موای تای - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

موی‌تای
มวยไทย
یک مبارز در حال اجرای یک ضربه پا
بالاترین نهاد ورزشیشورای جهانی موی‌تای
ویژگی‌ها
برخوردضربات دست و پا ، آرنج و زانو ، گردن گیری ، فنون پا گیری
جداسازی جنسیتیمردان و زنان (بصورت جداگانه)
رده‌بندیهنرهای رزمی
تجهیزاتآماتور ( دستکش ،کلاه ، آرنج بند ، بیضه بند ، ساق و قوزک بند ، مونگون ، لثه ) حرفه ای ( دستکش ، بیضه بند ، لثه ، مونگون ، قوزک بند اختیاری )
برگزاری
کشور یا منطقهجهانی
المپیکندارد، اما توسط کمیته بین‌المللی المپیک به رسمیت شناخته شده‌است
جهانیبازی‌های جهانی ۲۰۱۷
موای‌بوران در زمان پادشاهی «چولالونگ کورن»

موی‌تای (به تایلندی: มวยไทย) به معنی مبارزه تایلندی است، که «موی» به معنی مبارزه و «تای» نیز به‌معنی تایلند می‌باشد. این ورزش رزمی دارای قدمتی بیش از ۲۰۰۰ سال در کشورهای تایلند، میانمار، کامبوج و مالزی است. موی‌تای ورزش ملی تایلند و یکی از مهم‌ترین سمبل‌های فرهنگی این کشور است و روز ۱۷ مارس در این کشور روز موی‌تای نامیده می‌شود.

موی‌تای یکی از سبک‌های آزاد ورزش‌های رزمی است، که مبارزات آن به صورت فول‌کنتاکت و در رینگ برگزار می‌شود. به همین دلیل از موی‌تای به عنوان یک رشته خشن و سخت رزمی در دنیا یاد می‌شود.

تکنیک‌های مشت‌زنی در موی‌تای شباهت زیادی به بوکس دارند و وجود فنون گلاویزی این رشته را به کیک بوکسینگ و ساندا نزدیک ساخته‌است.[۱][۲]

پیشینه و قوانین[ویرایش]

در یک رقابت تای بوکسینگ، پنج راند سه دقیقه‌ای وجود دارد که بین هر کدام از آن‌ها دو دقیقه استراحت گذاشته می‌شود. بنا به روایتی موی تای در سال ۱۶۵۰ میلادی و در زمانی که پادشاه (Naresuen)، حاکم کشور (Siam) توسط افراد کشور (Burmese) اسیر شد و برای آزادی خود پیشنهادی داد تا با دوازده نفر از قهرمانان رزمی کار این کشور مبارزه کند و آن‌ها را شکست دهد متولد گردید. او با موفقیت، همه این دوازده تن را شکست داد و تبدیل به یک قهرمان ملی گردید و از آن پس مردم کشور (Thais) با افتخار از این قهرمان رزمی کار خود یاد می‌کردند. این هنر رزمی حتی در زمان صلح هم مورد تمرین و آموزش سربازان قرار می‌گرفت و سربازان، بدون اسلحه با یکدیگر می‌جنگیدند و این گونه خود را آماده نگاه می‌داشتند.

در آن زمان، قوانین خاصی برای مبارزات وجود نداشت؛ رزمی‌کاران وزن‌کشی نمی‌شدند و راندی در کار نبود. بوکسورها پابرهنه مبارزه می‌کردند و مشت‌ها و بازوان خود را با طناب پوشانده و به طرز بسیار وحشیانه‌ای به یکدیگر حمله می‌کردند. متدهای آموزشی بسیار گسترده و مختلف بود.[۳]

سرود رسمی موی‌تای[ویرایش]

در سال ۲۰۱۱ در جریان مسابقات جهانی موای‌تای که به میزبانی ازبکستان در شهر تاشکند برگزار شد، فدراسیون موای‌تای این کشور آهنگ «We are Muaythai» را پخش کرد که شعر آن به شدت مورد توجه مسئولان فدراسیون بین‌المللی IFMA قرار گرفت، تا جایی که درخواست کردند این آهنگ به عنوان سرود رسمی موای‌تای معرفی شود. این موضوع در سال ۲۰۱۲ طی مراسمی در بانکوک اعلام شد.[۴]

هر ساله در تاریخ ۱۷ مارس، تایلند روز «نای خانم تام» را جشن می‌گیرد.

