طایفه‌های ایل قشقایی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ایل قشقایی به عنوان بزرگترین ساختار ایلی در جنوب ایران و دومین ایل بزرگ در کل کشور شناخته می شود.

ایل قشقایی شامل ۶ طایفه اصلی و ۶ طایفه فرعی می باشد.^[۱][۲]

طوایف[ویرایش]

طوایف اصلی:[ویرایش]

• طایفه عمله: جمعیت طایفه عمله در سال ۱۳۶۰ شمسی ۸۰۱۱ خانوار (۴۲۴۶۱ نفر) بوده‌است و در سال ۱۳۶۶ دارای ۴۷ تیره و ۴۰۳۷ خانوار بوده‌است.
• طایفه کشکولی بزرگ: جمعیت این طایفه در سال ۱۳۴۲ حدود ۴۸۶۲ خانوار، در سال ۱۳۵۲ شمسی ۳۶۷۶ خانوار و در سال ۱۳۶۰، بالغ بر ۵۲۷۰ خانوار (۲۷۹۳۵ نفر) بوده است و در سال ۱۳۶۶ دارای ۴۷ تیره و ۲۵۱۷ خانوار بوده است.
• طایفه فارسی‌مدان: دارای ۲۳ تیره و ۱۳۵۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۳۵ بوده است.
• طایفه دره‌شوری: دره شوری، یکی از طوایف نیرومند و مشهور ایل قشقایی است که طبق آمار دولتی (۱۳۶۰) دارای ۶۴ تیره و ۵۱۶۹ خانوار (۲۷۳۹۶ نفر) بوده‌است و در سال ۱۳۶۶ دارای ۵۲ تیره و ۴۰۳۷ خانوار بوده‌است.
• طایفه شش بلوکی: این طایفه در سال ۱۳۶۱ دارای ۶۰ تیره، ۶۴۰۳ خانوار(۳۳۹۳۸ نفر) بوده‌است و در سال ۱۳۶۶ دارای ۲۰ تیره و ۴۰۲۹ خانوار بوده‌است.
• طایفه کشکولی کوچک: این طایفه در سال ۱۳۶۱ دارای ۱۱۳۸ خانوار (۶۰۳۷ نفر) بوده‌است و در سال ۱۳۶۶ دارای ۱۴ طایفه و ۷۱۵ خانوار بوده‌است.

طوایف فرعی:[ویرایش]

• طایفه رحیملو
• طایفه قراچه
• طایفه صفی‌خانی
• طایفه جعفربیگلو
• طایفه نمدی
• طایفه ایگدر

طایفه و تیره های قشقایی[ویرایش]

ایل قشقایی از شش طایفه بزرگ تشکیل شده که هر طایفه خود از تیره های مختلف تشکیل گردیده است . پس از" تیره" به لحاظ سلسله مراتب "بنکو" و سپس "اُبا" قرار دارد.

اسامی طوایف شش گانه ایل قشقایی عبارتند از:^{[۳] [۴]}

طایفه عمله[ویرایش]

این طایفه، طایفه فرمانده اتحادیه ایلی قشقایی است. ایشان در اصل کارگزاران و جنگاورانی بودند از طایفه‌های دیگر جهت انجام کارهای ایل‌خانی جمع‌آوری شدند. در دوره رضاشاه که بسیاری از قشقایی مجبور به ترک زندگی عشایری شدند، افراد دیگر طایفه‌ها به طایفه قدرتمند عمله پیوستند و از این رو پس از کنار رفتن رضاشاه، جمعیت طایفه دوبرابر شد. پس از آن نیز محمدناصرخان، ایلخان قشقایی، بسیاری از طایفه‌هایی را که در نتیجه سیاست‌های خشن رضاشاه، کلانترهای خود را از دست داده‌بودند به طایفه عمله ملحق کرد.^[۵]

طایفه عمله ۴۶ تیره دارد که عبارتند از:

ایگدر - میچک - اسلاملو - چگینلو - رمضانخانی - جعفربیگلو - گورکانلو - کورش - رحیم لو - سارویی - محمد زمانلو - صفی خانلو - دمیرچماقلو - کهوا - یلمه - طیبلو - چوبانکاره - کلاه سیاه - مهترخانه - بور بور - نمدی - گله زن - توتولو - ابیوردی - شولو - نفر - توللی - بهلول لی - کرمال لو - بلوکهلو - بیات - هاشم خانلو - سهراب خانلو - اولاد - علی کردی - آردکپان - قجه بیگلو - قره خانلو - قزل لو - موصل لو - کرانلو - قادرلو - کله خرد لو - مختار خانلو - گرایی - چهارده چریک - بهمن بیگلو

طایفه فارسیمدان[ویرایش]

فارسیمدان‌ها معتقدند که اصل آن‌ها از طایفه خلج می‌باشد و قبل از نقل مکان به جنوب ایران، در منطقه خلجستان اقامت داشته‌اند. این طایفه از اواخر قرن شازدهم میلادی، در فارس حضور داشته‌است.^[۶]

طایفه فارسیمدان ۲۶ تیره دارد که عبارتند از:

عمله - کرانلو - عرب گاومیشی - مرول -شیبانلو - قاسملو - لک - اولاد - توللی - زرگر - موصلی - مرکزی - گورجایی - دارغه- ماچانلو - کلبعلی - ظهراب لو - شبانکاره - قره میرشاملو - بهلول لو - توابع - دوغانلو

