French
Deutschفرهنگ پازیریک - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| مکان | کانون اواخشتر سیبری |
|---|---|
| تاریخ‌ها | سده‌های ۳ تا ۶ پیش از میلاد مسیح |
فرهنگ پازیریک یک فرهنگ سکایی[۱] کوچ‌نشین باستانی در عصر آهن (سده‌های ۳ تا ۶ پیش از میلاد مسیح) است که توسط آثار حفاری شده و انسان‌های مومیایی پیدا شده در خاک یخ‌زده سیبری در کوه‌های آلتای در قزاقستان و نزدیکی مغولستان شناسایی شده است. مومیایی‌های یافت‌شده در گورپشته‌ها (کورگان) دقیقا به شکل گوردخمه‌های ایرانی در اوکراین، در فلاک اوکوک یافت‌شد.[۲] آثار و بقایای انسانی زیادی در این فلات یافت شده‌است، از جمله دوشیزه یخ‌زده سیبری، که این فرهنگ از مسیرهای تجاری فراوان و کاروان‌های بازرگانانی در حال عبور از این منطقه بهره می‌برند.[۳] پازیریک‌ها زندگی پرتنش و جنگجویانه‌ای داشتند به دلیل درگیری با اقوام گوناگون پیرامون که در نهایت منجر به نابودی این فرهنگ گردید.[۴] فرهنگ پازیریک پیش از «فرهنگ ارژان» (دوره اولیه سکاها، سده هشتم-هفتم پیش از میلاد) بوده است.[۵]
باستان‌شناسی[ویرایش]
گورستان‌های دیگر کورگان مرتبط با فرهنگ شامل گورستان‌های بشادر، توئکتا، اولاندریک، پولوسماک و برل است. تاکنون هیچ مکان شناخته شده‌ای از سکونتگاه‌های مرتبط با تدفین‌ها وجود ندارد که نشان دهنده سبک زندگی صرفاً عشایری است. به دلیل یخ‌زدگی عجیب آب و هوایی، برخی از تدفین‌های آلتای، به ویژه دفن‌های سده پنجم پیش از میلاد در گورهای پازیریک و مکان‌های همجوار مانند کاتاندا، شیبه و توئکت بوسیله یک لایه محافظ یخ ایزوله شده‌اند که موجب محافظت مواد آلی آنها از تغییرات آب و هوایی خارجی شده است. گورهای پازیریک شامل اجساد اسب‌ها و یک مرد مومیایی شده بود که بدنش با خالکوبی‌هایی از نقوش حیوانات پوشیده شده بود. بافته‌های قابل توجه به دست آمده از گورهای پازیریک شامل کهن‌ترین فرش پشمی جهان، کهن‌ترین ابریشم‌دوزی چینی و دو تکه پارچه بافته شده ایرانی (موزه ارمیتاژ ایالتی، سن پترزبورگ) است. در آثار بدست آمده گاهی نشانه‌هایی از فرهنگ هخامنشی، آشوری و اورارتویی از خاورمیانه باستان دیده می‌شود.[۶]
آنالیز دی‌ان‌ای[ویرایش]
نمونه‌های DNA به دست آمده از بقایای مردهای پازیریک نشان داد که آنها متعلق به کلاد تک‌گروه R1a1 هستند.[۷][۸] تنها دو مرد پازیریک عضو تک‌گروه N1b-P43 بودند.[۹] تجزیه و تحلیل ژنتیکی اتوزومی بقایای پازیریک نشان داد که نمونه‌ها عمدتاً حاوی یک بخش مربوط به دیرین‌سیبری و نگاناسان‌ها، بیش از یک زیرلایه شکارچی-گردآورنده اروپایی است.[۱۰]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ The Editors (2001-09-11). "Pazyryk | archaeological site, Kazakhstan". Britannica.com. Retrieved 2019-03-05.
{{cite web}}:|author=has generic name (help) - ↑ (NOVA 2007)
- ↑ (State Hermitage Museum 2007)
- ↑ (Jordana 2009)
- ↑ Murphy, Eileen M. (2003). "Iron Age Archaeology and Trauma from Aymyrlyg South Siberia: An examination of the health diet and lifestyles of the two Iron Age populations buried at the cemetery complex of Aymyrlyg". BAR International Series.
- ↑ "Altaic Tribes". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 4 July 2020. Retrieved December 5, 2016.
- ↑ Unterländer, Martina (2017). "Ancestry and demography and descendants of Iron Age nomads of the Eurasian Steppe". Nature Communications. 8: 14615. doi:10.1038/ncomms14615. PMC 5337992. PMID 28256537.
- ↑ Ricaut, F.; et al. (2004). "Genetic Analysis of a Scytho-Siberian Skeleton and Its Implications for Ancient Central Asian Migrations". Human Biology. 76 (1): 109–25. doi:10.1353/hub.2004.0025. PMID 15222683. S2CID 35948291.
- ↑ Pilipenko A. S., Trapezov R. O., Polosmak N. V. A PALEOGENETIC STUDY OF PAZYRYK PEOPLE BURIED AT AK-ALAKHA-1, THE ALTAI MOUNTAINS in Russian, 2015-12-21.
- ↑ Unterländer, Martina; Palstra, Friso; Lazaridis, Iosif; Pilipenko, Aleksandr; Hofmanová, Zuzana; Groß, Melanie; Sell, Christian; Blöcher, Jens; Kirsanow, Karola; Rohland, Nadin; Rieger, Benjamin (2017-03-03). "Ancestry and demography and descendants of Iron Age nomads of the Eurasian Steppe". Nature Communications. 8: 14615. doi:10.1038/ncomms14615. ISSN 2041-1723. PMC 5337992. PMID 28256537.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- Nomadic Art of the Eastern Eurasian Steppes, an exhibition catalog from The Metropolitan Museum of Art (fully available online as PDF), which contains material on Pazyryk culture