غیاث‌الدین غوری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

غیاث‌الدین محمد بن سام
'سلطان دودمان غوری همزمان با محمد غوری'
تندیس غیاث‌الدین محمد غوری در شهرستان دوشنبه
سلطان سلطنت غوری
سلطنت	۱۱۶۳ – ۱۱ فوریهٔ ۱۲۰۳
تاج‌گذاری	۱۱۶۳
پیشین	سیف‌الدین محمد غوری
جانشین	معزالدین محمد غوری
زاده	۱۱۳۹ غور، سلطنت غوری، (ولایت غور، افغانستان کنونی)
درگذشته	۱۱ فوریهٔ ۱۲۰۳ (۶۳ سالگی)[۱] هرات، سلطنت غوری، (افغانستان کنونی)
آرامگاه	هرات، سلطنت غوری، امروزه افغانستان
همسر(ان)	شاه بیگم فخرجهان بیگم ریحان بیگم
فرزند(ان)	غیاث‌الدین محمود
پدر	بهاءالدین سام یکم

تاریخ ایران
دوران اساطیری پیشدادیان کیانیان اشکانیان ساسانیان
ایران پیش از تاریخ پیش از میلاد دوران دیرینه‌سنگی ایران (۸۰۰ هزار–۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) دوران نوسنگی و مس‌سنگی ۴۸۰۰ سال (۸۰۰۰–۳۲۰۰ سال پیش از میلاد) عصر برنز در ایران ۲۰۰۰ سال (۳۱۸۰-۱۱۸۰ پیش از میلاد) نیاایلامی ۵۰۰ سال (۳۲۰۰–۲۷۰۰ پیش از میلاد) تمدن جیرفت ۹۰۰ سال (۳۱۰۰–۲۲۰۰ پیش از میلاد) تمدن ایلام ۲۱۶۱ سال (۲۷۰۰–۵۳۹ پیش از میلاد) امپراتوری اکد ۲۵۰ سال (۲۴۰۰–۲۱۵۰ پیش از میلاد) لولوبیان ۱۶۰۰ سال (۲۳۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد) کاسیان ۳۴۵ سال (۱۵۰۰–حدود ۱۱۵۵ پیش از میلاد) امپراتوری آشوری نو ۳۰۲ سال (۹۱۱–۶۰۹ پیش از میلاد) اورارتو ۲۷۰ سال (۸۶۰–۵۹۰ پیش از میلاد) منائیان ۲۳۴ سال (۸۵۰–۶۱۶ پیش از میلاد)
دوران باستان پادشاهی ماد ۱۲۸ سال (۶۷۸–۵۵۰ پیش از میلاد) سکاها ۲۷ سال (۶۵۲–۶۲۵ پیش از میلاد) امپراتوری بابل نو ۸۷ سال (۶۲۶–۵۳۹ پیش از میلاد) شاهنشاهی هخامنشی ۲۲۰ سال (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد) ارمنستان بزرگ ۷۵۹ سال (۳۳۱ پیش از میلاد – ۴۲۸ م.) آتورپاتکان حدود ۶۰۰ سال (۳۲۰ پیش از میلاد – سده سوم م.) پادشاهی کاپادوکیه ۳۳۷ سال (۳۲۰ پیش از میلاد – ۱۷ م.) امپراتوری سلوکی ۲۴۹ سال (۳۱۲–۶۳ پیش از میلاد) پادشاهی پنتوس ۲۱۹ سال (۲۸۱–۶۲ پیش از میلاد) فرترکه (سده سوم پیش از میلاد) شاهنشاهی اشکانی ۴۷۱ سال (۲۴۷ پیش از میلاد – ۲۲۴ م.) پادشاهی میشان ۳۶۳ سال (۱۴۱ پیش از میلاد – ۲۲۲ م.) شاهان پارس ۳۵۶ سال (۱۳۲ پیش از میلاد – ۲۲۴ م.) پادشاهی سورن حدود ۲۰۵ سال (۱۹–۲۲۴ م.) شاهنشاهی ساسانی ۴۲۷ سال (۲۲۴–۶۵۱ م.) زرمهرشاهیان حدود ۲۸۵ سال (سده ششم م. – ۷۸۵ م.) کارن‌وندیان حدود ۴۵۰ سال (۵۵۰ – سده یازدهم م.)
