Derbi entre Celta e Deportivo , a enciclopedia libre

Tradicional e historicamente chamado o derbi galego^{[2][3][4][5][6][7]} —nome que tamén se emprega para describir outros enfrontamentos entre clubs deportivos galegos—,^{[8][9][10][11]} o apelativo o noso derbi foi publicitado nos medios desde o ano 2011.^{[12][13][14][15][16]}

Inicialmente a rivalidade do Deportivo da Coruña a partir da súa fundación en 1906 era principalmente co outro conxunto da cidade, o Real Club Coruña. Cando este desapareceu en 1919, comezou rivalidade co Racing de Ferrol e cos dous principais equipos de Vigo, o Fortuna e o Vigo Sporting. O primeiro enfrontamento entre coruñeses e vigueses do que se ten testemuño data de agosto de 1907, nun partido correspondente ao Campionato de Galicia e Asturias no que o Fortuna venceu ao Deportivo por 7 goles a 1, con xogadores como Grffin, Lende, Pancho Estévez e Hambly por parte do Fortuna, e Virgilio, Deus, Long e Fojón por parte do Deportivo.​^[17][18][19] A primeira filmación dun partido de fútbol en España fora un encontro entre o Deportivo e o Vigo Foot-ball Club, antecesor do Vigo Sporting en 1911.^[20]

A actual rivalidade entre celestes e branquiazuis ten a súa orixe en 1923, ano da fundación do Celta de Vigo. En agosto dese ano produciuse a fusión dos dous equipos de fútbol máis importantes de Vigo da época, o Fortuna e o Sporting, nacendo desa unión o actual Celta.​​ Esta fusión non lles gustou a tres xogadores de ambos os equipos vigueses, Ramón González, Chiarroni e o medallista olímpico Luis Otero, polo que decidiron abandonar a entidade para fichar polo Deportivo.^[21] Este feito foi considerado unha ofensa para o club vigués e foi un dos detonantes da histórica rivalidade co equipo coruñés.^[22] As posteriores protestas do Celta, que acusaron o Deportivo de ter subornado aos xogadores vigueses, levaron a Federación Galega a inhabilitar os tres futbolistas tránsfugas, acusándoos de profesionalismo, mentres que o Deportivo foi descualificado do Campionato de Galicia 1923/24.^[21] Porén, o Deportivo recorreu ante a Real Federación Española de Fútbol, a cal se pronunciou en favor dos herculinos e anulou a sanción contra o club por entender que non existira suborno, instando á FGF a que readmitise o Deportivo no campionato, aínda que si mantivo a sanción sobre os tres xogadores por existir duplicidade de fichas.^[23][24] A FGF enviou un escrito de protesta á RFEF, mais esta reafirmouse na súa decisión,^[25] polo que a FGF convocou unha asemblea extraordinaria^[26] na que acordou por maioría acepta-lo veredicto da RFEF.^[27]

Pouco despois xurdiu outra polémica parecida con Isidro, porteiro do Celta que solicitou a baixa do club nas vésperas do Campionato de Galicia 1924/25 e mudou o seu domicilio á Coruña, aínda que non puido fichar por outro equipo durante esa tempada xa que o Celta non o autorizou. No inicio da seguinte tempada (1925/26) tentou fichar polo Deportivo da Coruña, mais o Celta declarouno en “rebeldía” e a Federación Galega de Fútbol denegou a fichaxe.^[28][29] Porén, a Real Federación Española de Fútbol acordou en decembro de 1925 que a ficha de Isidro fose traspasada ao Deportivo.^[30]

Os dous primeiros derbis foron disputados no Campionato de Galicia 1924/25. O primeiro xogouse o 9 de novembro de 1924 no antigo campo de Riazor^[31] baixo unha intensa choiva. O deportivista Leonardo anotou de penalti o primeiro gol no minuto 55, mentres que Emilio Pereiro marcou o segundo e o terceiro gol, deixando o marcador nun 3-0, nun mal partido do porteiro celeste Rubido.^[32][22] No partido de volta no campo de Coia, foi o Celta quen venceu por 3-0, con goles de Balbino de penalti, Gerardito e Chicha, producíndose ademais as expulsións de Polo no Celta e Otero no Deportivo.^[33]

