پیرو سلیمانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پیرو سلیمانی
زادهٔ۲۶ فروردین ۱۲۷۸
بخارا
درگذشت۱۹ خرداد ۱۳۱۲
دوشنبه
مدفنسمرقند
محل زندگیبخارا، مرو، مشهد
ملیتتاجیک بخارایی (ازبکستانی)
دیگر نام‌هاآته جان
سبکعاشقانه، سیاسی
دورهابتدای سده بیستم میلادی
والدینعبدالکریم جان، بی‌بی سلامت

پِیرو سُلِیمانی (به فارسی تاجیکی: Пайрав Сулаймонӣ) شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی تاجیک‌تبار بخارایی اهل ازبکستان کنونی بود[۲].

بیان دلتنگی از حکومت جهل و تعصب، و ستایش عشق و دوستی از درونمایه‌های اصلی شعر پیرو است.[۳] در سال ۱۳۰۴ پیرو مضامین نومیدانه را کنار گذاشت و به ستایش جامعۀ نوین تاجیکان و برپایی جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان بر پایۀ سوسیالیسم پرداخت.

زندگینامه[ویرایش]

پیرو سلیمانی، شاعر و نویسندۀ تاجیک‌تبار ازبکستانی اهل شهر بخارا و یکی از شاعران ابتدای سدهٔ بیستم میلادی در ۲۶ فروردین ۱۲۷۸ در بخارا به دنیا آمد. پدر و مادر او اهل مطالعه بودند. کودکی و نوجوانی او بیشتر در بخارا و مرو سپری شد و همراه با پدر به کشورهای دیگر، به‌ویژه روسیه، سفر کرد.

پیرو در آموزشگاه علوم طبیعی شهر کاگان آموزش دید.

هنگامی که انقلاب بخارا (۱۲۹۹خ/۱۹۲۰م) به دنبال انقلاب روسیه (۱۹۱۷) رخ داد، پیرو خشنودی خود را در قالب مستزادی با عنوان «به مناسبت انقلاب بخارا» ابراز داشت و «آزادی جمهوری شایان» را به مردم تبریک گفت. غیر از اشعار اجتماعی در ۱۲۹۹خ / ۱۹۲۰م، مضمون اشعاری که پیرو در ۱۳۰۰خ / ۱۹۲۱م تا ۱۳۰۳خ / ۱۹۲۴م سروده و اکنون در دست است، همه عاشقانه هستند پیرو در ۱۳۰۳ به مشهد رفت و حدود هشت ماه در آنجا اقامت کرد.


آثار منثور[ویرایش]

پیرو آثار منثوری نیز دارد، مانند داستان کوتاهِ گل‌اندام و رمان ناتمام عشق دختر چنگیز. او آثار ادیبان روس را نیز به فارسی تاجیکی برگردانده از جمله، از گوگول (مفتش)، فرمانف (بلوا)، سرافیموویچ (سیل آهنین)، و دو شعر از الکساندر ژاروف. او در تألیف کتب درسی نیز شرکت داشته‌است. آثار پیرو به طور کامل گردآوری و چاپ نشده‌است. او با روزنامه و مجله‌های تاجیکی سمرقند و دوشنبه و تاشکند همکاری مداوم داشت.


وفات[ویرایش]

پیرو در ۱۹ خرداد ۱۳۱۲ به بیماری حصبه درگذشت. وی در شاه زنده به خاک سپرده شد.

نمونه اشعار[ویرایش]

(۱) پیرو سلیمانی شعر زیر را در سال ۱۹۲۹ (در بخارا) به فلاکت‌زدگان زلزله ایران بخشیده است که یادآور همدلی دیرین همزبانان تاجیک است[۴]:

یک طرف ریگ‌ها نموده هجوم یک طرف پایمال باد سموم
زین همه خوفناک و دهشتناک زلزله…آه، ظالمِ بی‌باک!
اوست مالک رقاب خوف و خطر، اوست جلّاد قتل نوع بشر…
مختصر هر زمان به هر کنجییک بلایی، مصیبتی، رنجی
خبر دلخراش پر هیجان می‌رسد از ممالک ایران
که در آن سرزمین کوهستانروی داده مصیبتی چندان
به طبیعت جنون اثر کردهسنگ و خاکِ سیه به سر کرده
لرزه بر کوه و‌ دشت افکندهبیخ و بنیادِ خلق، برکنده
روز روشن سیاه و تار شدهده و قشلاق‌ها مزار شده
این یکی را پسر شده مفقودوان دگر را پدر به خاک غنود
همه آلوده مصیبت و درداز همه دل بلند، ناله سرد
چون طبیعت نهاده رسم ستیزتو به امداد دیگران برخیز

احتمال دارد که مقصود زمین‌لرزه ۱۳۰۸ بجنورد باشد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  • پیرو سلیمانی، اشعار منتخب، محرر و ترتیب‌دهنده: لاله، استالین‌آباد: نشریات دولتی تاجیکستان، ۱۹۵۹.
  • ایران‌صدا[پیوند مرده]، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
  1. سروده در بخارا به تاریخ ۱۹۲۹ میلادی، در مورد زمین‌لرزه‌ای در ایران در آن سال.
  2. «پیرو سلیمانی و شعر نو در تاجیکستان». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۱۲-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۲.
  3. شفیقی, احسان (2007-03-01). "بوی جوی مولیان (بررسی اندیشه‌ها و آرای اجتماعی، سیاسی و ادبی پیرو سلیمانی، شاعر تاجیک)". رودکی: پژوهش های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی. 8 (14): 53–68.
  4. پیرو سلیمانی، نشریات عرفان، دوشنبه، ۱۹۸۴، صفحۀ ۱۳۱.