк мамлекеттер уюму ترکی استانبولی: Türk Devletleri Teşkilatı ترکمنی: Türki döwletleriň guramasy ازبکی: Turkiy davlatlar tashkiloti
پرچم نشان
شعار:  با هم ما قوی‌تر هستیم! Biz birlikdə daha güclüyük!  (ترکی آذربایجانی) Erősebbek vagyunk együtt!  (مجاری) Біз бірге мықтымыз!  (قزاقی) Биз бирге дагы күчтүүбүз! (قرقیزی) Biz birlikte daha güçlüyüz!  (ترکی استانبولی) Biz bilelikde has güýçli!  (ترکمنی) Biz birgalikda kuchliroqmiz!  (ازبکی)
کشورهای عضو       کشورهای ناظر
مراکز سیاسی	باکو، جمهوری آذربایجانa بوداپست، مجارستانb استانبول، ترکیهc کی‌یف، اوکراینd آستانه، قزاقستانe ترکستان، قزاقستانf
بزرگترین شهر	استانبول
زبان(های) رسمی	ترکی آذربایجانی قزاقی قرقیزی ترکی استانبولی ازبکی
زبان کاری	انگلیسی
سایر زبان‌ها	مجاری ترکمنی
نام(های) اهلیت	ترک
نوع	سازمان بین‌دولتی[۱]
اعضا[۲]	۵ کشور عضو  جمهوری آذربایجان  قزاقستان  قرقیزستان  ترکیه  ازبکستان ۳ کشور ناظر  مجارستان  قبرس شمالی  ترکمنستان
حاکمان
• دبیرکل	کوبانیچبک اومورالیف
• رئيس هیئت‌مدیره	قاسم جومارت توقایف
• رئیس افتخاری	نورسلطان نظربایف
بنیان‌گذاری
• قرارداد نخجوان	۳ اکتبر ۲۰۰۹
• تصویب آخرین سیاست	۱۲ نوامبر ۲۰۲۱
مساحت
• کل	۴٬۲۴۲٬۳۶۲ کیلومتر مربع (۱٬۶۳۷٬۹۸۵ مایل مربع) (بدون رتبه)
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۲۳	۱۶۰٬۶۱۶٬۳۹۲
وبگاه رسمی	www.turkicstates.org
گردهمایی پارلمانی دفتر اروپا دبیرخانه کل مرکز منطقه‌ای دیاسپورا آکادمی ترک پایتخت معنوی

سازمان دولت‌های ترک یا سازمان کشورهای ترک که شورای تُرک هم نامیده می‌شود و پیش‌تر شورای همکاری کشورهای ترک نام داشت^[۳] یک سازمان بین‌المللی متشکل از ۵ کشور ترک‌زبان و کشورهای مجارستان و ترکمنستان به عنوان ناظر است. این شورا در ۳ اکتبر ۲۰۰۹ بنیان‌گذاری شد.

به نقل از معاون وزیر امور خارجه اوکراین، اِمین تزپار، اوکراین در سال ۲۰۲۰ خواستار به دست آوردن عضویت ناظر در شورا شده‌است.^[۴]

تغییر نام[ویرایش]

سازمان دولت‌های ترک پیش‌تر شورای همکاری کشورهای ترک نام داشت. در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۱ رجب طیب اردوغان ضمن منصوب کردن بن‌علی یلدریم به سمت «ریش‌سفید ترکیه» در این شورا، نام آن را به سازمان دولت‌های ترک تغییر داد.^[۵]

اختلافات[ویرایش]

شورای همکاری کشورهای ترک زبان در رسیدن به هدف حفظ صلح و تقویت امنیت در منطقه و جهان به هیچ موفقیت قابل توجهی دست نیافته است و بیشتر جنبه نمایشی دارد^{[۶] [۷] [۸]}

زبان رسمی تُرکیه، تُرکی استانبولی است اما رابطه این زبان با زبان های قزاقی، ازبکی، تُرکمنی، آذربایجانی و قرقیزی کاملا نامانوس است. در میان کشور های تُرک زبان در آسیای مرکزی و قفقاز، زبان روسی دارای جایگاهی بالاتر از زبان تُرکی است و در اجلاس های سران کشورهای تُرک، سخنرانی به زبان روسی بر دیگر زبانها، غلبه دارد. ^[۹]

اعضای سازمان کشورهای تُرک با دقت اختلافات تُرکیه با آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه را رصد کرده و به دلیل روابط خوب با این کشورها، از گره زدن منافع خود با تُرکیه پرهیز دارند^[۱۰]

اختلافات دوجانبه برخی از کشورهای سازمان تُرک با یکدیگر نیز یکی از موانع اتحاد این کشورهاست. به عنوان مثال، روابط تنش آلود ازبکستان با قرقیزستان، قزاقستان با قرقیزستان، ازبکستان با تُرکمنستان، نوعی واگرایی نسبت به یکدیگر برای این کشورها، ایجاد کرده است^[۱۱]

اعضا[ویرایش]

کشور	جمعیت[۱۲] (۲۰۱۶)	مساحت(km2)	تولید ناخالص داخلی اسمی (میلیارد دلار) (۲۰۱۹)[۱۳]	سرانه تولید ناخالص داخلی اسمی (۲۰۱۹)[۱۴]
ازبکستان	۳۱٬۴۴۶٬۷۹۵	۴۴۷٬۴۰۰	۵۸	$۱٬۷۲۵
ترکیه	۷۹٬۵۱۲٬۴۲۶	۷۸۳٬۵۶۲	۷۵۴/۵	$۹٬۰۴۲
جمهوری آذربایجان	۹٬۷۲۵٬۳۷۶	۸۶٬۶۰۰	۴۸	$۴٬۷۹۴
قزاقستان	۱۷٬۹۸۷٬۷۳۶	۲٬۷۲۴٬۹۰۰	۱۸۰	$۹٬۷۳۱
قرقیزستان	۵٬۹۵۵٬۷۳۴	۱۹۹٬۹۰۰	۸/۵	$۱٬۳۰۹
سازمان دولت‌های ترک	۱۴۴٬۶۲۸٬۰۶۷	۴٬۲۴۲٬۳۶۲	۱۰۴۹	$۸٬۹۶۶

دعوت از ایران برای عضویت در سازمان دولت‌های ترک[ویرایش]

«دوغو پرینچک» رهبر «حزب وطن» ترکیه با برپایی یک کنفرانس مطبوعاتی ویژه در مقر حزب وطن در شهر آنکارا از تصمیم شورای مرکزی این حزب در مورد دعوت از دولت ایران برای پیوستن به روند الحاق به سازمان کشورهای ترک زبان خبر داد.^[۱۵]

جستارهای وابسته[ویرایش]

• سازمان بین‌المللی فرهنگ ترکی
• سازمان اجرای قانون و وضعیت نظامی اوراسیا
• فهرست سرزمین‌های ترک‌نشین

منابع[ویرایش]