شبک‌ها - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شبک‌ها گروهی از کردها^[۱][۲] هستند که در شمال عراق و شهر موصل زندگی می‌کنند. مردم شبک ایرانی‌تبارند؛ و به یکی از گویش‌های زازا-گورانی سخن می‌گویند.^[۳] جمعیت کردهای شبک بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر برآورد شده که در ۸۵ روستا در حوالی کرکوک و موصل سکونت دارند.^[۴]

پیشینه[ویرایش]

ریشه و سر چشمه واژه شبک به طور دقیق نمایان نیست. برخی بر این باور هستند؛ وجه تسمیه واژه شبک از واژه عربی شَبک به معنی در هم آمیختن است؛ و این خود به این موضوع دلالت می‌کند؛ که شبک‌ها از قبایل مختلفی تشکیل شده است.^[۵] برخی دیگر من جمله آستین هنری لایارد بر این عقیده هستند؛ شبک‌ها از نسل کردان ایرانی و قبایل صحرانشین و دام دار ایرانی هستند؛ که ریشه در خراسان و درسیم در ترکیه دارند.^[۶]

دین[ویرایش]

شبک‌ها پیروی دینی با مناسک صوفیانه هستند، که بسیار به یارسان شباهت داشته و با تشیع نیز نزدیکی‌هایی دارد. شبک‌ها همچنین به زیارت عتبات شیعه اعتقاد دارند.^[۷] زیارت‌گاه اصلی مردم شبک بارگاه شیخ شهاب‌الدین بین دو روستای دزآور و طویله است که از وی با نام شیخ شهاب‌الدین دزاوری یا شیخ شهاب‌الدین بغدادی نیز یاد شده‌است.^[۴]

زبان[ویرایش]

مقایسه برخی از واژگان زبان شبکی با فارسی و زبان‌های شمال غربی ایرانی؛

ضمیر

ارتباط با یارسان[ویرایش]

طیب طاهری پژوهشگر یارسان معتقد است که مردم شبک قزلباش‌هایی با مذهب یارسان بوده‌اند که به سبب دور افتادن از بقیهٔ مردم یارسان و قرارگیری در منطقه‌ای با اکثریت مسلمان شیعه و عواملی دیگر مانند تعریب و سیاست‌های حکومت‌ها برخی از آداب و رسوم اولیهٔ خود را از یاد برده و با وجود حفظ باورهای یارسانی، به لحاظ مناسکی رنگ تشیع به خود گرفته‌اند. طاهری مردم شبک را به طور کلی «کردان اصیل یارسانی-علوی» می‌نامد.^[۸]

منابع[ویرایش]