مالکیت فکری در ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ایران از سال ۲۰۰۱ عضو سازمان جهانی مالکیت فکری است^[۱] و تابحال تعدادی از پیمان‌های مربوط به مالکیت فکری را پذیرفته‌است.^[۲]، ایران در سال ۱۹۵۹ به پیمان پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی پیوست، همچنین در سال ۲۰۰۳ به پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم ملحق شد^[۳] و در سال ۲۰۰۵ عضو توافقنامه لیسبون به منظور حمایت از نام منشاء و ثبت بین‌المللی آن شد که حفاظت از نام جغرافیایی مرتبط با محصولات را تضمین می‌کند.

ایران تاکنون کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری را امضا نکرده‌است^[۴]^[۵] و عضو هیچ یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حق تکثیر نیست. در سازمان تجارت جهانی تنها ناظر است^[۶] و به موافقتنامه تریپس هم نپیوسته‌است.

سازمان‌های دولتی مسئول مالکیت فکری در ایران[ویرایش]

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران^[۷] وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران.
مرکز مالکیت معنوی که زیرمجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور وابسته به قوه قضائیه ایران است. این مرکز فعالیت خود را از سال ۱۳۰۴ در قالب اداره ثبت علائم تجاری وقت آغاز کرد و پس از الحاق به پیمان پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی در سال ۱۳۳۷ به اداره مالکیت صنعتی تغییر نام داد. از سال ۱۳۸۶ نیز تحت عنوان اداره کل مالکیت صنعتی به فعالیت خود ادامه داد. در سال ۱۳۹۲ نیز با تصویب چارت جدید سازمانی به مرکز مالکیت معنوی ارتقا یافت.

انجمن حقوق مالکیت فکری ایران[ویرایش]

انجمن حقوق مالکیت فکری ایران به منظور پیشبرد آموزش و تحقیق در زمینه‌های مختلف حقوق مالکیت فکری در ایران و افزایش آگاهی‌های عمومی و فرهنگ‌سازی نسبت به اهمیت حمایت قانونی از نتایج تحقیقات و دستاوردهای علمی و ضرورت احترام به حقوق معنوی و مادی پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری تأسیس شده‌است.

انجمن علمی حقوق مالکیت فکری ایران بر اساس مجوز کمیسیون انجمنهای علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تاریخ 12/08/1389 تحت شماره 26450 و شناسه ملی 10320391041 در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیر تجاری به ثبت رسید.

کیت فکری در ایران ==

قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، ۱۳۴۸[ویرایش]

قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان بدنه اصلی قانون حق تکثیر در ایران است، این قانون با هدف حمایت از حقوق مادی و معنوی مولفین، مصنفان و هنرمندان به وجود آمده و شامل ۳۳ ماده و ۳ تبصره می‌باشد که پس از تصویب مجلس سنای ایران در تاریخ دوشنبه، ۳ آذر ۱۳۴۸ در جلسه روز پنجشنبه، ۱۱ دی ۱۳۴۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. ^[۸]

در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۸۹ طرح اصلاح ماده ۱۲ این قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید^[۹] و بعد از تأیید شورای نگهبان، به دولت ابلاغ شد.^[۱۰]^[۱۱] در این طرح، مدت حمایت آثار از ۳۰ سال به ۵۰ سال پس از مرگ پدیدآورنده افزایش یافت، بدین ترتیب قانون ایران در زمینه مدت حمایت حق تکثیر با ماده ۱۲ موافقتنامه تریپس هماهنگ شد، براساس این اصلاحیه، بعد از مرگ پدیدآورنده، اگر وارثی برای اثر وجود نداشته باشد یا حقوق آن بر اثر وصیت به کسی منتقل نشده‌باشد برای همان مدت به منظور استفاده عمومی در اختیار حاکم اسلامی (ولی فقیه) قرار می‌گیرد.^[۱۲]

در سال ۱۳۸۹ پیش‌نویس لایحه جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط ^[۱۳] از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دولت ایران تقدیم شد^[۱۴]^[۱۵] که در صورت تصویب جایگزین قوانین فعلی حق تکثیر ایران خواهد شد.^[۱۶]

قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی، ۱۳۵۲[ویرایش]

قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی^[۱۷] برای حمایت از آثاری که مشمول قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان نیستند به وجود آمد و شامل ۱۲ ماده و یک تبصره پس از تصویب مجلس سنای ایران در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۵۲ در ۶ دی ۱۳۵۲ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، ۱۳۷۹[ویرایش]

قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای^[۱۸] برای حمایت از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای و آثاری که برای اولین‌بار در ایران به ثبت رسیده‌اند مشتمل بر ۱۷ ماده و یک تبصره در سال ۱۳۷۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. آیین‌نامهٔ اجرایی این قانون در سال ۱۳۸۳ تصویب و در سال ۱۳۸۹ اصلاحیه‌ای به آن افزوده شد.