دوران میانه خلافت راشدین ۲۹ سال (۶۳۲–۶۶۱ م.) خلافت اموی ۸۹ سال (۶۶۱–۷۵۰ م.) خلافت عباسی ۵۰۸ سال (۷۵۰–۱۲۵۸ م.) گاوباریان دابویی ۱۱۸ سال (۶۴۲–۷۶۰ م.) باوندیان ۶۹۸ سال (۶۵۱–۱۳۴۹ م.) مسمغان دماوند ۱۰۹ سال (۶۵۱–۷۶۰ م.) گاوباریان پادوسپانی ۹۳۳ سال (۶۶۵–۱۵۹۸ م.) جستانیان حدود ۲۰۹ سال (۷۹۱ – سده یازدهم م.) علویان طبرستان حدود ۴۳۶ سال (۸۶۴ – سده چهاردهم م.) طاهریان ۵۲ سال (۸۲۱–۸۷۳ م.) سامانیان ۱۸۰ سال (۸۱۹–۹۹۹ م.) صفاریان ۱۴۲ سال (۸۶۱–۱۰۰۳ م.) غوریان حدود ۳۳۶ سال (پیش از ۸۷۹ – ۱۲۱۵ م.) ساجیان ۴۰ سال (۸۸۹–۹۲۹ م.) سلاریان ۱۴۳ سال (۹۱۹–۱۰۶۲ م.) زیاریان ۱۶۰ سال (۹۳۰–۱۰۹۰ م.) بنو الیاس ۳۶ سال (۹۳۲–۹۶۸ م.) آل بویه ۱۳۳ سال (۹۳۴–۱۰۶۲ م.) غزنویان ۲۰۹ سال (۹۷۷–۱۱۸۶ م.) آل کاکویه ۱۳۳ سال (۱۰۰۸–۱۱۴۱ م.) شاهان نصری ۲۰۷ سال (۱۰۲۹–۱۲۳۶ م.) ملوک شبانکاره ۳۲۵ سال (۱۰۳۰–۱۳۵۵ م.) امپراتوری سلجوقی ۱۵۷ سال (۱۰۳۷–۱۱۹۴ م.) خوارزمشاهیان ۱۵۴ سال (۱۰۷۷–۱۲۳۱ م.) اسماعیلیان ۱۶۶ سال (۱۰۹۰–۱۲۵۶ م.) اتابکان آذربایجان ۹۰ سال (۱۱۳۵–۱۲۲۵ م.) اتابکان یزد ۱۷۸ سال (۱۱۴۱–۱۳۱۹ م.) اتابکان فارس ۱۳۴ سال (۱۱۴۸–۱۲۸۲ م.) هزاراسپیان ۲۶۹ سال (۱۱۵۵–۱۴۲۴ م.) پیشتکینیان ۷۶ سال (۱۱۵۵–۱۲۳۱ م.) قراختاییان کرمان ۸۳ سال (۱۲۲۳–۱۳۰۶ م.) ملوک مهربانی ۳۰۳ سال (۱۲۳۶–۱۵۳۷ م.) کرتیان ۱۵۲ سال (۱۲۴۴–۱۳۹۶ م.) ایلخانان ۷۹ سال (۱۲۵۶–۱۳۳۵ م.) چوپانیان ۲۲ سال (۱۳۳۵–۱۳۵۷ م.) آل مظفر ۵۸ سال (۱۳۳۵–۱۳۹۳ م.) جلایریان ۳۹ سال (۱۳۳۷–۱۳۷۶ م.) سربداران ۳۹ سال (۱۳۳۷–۱۳۷۶ م.) آل اینجو ۲۲ سال (۱۳۳۵–۱۳۵۷ م.) چلاویان ۵۲ سال (۱۳۴۹–۱۴۰۳ م.) مرعشیان ۲۳۷ سال (۱۳۵۹–۱۵۹۶ م.) امپراتوری تیموری ۱۳۷ سال (۱۳۷۰–۱۵۰۷ م.) کیاییان ۲۲۲ سال (۱۳۷۰–۱۵۹۲ م.) قراقویونلو ۶۲ سال (۱۴۰۶–۱۴۶۸ م.) آق‌قویونلو ۴۰ سال (۱۴۶۸–۱۵۰۸ م.)
دوران معاصر اولیه صفویان ۲۳۵ سال (۱۵۰۱–۱۷۳۶ م.) هوتکیان ۷ سال (۱۷۲۲–۱۷۲۹ م.) افشاریان ۶۰ سال (۱۷۳۶–۱۷۹۶ م.) زندیان ۴۳ سال (۱۷۵۱–۱۷۹۴ م.)
دوران معاصر ایران قاجاری ۱۲۹ سال (۱۷۹۶–۱۹۲۵ م.) ایران پهلوی ۵۴ سال (۱۹۲۵–۱۹۷۹ م.) جمهوری اسلامی ایران ۴۵ سال و در جریان (از ۱۹۷۹ م.)
جستارهای وابسته نام‌های ایران فهرست شاهان ایران فهرست رؤسای کشور ایران تاریخ اقتصاد ایران تاریخ نظامی ایران فهرست جنگ‌های ایران
گاه‌شمار تاریخ ایران رده:تاریخ ایران درگاه ایران
ن ب و