افسانه موی‌تای[ویرایش]

در سال ۱۷۶۷، وقتی که شهر به علت بی کفایتی فرمانروایان آن رو نابودی می‌رفت، ارتش مهاجم برمه یک گروه از ساکنان را محاصره کرده و به اسارت گرفتند، در میان اسرا تعداد زیادی از موای‌تای‌کاران نیز وجود داشتند که توسط مردان برمه‌ای «گونگ سوکی پرا نای» گروه «پوسام تون» در شهر اونگوآ، بازداشت شده بودند.

در سال ۱۷۷۴ در شهر رانگون برمه، لرد حانگرا پادشاه برمه تصمیم گرفت برای یاد بودا جشنی به مدت هفت شبانه روز بر پا کند. همچنین مسابقه بوکسی بین موای‌تای کاران تایلندی و برمه‌ای ترتیب داد که جایزه اش یک هدیه سلطنتی بود. یکی از برنامه‌های جشن نمایش کمدی محلی بود که «لیکای» نامیده می‌شد مسابقه شمشیربازی نیز در نظر نیز گرفته شده بود رینگ بوکس در مقابل تخت پادشاه بر پا شده بود. در طول روز اول جشن یک بوکسور برمه‌ای برای نشان دادن علاقه و احترام خود به پادشاه بر یک موای‌تای کار تایلندی پیروز شد. داور مسابقه هنگامی که موای‌تای‌کار تایلندی وارد رینگ شد، او را با نام «نای خانوم توم» معرفی کرد، یک بوکسور مشهور و نیرومند اهل آیوتایا تماشاچی‌ها یک مبارز قوی تیره پوست را مشاهده کردند در بین تماشاچی‌های برمه ای یک گروه از برده‌های تایلندی بودند که به هم نگاه می‌کردند و برای او هورا می‌کشیدند به محض اینکه او با مبارزی روبرو می‌شد در برابر او شروع به رقص می‌کردند که باعث حیرت تماشاچی‌های برمه ای می‌شد.

بوکسورهای تایلندی در حال اجرای رقص آیینی در اردوگاه «سیتسیام»

داور بعد توضیح داد که این رقص نوعی رسم سنتی است که مبارز برای احترام به مربی خود آن را اجرا می‌کند. هنگامی که علامت شروع مسابقه به صدا درآمد نای خانوم توم به سوی حریف خود حمله کرد و با مشت و ضربات آرنج به سینه او می‌کوبید تا زمانی که او بر زمین افتاد داور به خاطر اینکه حریف او هنوز به خاطر رقص سنتی تایلندی مبهوت بود او را برنده اعلام نکرد به همین دلیل او مجبور شد تا با نه بوکسور برمه‌ای دیگر مبارزه کند این تصمیم سایر بوکسورهای برمه ای را واداشت تا داوطلبانه با «نای خانوم توم» برای شکست او اقدام کنند.

نای خانوم توم قبول کرد تا برای حفظ اعتبار بوکس تایلندی با سایر بوکسورهای برمه‌ای مبارزه کند آخرین حریف او یک استاد بوکس بود که در واقع برای تماشای فستیوال به این شهر آمده بود و بنابراین او داوطلبانه اقدام به مبارزه کرد اما خیلی زود به وسیله ضربات مشت و آرنج «نای خانوم توم» از پا درآمد به طوری که دیگر کسی جرأت نکرد با او مبارزه کند. سرانجام پادشاه مانگرا که خیلی مجذوب مبارزه او شد بود. او را با هدایای مختلف به کشورش تایلند بازگردانید. در تاریخ از او به عنوان اولین موای‌تای کار تایلندی یاد می‌شد که توانست با افتخار بوکس تایلندی را معروف کند و به آن در خارج از مرزهای تایلند اعتبار و شهرت ببخشد طوریکه این داستان تا به امروز در تاریخ کشور برمه حفظ شده‌است هنگامی که «نای خانوم توم» قبل از پادشاه مانگرا توانست بر مبارز برمه ای غلبه کند پادشاه پر از احساس تحسین و احترام نسبت به او بود و می‌گفت که این نوع مبارزه و ورزش با خون تایلندی‌ها آمیخته‌است حتی اگر بدون اسلحه و با دست خالی و به تنهایی می‌توانند حریفان خود را شکست دهند و استعداد آن‌ها نیز جادویست؛ بنابراین اعتبار و شهرت موای‌تای بدین گونه به وجود آمد.