طایفه دره‌شوری[ویرایش]

نام این طایفه را برگرفته از سکونتگاه تابستانی‌شان یعنی دره‌شور می‌دانند، به ایشان همچنین دره‌شولی نیز می‌گویند که مینورسکی معتقد است که با قوم شول ارتباط دارد. ایشان را بازماندگان جنگاوران قزلباشی می‌دانند که در زمان شاه عباس بزرگ به منطقه آورده شده‌اند و در دوره کریم‌خان زند به اتحادیه ایلی قشقایی پیوسته‌اند. ایشان بزرگترین پرورش‌دهندگان و صاحبان اسب در میان قشقایی‌ها بودند، در نتیجه سیاست‌های رضاشاه دره‌شوری‌ها نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ درصد اسب‌هایشان را از دست دادند.^[۷]

طایفه دره شوری ۵۵ تیره دارد و به لحاظ تعداد تیره ها بزرگترین طایفه ایل قشقایی است . اسامی تیره های طایفه دره شوری به نقل از کتاب "سیاه چادرها" منوچهر کیانی عبارتند از:

عشیرلو - قره خانلو - وندا - قره جلو - قرمزی - عمله حسین‌خان - نره ای - نادرلو - دوندولو - قره قانلو - گرمسیری - باقر کیخایی - آق تومان - طیبی - قمبنلو - نیم مردلو - قراچه - جانباز‌لو - وزیر خانلو - طاهری - جلال لو - محمدلو - چارق لو - ایپک لو - دولو - بهرام کیخالو - کریملو - گوجلو - نفر - زیلابلو - لک - چهارده چریک - ریکه - تله بازلو - سادات – کاسه تراش - مهدی کیخالو - قورد - ابولکرلو - خیراتلو – زرگر - آقاکیخالو - میش بسیار - شاهین کیخالو - شاقی - صادقلو - درزی - آهنگر - کوربکش - اروجلو - ایمانلو - بلوردی - کزنلو - اصلانلو - علیمردانلو - کایید

طایفه شش بلوکی[ویرایش]

این ایل از پرجمعیت‌ترین طوایف قشقایی است که در پرورش و نگهداری دام مهارت فراوان دارند. طایفه شش بلوکی اغلب دارای تیره‌های بسیار قدیمی و از همان ترکان عراقی یعنی مهاجران اولیه می‌باشد.^[۸]

طایفه شش بلوکی ۲۰ تیره دارد که عبارتند از :

کله لو -دوست محمدلو- هیبت لو - قره یارلو - بهلول لو - عرب چرپانلو - علی قیالو - رحیم لو - چهارمحال لو - جعفرلو - آهنگر - دوقوزلو - کوهی - عرب شاملو - بلوردی - عمله علیا - علمدارلو - قورد - شورباخورلو - قجرلو - اسلاملو - گرایی - قبادلو

طایفه کشکولی بزرگ[ویرایش]

طایفه «کشکولی» احتمالاً از اقوام ترک بوده و پس از سقوط سلسله زندیه در اواخر قرن هجدهم گروه‌هایی از کردها و لرها را به خود جذب کرده‌است. ریشه خانواده‌های حاکم بر این طایفه، به زندیه بر می‌گردد. در سال‌های قبل از جنگ جهانی اول کلانتران و خان‌ها طایفه کشکولی از دولت انگلستان حمایت کردند و پس از جنگ جهانی اول، صولت الدوله، کشکولی‌ها را تنبیه کرد. او کلانتران کشکولی را که به مخالفت با او برخاسته بودند عزل کرد و قدرت طایفه کشکولی را تنزل داد. از این پس دو گروه را از طایفه کشکولی جدا کرد و به آن‌ها هویت طایفه‌های مستقل داد. این دو گروه «قراچه‌ای» و طایفه کشکولی کوچک نام گرفتند. باقی‌مانده طایفه کشکولی، تحت نام طایفه کشکولی بزرگ خوانده می‌شوند.^[۳]

طایفه کشکولی بزرگ ۴۶ تیره دارد که عبارتند از :

آرخلو - گنجه ای - غوری - قراچه - جرکا‌نلو - ارغانی - هاشمی - لک زندی - ایوب لو - علی عسکرلو - علی پناهلو - لک - کشتاسب - لک نیازی - بهرامی - بیگدلی ترک - کهوا - آغاجری - دمادلی - بیگدلی - تولی - مقیمی - آلاقویونلو - فرهادلو - شاه محمدلو - ایمانلو - ددکه ای - یادکورلو - فیوج - قاسملو - طیب لو - قراگوزلو - سلوک لو - مال احمدی - پیرمرادی - چهارده چریک - دینا رستم - چهار بنیچه - صفی خانلو - بوگر - حسن آقالو - ابیلو - کوروش - بلوردی - وندا - دیزگانلو

طایفه کشکولی کوچک[ویرایش]

کشکولی کوچک ۱۴ تیره دارد که عبارتند از :

کرمانلو - اخچ لو - لک - اوریاد - لر - کهواده - بهی - بوللو - نفر - عالیوند - فیلوند - پاگیر - سهمدنی - قراچه

منابع[ویرایش]