قانون ثبت علائم و اختراعات، ۱۳۱۰[ویرایش]

قانون ثبت علائم و اختراعات^[۱۹]

قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، ۱۳۸۶[ویرایش]

قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری^[۲۰] در جلسه ۷ آبان ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی طبق اصل ۸۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب گردید و پس از موافقت مجلس با اجرا آزمایشی آن به مدت ۵ سال، در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۶ به تأیید شورای نگهبان رسید.

قانون تجارت الکترونیکی، ۱۳۸۲[ویرایش]

در قانون تجارت الکترونیکی^[۲۱] اشاره‌های به حقوق مالکیت فکری در حوزه مبادلات الکترونیکی شده‌است که در قوانین قبلی تعریف نشده بودند. مواد ۶۲ تا ۶۶ مشخص می‌کند که معاملات الکترونیکی نیز مشمول قوانین فعلی مالکیت فکری ایران می‌شود، مواد ۶۲ و ۶۳ مربوط به حفاظت حقوق مالکیت فکری پدیدآورنده‌است، مواد ۶۴ و ۶۵ به منظور حفاظت از اسرار تجاری و ماده ۶۶ به حمایت از علائم تجاری در حوزه مبادلات الکترونیکی اشاره دارد.

قراردادهای بین‌المللی[ویرایش]

حفاظت آثار فرهنگی[ویرایش]

ایران از سال ۱۹۵۹ عضو پیمان لاهه برای محافظت از آثار فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه است^[۲۲] و در سال ۱۹۷۵ عضو پیمان ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال مالکیت آثار فرهنگی شده‌است ^[۲۳] و پیمان مربوط به حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی جهانی را ^[۲۴] پذیرفته‌است.

پیمان پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی (پیمان پاریس)[ویرایش]

ایران یکی از امضا کنندگان پیمان پاریس است، این پیمان ایران را ملزم می‌کند تا مالکیت صنعتی اتباع کشورهای عضو پیمان را همانند اتباع خود حفاظت کند.

سازمان جهانی مالکیت فکری، ۲۰۰۲[ویرایش]

ایران از سال ۲۰۰۲ عضو سازمان جهانی مالکیت فکری است و تاکنون به بسیاری از معاهده‌های این سازمان ملحق شده‌است، ولی معاهده حق تکثیر سازمان جهانی مالکیت فکری را امضا نکرده‌است.

پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم، ۲۰۰۳[ویرایش]

توافقنامه لیسبون به منظور حمایت از نام منشاء و ثبت بین‌المللی آن، ۲۰۰۵[ویرایش]

حق تکثیر آثار ایرانی در دیگر کشورها[ویرایش]

آثار پدید آمده کنونی در ایران در ایالات متحده شامل حق تکثیر نمی‌شوند و به حوزهٔ عمومی تعلق دارند ^[۲۵]^[۲۶]