O Celta foi o dominador dos derbis durante os primeiros anos, principalmente no Campo de Coia, no que o club celeste xogou ata decembro de 1928 e onde o Deportivo nunca foi capaz de gañar. Nese campo e ese ano produciuse tamén a maior goleada nun derbi, na polémica vitoria por 13-0 do Celta. Foi o 2 de decembro, na penúltima xornada da tempada 1928/29 do Campionato de Galicia. O Deportivo chegara a Vigo pensando máis na decisiva seguinte xornada, onde xogarían o título fronte ao Racing de Ferrol no Inferniño, polo que tras ir perdendo 3-0 no descanso e con varios xogadores lesionados,^[34] o club coruñés saíu ao campo na segunda parte con só sete xogadores (e sen o porteiro Isidro),^[35] para xogar no treito final con só cinco, mentres o Celta incrementaba o marcador ata os 13 goles, cinco deles de Polo.^[36] Tralo encontro, algúns xornais cualificaron de farsa a actitude do Deportivo,^[37] mentres que outros xornais criticaron o xogo violento do Celta.^{[38][39][40][41]}

Apenas 5 anos despois da fundación do Celta, creáronse os campionatos nacionais de liga que se disputan na actualidade e que comprenden a totalidade dos clubs de España. O Celta e o Deportivo quedaron encadrados na Segunda División.^[42] O primeiro enfrontamento en Segunda foi ese mesmo ano, con vitoria deportivista por 4-2.^[43] Durante eses anos disputáronse ademais numerosos amigables entre os dous equipos, chegando a xogarse ata catro nun só ano, como en 1929.^[44]

Na campaña 1941/42, tempada do debut do Deportivo na máxima categoría, producíronse os dous primeiros encontros en Primeira División entre ambos os clubs, 2-1 a favor dos vigueses en Balaídos (con dous goles de Agustín por parte celeste e un gol de Chacho por parte branquiazul) e 4-0 a favor dos coruñeses en Riazor (dous goles de Guimeráns e dous de Chao).

O 8 de decembro de 1977 os dous equipos saíron ao campo de Riazor coa bandeira galega como símbolo a prol da autonomía.^[45] A rivalidade continuou nas décadas posteriores, tanto en Primeira como en Segunda, sendo cada vez os encontros entre os dous equipos máis competidos e disputados. Durante eses anos eran habituais os recibimentos hostís e os disturbios nas entradas de Vigo e A Coruña, con lanzamentos de botellas ou pedras aos autobuses dos xogadores e outros incidentes extradeportivos.^[46] A finais da década de 1990 e comezos do século XXI vivíronse algúns dos derbis máis lembrados entre ambas as entidades. Nas tempadas que abarcaron ese período (1997-2004) Celta e Deportivo contaban cos cadros de xogadores máis potentes das súas respectivas historias e atopábanse asentados nas posicións altas da táboa, sendo ademais habituais as súas presenzas nas competicións europeas.

O 15 de abril de 2003 disputouse un partido amigábel solidario no Estadio Santiago Bernabéu que enfrontou o Real Madrid contra un combinado unificado de xogadores do Celta e do Deportivo. A finalidade deste partido era recadar fondos para os damnificados do naufraxio do Prestige. Celebrouse baixo o lema Xuntos por Galicia e o equipo formado por olívicos e herculinos, que vestía de cor verde, formou cos seguintes xogadores: Molina, Manuel Pablo, Cáceres, César, Juanfran, Mauro Silva, Ángel, Mostovoi, Fran, Benni McCarthy e Diego Tristán. No partido tamén participaron Luque, Pinto, Coira, Donato, Berizzo, Romero, Giovanella, Scaloni, Víctor, Gustavo López e Catanha. O partido finalizou con vitoria branca por 3 goles a 0.^[47]