Aasgier

Aasgier; IUCN-status: Bedreigd (2021)
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Aves (Vogels)
Orde:	Accipitriformes
Familie:	Accipitridae (Havikachtigen)
Geslacht:	Neophron
	Soort
	Neophron percnopterus; (Linnaeus, 1758); Originele combinatie; Vultur percnopterus ["perenopterus"]
	Verspreidingsgebied van de aasgier N. p. percnopterus ■ broedgebied (donkerrood) ■ overwinteringsgebied (rood) ↗ trekroutes (blauwe pijl) N.p.majorensis ■ leefgebied (lichtgroen) N.p.ginginianus ■ leefgebied (donkergroen)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Aasgier op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Vogels

De aasgier of witte krenggier (Neophron percnopterus) is een vogel uit de familie van havikachtigen (Accipitridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als Vultur percnopterus in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.^[2] Hij is de kleinste gierensoort en leeft in Zuid-Europa, Afrika en Zuid-Azië.

Kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]

De aasgier is 54 tot 70 cm lang en 1,6 tot 2,4 kg zwaar en heeft een spanwijdte van 146-175 cm.^[3]

Het is een middelgrote gier met een karakteristiek vliegsilhouet waarbij de wigvormige staart het meest opvalt. Volwassen vogels zijn wit met zwarte arm- en handpennen. Verder heeft deze gier een opvallend smalle snavel en heeft een geel gekleurde naakte huid rond het oog. Onvolwassen vogels zijn geheel donkerbruin en worden geleidelijk steeds lichter tot ze na circa vijf jaar helemaal wit met zwart zijn. In zit lijken volwassen vogels bijna helemaal wit omdat de zwarte vleugelpennen verborgen zitten onder de witte bovenvleugeldekveren.^[4]

Leefwijze[bewerken | brontekst bewerken]

Aasgieren zijn alleseters. Ze hebben de gewoonte om eieren van bijvoorbeeld struisvogels met steentjes open te breken. Omdat ze zo klein zijn, moeten ze steeds genoegen nemen met de restjes van een karkas.

Ondersoorten[bewerken | brontekst bewerken]

Er worden drie ondersoorten onderscheiden:^[5]

N. p. percnopterus (Zuid-Europa, Nabije Oosten, Afrika)
N. p. ginginianus (Nepal en India)
N. p. majorensis (Canarische Eilanden)

Verspreiding[bewerken | brontekst bewerken]

De aasgier komt voor in zowel laagland als berggebieden, meestal in open landschappen in droog terrein, maar ook wel in de buurt van menselijke nederzettingen. De aasgier nestelt in bergachtige streken op rotsrichels, maar soms ook wel in grote bomen en zelfs gebouwen (in India) en elektriciteitsmasten.

De ondersoort uit Europa en Zuid-Azië trekt in de winter naar Afrika.

Bedreiging[bewerken | brontekst bewerken]

De aasgier stond in 2004 nog als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN. Sinds 2004 neemt deze gier snel in aantal af in India als gevolg van het veelvuldige gebruik van de ontstekingsremmer Diclofenac in de veeteelt. Ook in Europa neemt de populatie af, naar schatting met meer dan 50% over de laatste 42 jaar. Dit is slechts 1,7% per jaar, maar ook: 50% achteruitgang na drie generaties van deze relatief lang levende vogels. Ook hoogspanningsmasten en elektriciteitsleidingen vormen een bedreiging, naast sterfte door bewust vergiftigde kadavers ter bestrijding van roofdieren. De grootte van de populatie in Europa is hoogstens 15.000 individuen en vormt minder dan 50% van de wereldpopulatie. BirdLife International schatte in 2020 de wereldpopulatie op 12,4 tot 36 duizend volwassen aasgieren. Om deze redenen staat de aasgier als bedreigd op de Rode Lijst.^[1]

Voorkomen in Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

De aasgier is dwaalgast in West-Europa. Er zijn in Nederland twee gedocumenteerde waarnemingen van (niet uit gevangenschap ontsnapte) aasgieren.^[6]

Galerij[bewerken | brontekst bewerken]

Typisch vliegbeeld
Onvolwassen aasgier
Aasgier in vlucht
Kop van de aasgier

Symboolfunctie[bewerken | brontekst bewerken]

Aasgier
in hiërogliefen

In het Oude Egypte waren de aasgieren heilig en gewijd aan de godin Isis en zij werden wettelijk beschermd door de Farao's. Er bestaat een consonantische hiëroglief met de afbeelding van een aasgier die staat voor de glottisslag.^[7]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b (en) Aasgier op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ Linnaeus, C. (1758). Systema naturae ed. 10: 87; In de linkermarge staat de naam als "Perenopterus"; waar Hasselquist wordt geciteerd staat "Percnopterus"; de naam in de kantlijn betreft een zetfout: in de twaalfde editie was die gecorrigeerd in "Percnopterus", zie: Syst. nat. ed. 12: 123. Gearchiveerd op 2 november 2021.
↑ Handbook of the Birds of the World deel 2, 1994.
↑ Mullarny, K. et al. (1999.) ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 90-18-01212-2
↑ Gill, F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2021. IOC World Bird List (v11.2). (en) . Gearchiveerd op 18 februari 2024.
↑ Dutch Avifauna. Gearchiveerd op 9 november 2021.
↑ Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Egyptian Vulture op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

[IUCN-1] (en) Aasgier op de IUCN Red List of Threatened Species.

[2] Linnaeus, C. (1758). Systema naturae ed. 10: 87; In de linkermarge staat de naam als "Perenopterus"; waar Hasselquist wordt geciteerd staat "Percnopterus"; de naam in de kantlijn betreft een zetfout: in de twaalfde editie was die gecorrigeerd in "Percnopterus", zie: Syst. nat. ed. 12: 123. Gearchiveerd op 2 november 2021.

[HBW-3] Handbook of the Birds of the World deel 2, 1994.

[anw-4] Mullarny, K. et al. (1999.) ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 90-18-01212-2

[5] Gill, F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2021. IOC World Bird List (v11.2). (en) . Gearchiveerd op 18 februari 2024.

[6] Dutch Avifauna. Gearchiveerd op 9 november 2021.

[7] Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Egyptian Vulture op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]