بختیار خلجی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اختیارالدین محمد بن بختیار خلجی
جانشینمحمد شیران خلجی
زادهگرمسیر، هلمند، افغانستان
درگذشته۱۲۰۶
دوکوت، جنوب دیناژپور، بنگال
آرامگاه۱۲۰۶
پیرپال درگاه، نارایانپور، گنگرامپور، نوب دیناژپور
طایفهخلج

اختیارالدین محمد بختیار خلجی[۱] که به نام بختیار خلجی نیز شناخته می‌شود،[۲][۳] یک خلج-پشتون مسلمان بود[۴][۵] که بنگال و بیهار را در سال‌های ۱۱۹۷ تا ۱۲۰۶ فتح کرد و سپس بر آن فرمان راند.[۶][۷][۸][۹]

بختیار خلجی فتوحات مسلمانان در مناطق شرقی هند بنگال و بیهار را رهبری کرد و خود را به عنوان حاکم آنها تثبیت کرد. تهاجمات خلجی به شبه قاره هند بین سال‌های ۱۱۹۷ و ۱۲۰۶ پس از میلاد منجر به فرار دسته‌جمعی و قتل راهبان بودایی شد و آسیب جدی به مؤسسات آموزش عالی سنتی بودایی در شمال هند وارد کرد.

در بنگال، سلطنت خلجی مسئول جایگزینی آیین بودا با اسلام شد. گفته می‌شود که حکومت او آغازگر حکومت اسلامی در بنگال، به ویژه حکومت‌های سلطان‌نشین بنگال و گورکانیان بنگال بود. بختیار همچنین لشکرکشی‌ای به تبت را به راه انداخت که طی آن در سال ۱۲۰۶ کشته شد و محمد شیران خلجی به جای او نشست.

پیشینه[ویرایش]

بختیار خلجی در گرمسیر هلمند در جنوب افغانستان امروزی به دنیا آمد و بزرگ شد. او عضو قبیله خلج بود، قبیله‌ای با اصالت ترک که پس از سکونت بیش از ۲۰۰ سال در جنوب شرقی افغانستان، روند پشتون شدن را طی می‌کرد. این روند در نهایت منجر به ایجاد قبیله غلجی شد.

بختیار خلجی رهبر لشکریانی شد که بخش‌هایی از شرق هند را در پایان قرن دوازدهم و در آغاز قرن سیزدهم فتح کرد. در روایات داستانی آمده‌است که فتح بنگال توسط خلجی در راس ۱۸ سوار «پیشگویی شده بود.» او از طبقه‌ای معمولی بود. بازوهای بلندی داشت که تا زیر زانوهایش کشیده شده بود، قد کوتاه و چهره‌ای نامطلوب داشت. او ابتدا به حیث «دیوان ارض» در غور منصوب شد. سپس در حدود سال ۱۱۹۳ به هندوستان نزدیک شد و سعی کرد وارد لشکر قطب‌الدین ایبک شود، اما از به خدمت گرفتن او خودداری کردند. بختیار خلجی سپس به سمت شرق پیش رفت و زیر نظر مالک حزب الدین و سپس فرماندهی یک دسته در بدایون در شمال هند مشغول به کار شد. پس از مدت کوتاهی به پادشاهی اوده رفت و مالک حسام الدین او را به شایستگی شناخت. حسام یک ملک زمینی در گوشه جنوب شرقی منطقه میرزاپور امروزی به او داد. خلجی به زودی خود را در آنجا مستقر کرد و حملات موفقیت‌آمیزی را به مناطق ضعیف در شرق انجام داد.

منابع[ویرایش]

  1. "Ikhtiyār al-Dīn Muḥammad Bakhtiyār Khiljī | Muslim general". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2018-09-09.
  2. Faruqui, Munis D. (2005). "Review of The Bengal Sultanate: Politics, Economy and Coins (AD 1205-1576)". The Sixteenth Century Journal. 36 (1): 246–248. doi:10.2307/20477310. ISSN 0361-0160. JSTOR 20477310. Hussain argues … was actually named Muhammad Bakhtiyar Khalji and not the broadly used Muhammad bin Bakhtiyar Khalji
  3. Hussain, Syed Ejaz (2003). The Bengal Sultanate: Politics, Economy and Coins (AD 1205-1576). New Delhi: Manohar. p. 27. ISBN 9788173044823.
  4. Know Your State West Bengal. Arihant Experts. 2019. p. 15. Turk-Afghan Rule: Muhammad Bakhtiyar Khilji's invasion to Bengal marked the advent of Turk-Afghan rule in Bengal.
  5. Chandra, Satish (2004). Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206-1526). p. 226. Although the Afghans formed a large group in the army of the Delhi Sultanat, only few Afghan nobles had been accorded important positions. That is why Bakhtiyar Khalji who was part - Afghan had to seek his fortune in Bihar and Bengal .
  6. Majumdar, Dr. R.C. , History of Mediaeval Bengal, Page 1, First published 1973, Reprint 2006, Tulshi Prakashani, Kolkata, شابک ‎۸۱−۸۹۱۱۸−۰۶−۴.
  7. Mehta, Jaswant Lal (1979). Advanced Study in the History of Medieval India. p. 81. ISBN 9788120706170.
  8. Thakur, Amrendra Kumar (1992). India and the Afghans: A study of a neglected region, 1370-1576 A.D. p. 148. ISBN 9788185078687.
  9. Ahmed, Salahuddin (2004). Bangladesh: Past and Present. p. 59. ISBN 9788176484695.