قوانین حق تکثیر سازمان تجارت جهانی[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ "سازمان جهانی مالکیت معنوی" (به انگلیسی). Archived from the original on 30 June 2018.
↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «مالکیت معنوی در ایران». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ مه ۲۰۱۱.
↑ "اعضا پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم" (PDF) (به انگلیسی).
↑ "اعضا کنوانسیون برن برای نگهداری از آثار ادبی و هنری" (PDF) (به انگلیسی). سازمان جهانی مالکیت معنوی.
↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «فهرست اعضا پیمانهای بین‌المللی حق تکثیر». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۱.
↑ "اعضا و ناظران سازمان تجارت جهانی" (به انگلیسی).
↑ «مدیریت مالکیت فکری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۱.
↑ «قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۱.
↑ «طرح الحاق یک تبصره به ماده (۱۲) قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان مصوب ۱۳۴۸». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «طرح الحاق یک تبصره به ماده (۱۲) قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان مصوب ۱۳۴۸، ابلاغ به دولت».^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
↑ «افزایش مدت حمایت از آثار ادبی و هنری». انجمن علمی حقوق مالکیت فکری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲.
↑ «پیش نویس لایحه جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری». دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱.
↑ «لایحه جامع «حقوق مالکیت ادبی و هنری» تقدیم دولت می‌شود». خبرگزاری مهر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اكتبر ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ «پیش نویس لایحه قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط عرضه شد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۱.
↑ «پیش نویس قانون جامع کپی رایت تدوین شد». همشهری‌آنلاین.^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱.
↑ «قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای». دبیرخانه ثبت و صدور شناسنامه نرم‌افزار. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۸.
↑ «قانون ثبت علائم و اختراعات». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۱۲.
↑ «قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی‌و علائم تجاری». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۱.
↑ «قانون تجارت الکترونیکی». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
↑ «کشورهای عضو پیمان لاهه برای محافظت از آثار فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۱.
↑ «کشورهای عضو پیمان ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال مالکیت آثار فرهنگی».
↑ «کشورهای عضو پیمان مربوط به حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی جهان».
↑ "شرایط حق‌تکثیر و مالکیت عمومی در ایالات متحده آمریکا" (به انگلیسی). Cornell University.
↑ "روابط بین‌المللی حق تکثیر ایالات متحده آمریکا" (PDF) (به انگلیسی). دفتر حق نشر در کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا.

پیوند به بیرون[ویرایش]

مالکیت فکری و موافقت‌نامه‌های جهانی و ملی دائرةالمعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی
مدخل حق مؤلف در دانشنامهٔ ایرانیکا

[1] "سازمان جهانی مالکیت معنوی" (به انگلیسی). Archived from the original on 30 June 2018.

[2] مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «مالکیت معنوی در ایران». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ مه ۲۰۱۱.

[3] "اعضا پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم" (PDF) (به انگلیسی).

[4] "اعضا کنوانسیون برن برای نگهداری از آثار ادبی و هنری" (PDF) (به انگلیسی). سازمان جهانی مالکیت معنوی.

[5] مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «فهرست اعضا پیمانهای بین‌المللی حق تکثیر». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۱.

[6] "اعضا و ناظران سازمان تجارت جهانی" (به انگلیسی).

[7] «مدیریت مالکیت فکری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۱.

[8] «قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۱.

[9] «طرح الحاق یک تبصره به ماده (۱۲) قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان مصوب ۱۳۴۸». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.^{^{[پیوند مرده]}}

[10] «طرح الحاق یک تبصره به ماده (۱۲) قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان مصوب ۱۳۴۸، ابلاغ به دولت».^{^{[پیوند مرده]}}

[11] «روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱.

[12] «افزایش مدت حمایت از آثار ادبی و هنری». انجمن علمی حقوق مالکیت فکری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲.

[13] «پیش نویس لایحه جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری». دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱.

[14] «لایحه جامع «حقوق مالکیت ادبی و هنری» تقدیم دولت می‌شود». خبرگزاری مهر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اكتبر ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[15] «پیش نویس لایحه قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط عرضه شد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۱.

[16] «پیش نویس قانون جامع کپی رایت تدوین شد». همشهری‌آنلاین.^{^{[پیوند مرده]}}

[17] «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱.

[18] «قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای». دبیرخانه ثبت و صدور شناسنامه نرم‌افزار. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۸.

[19] «قانون ثبت علائم و اختراعات». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۱۲.

[20] «قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی‌و علائم تجاری». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۱.

[21] «قانون تجارت الکترونیکی». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵.

[22] «کشورهای عضو پیمان لاهه برای محافظت از آثار فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۱.

[23] «کشورهای عضو پیمان ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال مالکیت آثار فرهنگی».

[24] «کشورهای عضو پیمان مربوط به حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی جهان».

[25] "شرایط حق‌تکثیر و مالکیت عمومی در ایالات متحده آمریکا" (به انگلیسی). Cornell University.

[26] "روابط بین‌المللی حق تکثیر ایالات متحده آمریکا" (PDF) (به انگلیسی). دفتر حق نشر در کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]