غیاث‌الدین محمد از سلاطین خوشنام سلطنت غوری است که ظاهراً علاءالدین حسین جهانسوز پس از مرگ پدرش او و برادرش شهاب‌الدین را به فرمانروایی ایالات سنگه گمارد و فتح خراسان در زمان وی انجامید. غیاث‌الدین که حدود ۴۱ سال سلطنت کرد از سلاطین مشهور نیمهٔ دوم سدهٔ ۶ هجری است و مورد تمجید و احترام مورخان بود. او سیاستمداری با کفایت بود که مملکت را با حسن سیاست اداره می‌کرد. او از فضل و دانش و ادب بهره‌مند بود و خطی زیبا داشت و به فن بلاغت آشنا و به خط خود قران می‌نوشت. وزیران مشهور او شمس‌الملک عبدالجبار گیلانی، فخرالملک، شرف‌الدین، فروری مجدالملک و دیوشاهی داری بودند. غیاث

غیاث‌الدین محمد غوری در روز چهارشنبه ۲۷ جمادی‌الاول سال ۵۹۹ هجری قمری در سن ۶۳ سالگی در جوار مسجد جامع هرات چشم فروبست و در هرات به خاک سپرده شد.

رابطهٔ غیاث‌الدین محمد با خوارزمشاهیان[ویرایش]

یکی از بخش‌های مهم و سراسر حادثهٔ حکومت غوریان با خوارزمشاهیان بود که اختلافاتی داشت:

1. اختلاف و دشمنی سلطنت خوارزمشاهی با خلیفه
2. غوریان از تصرف غزنین این توان را در خود دیدند که شاهان که یادآور سلطان محمود غزنوی باشد ^{[نیازمند شفاف‌سازی]}
3. اختلاف و کشمکش‌های داخلی و خارجی خوارزمشاهیان در عهد غیاث‌الدین^[۲]

رابطهٔ غیاث‌الدین با سلطانشاه بن ایل ارسلان[ویرایش]

سلطانشاه عزم کرد تاج و تخت پدر را به دست آورد و مادرش را در این راه از دست داد و غیاث‌الدین از وی استقبال کرد.^[۳]

بناهای مشهور سلطان محمد[ویرایش]

1. مسجد جامع هرات
2. باغ ارم در زمین‌داور^[۴]

منابع[ویرایش]

• * فروغی ابری، علی‌اصغر (۱۳۸۱). تاریخ غوریان. تهران: انتشارات سمت.

پانویس[ویرایش]