هیچ بوکس دیگری مانند بوکس تایلندی وجود ندارد. زانوها، پاها، آرنج‌ها و مشت‌ها از همه این‌ها استفاده می‌شود؛ و مهم نیست که بوکسور چقدر کوچک است او هر گز شکست نمی‌خورد. همه نه بوکسور برمه ای توسط یک بوکسور تایلندی شکست خوردند.

مشهورتر از نام «نای خانوم توم» وجود ندارد. اگر چه او مرده اما شهرت و آوازه او زنده است. ما و همه کسانی که بعد از او متولد شده‌اند او را به خوبی می‌شناسند. او برای ملت تایلند و بزرگ‌تر از آن برای تمامی ورزشکاران موای‌تای یک افتخاراست.

دوازده قانون مقدس موای‌تای[ویرایش]

نوع پوشش سنتی موای‌تای
  1. به جای انتقاد از جامعه برای کمک به جامعه به پا خیزید.
  2. مؤدب، متواضع و فروتن باشید.
  3. در مورد تمرینات خود در این ورزش خودستایی نکنید.
  4. میهن دوست باشید و از کشورتان با احترام صحبت کنید
  5. با دیگران و خودتان صادق باشید.
  6. در اجرای تمرینات سخت کوش باشید و در حرفه خود از کار، حتی کارهای سخت روگردان نباشید و همیشه آرامش خود را حفظ کنید.
  7. در افکار و عقاید خود مثبت و سازنده.
  8. در قضاوت تیز نظر باشید و اصول اخلاقی را رعایت کنید.
  9. خوش قولی، احترام و یک رنگی را نسبت به سایر ورزشکاران، همکاران و دوستان رعایت کنید.
  10. سعی کنید منظم و صحیح العمل باشید و بیمار گونه در رؤیای موفقیت فرونروید.
  11. به قوانین احترام بگذارید.
  12. درحین مسابقه از برتری به حریف به طرز ناجوانمردانه استفاده نکنید.[۵]

المپیک[ویرایش]

جدول زمانی فدراسیون جهانی موای‌تای آماتور (IFMA) در به رسمیت شناختن توسط کمیته بین‌المللی المپیک (IOC):

۱۹۹۲ - تأسیس فدراسیون جهانی موای‌تای آماتور (IFMA)[۶]

۲۰۱۲ - درخواست رسمی برای به رسمیت شناختن میته بین‌المللی المپیک (IOC)

۲۰۱۶ - دریافت اولین تأیید

۲۰۱۷ - موای‌تای در بازی‌های جهانی گنجانده شده‌است.[۷]

۲۰۲۱ - در ۱۰ ژوئن، هیئت مدیره کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) در مورد تأیید کامل فدراسیون جهانی موای‌تای آماتور (IFMA) در سیصد و هشتمین مجمع عمومی کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) در توکیو توافق‌کرد.[۸]

۲۰۲۱ - در ۲۰ ژوئیه، مجمع عمومی کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) به فدراسیون جهانی موای‌تای آماتور (IFMA) و مویته رسمیت کامل داد.[۹]

موی‌تای در ایران[ویرایش]

ورزش موای تای توسط محمد آقا توحیدی[۱۰] در سال ۱۳۶۹ در باشگاه تهران‌جوان واقع در خیابان مجاهدین اسلام با تشکیل کلاس‌های آموزش آن بنیان‌گذاری گردید و در سال ۱۳۷۳ در فدراسیون ورزش‌های رزمی به ثبت رسید.[۱۱] ریاست سبک به حمداله عبادتی[۱۲] واگذار گردید؛ سپس در سال ۱۳۸۹ توسط جواد نصیری[۱۳] به سطح انجمن موای تای ارتقاء یافت و در فدراسیون انجمن‌های ورزشی فعالیت نمود.

برگزاری مسابقات جام ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۰ با حضور ۳۰ کشور در ایران، در جزیره کیش برای اولین بار برگزار گردید.[۱۴] برگزاری مسابقات جام ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۱ با حضور ۷۰ کشور در ایران در تهران برای اولین بار برگزار گردید.[۱۵]

برگزاری دوره‌های بین‌المللی مربی‌گری و داوری در ایران در تهران برای اولین بار برگزار گردید.[۱۶] انجمن موای تای تنها متولی رسمی و قانونی در ایران می‌باشد که زیر نظر فدراسیون انجمن‌های ورزشی فعالیت می‌نماید. اعزام بانوان با حجاب اسلامی برای اولین بار در سال ۱۳۹۱ به عنوان تیم ملی و داور. در حال حاضر سرمربی تیم ملی بانوان موای تای ایران، سمیه خزایی است.

پس از انتقال انجمن موی تای از فدراسیون انجمن‌های ورزشی به فدراسیون انجمن‌های رزمی، در مورخ ۲۰/۰۲/۱۴۰۱ فرید نقدی[۱۷] به عنوان رئیس انجمن موی تای جمهوری اسلامی ایران منصوب گردید.[۱۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. علی حق‌شناس، دانشنامه هنرهای رزمی، تهران، نگاه بوستان، چ اول، ۱۳۹۵، ص ۳۳۷.
  2. توکل شعار، حمیدرضا، ورزش‌های رزمی و بنیان‌گذاران بزرگ آن، تهران، انتشارات مهر، ۱۳۹۴، صص ۱۸۷–۱۸۶.
  3. علی حق‌شناس، دانشنامه هنرهای رزمی، تهران، نگاه بوستان، چ اول، ۱۳۹۵، ص ۳۳۰.
  4. توکل شعار، حمیدرضا، ورزش‌های رزمی و بنیان‌گذاران بزرگ آن، تهران، انتشارات مهر، ۱۳۹۴، ص ۱۸۹.
  5. مشیری، جواد(۱۴۰۱)، تاپ‌تکواندو، کیک بوکسینگ و موی‌تای، تهران، نشر پارس میهن
  6. "History". www.ifma.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-21.
  7. Limited, Bangkok Post Public Company. "Muay Thai moves closer to becoming Games sport" (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-21.
  8. «IFMA Granted Full Recognition at 138th IOC Session in Tokyo». International Federation of Muaythai Associations (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.
  9. "Muay Thai, IFMA fully recognized by IOC". nationthailand (به انگلیسی). 2021-07-20. Retrieved 2021-07-21.
  10. سایت، مدیر. «درگذشت محمدآقا توحیدی بنیانگذار موی تای ایران 1400/1/1». فصلنامه زنگ سلامتی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  11. علی حق‌شناس، دانشنامه هنرهای رزمی، تهران، نگاه بوستان، چ اول، ۱۳۹۵، ص ۳۳۸.
  12. «انتصاب شایسته استاد آرجان حمداله عبادتی به سمت عضو هیئت رئیسه ائتلاف بزرگ قهرمانان، پیشکسوتان». etelaf-bozorg-varzeshkaran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  13. «رئیس انجمن موی تای ایران: زمانی که فدراسیون را تحویل دادم دو رینگ داشتم اما زمانی که تحویل گرفتم حتی یک خودکار هم نداشت». PANA.IR. ۲۰۱۹-۰۸-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  14. «مسابقات بین‌المللی موی تای جام ریاست جمهوری در کیش». HelloKish. ۲۰۱۱-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  15. «ایران قهرمان مسابقات موی تای جام ریاست جمهوری شد - ایرنا». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  16. کاران، موی تای. «اهدای مدال طلای مجید رازانی قهرمان موی تای جهان به مقام معظم رهبری». میانالی وب سایت شهر میانه. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۹.
  17. احسانی، موی تای. ««نقدی» رئیس انجمن موی‌تای شد». وب سایت رسمی فدراسیون انجمن‌های ورزش‌های رزمی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۱۹.
  18. کاران، wiki varzesh. «اظهارات آقای نقدی پس از انتصاب». اظهارات آقای نقدی پس از انتصاب. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۱۹.

منابع[ویرایش]