French
DeutschAusgleichsmandat
Een Ausgleichsmandat is een extra zetel die wordt toegekend aan een partij om er voor te zorgen dat de samenstelling van een parlement overeenkomt met de uitslag volgens een systeem van evenredige vertegenwoordiging, terwijl bij de verkiezingen gestemd wordt volgens een districtensysteem. Sommige Duitse deelstaten maken gebruik van Ausgleichmandaten. Noorwegen, Utjevningsmandat, en Zweden, Utjämningsmandat, hebben een vergelijkbaar systeem.
Duitsland[bewerken | brontekst bewerken]
Bij verkiezingen in Duitsland wordt vrijwel steeds een systeem gebruikt waarbij de kiezer twee stemmen heeft. Met de eerste stem kiest hij voor een kandidaat in zijn kiesdistrict, met zijn tweede stem kiest hij op een partijlijst. Binnen het kiesdistrict is de kandidaat die de meeste stemmen krijgt direct gekozen.
Het aantal zetels in het betreffende parlement is meestal het dubbele van het aantal kiesdistricten. De Bondsdag kent 299 kiesdistricten en in principe 598 zetels. Een partij heeft in principe recht op het aantal zetels volgens het systeem van evenredige vertegenwoordiging berekend naar 598 zetels. Als partij A in totaal in het hele land 30% van alle stemmen heeft gekregen dan heeft die partij recht op afgerond 180 zetels.
Tegelijkertijd is het mogelijk dat partij A in 200 districten de grootste is gebleken, zodat de partij 200 Direktmandate heeft gehaald. De partij krijgt dan 200 zetels terwijl de partij volgens het systeem van evenredige vertegenwoordiging slechts recht had op 180 zetels. De 20 extra zetels zijn dan Überhangmandate.
Een Ausgleichsmandat is dan bedoeld om de Überhangmandate te compenseren. De andere partijen krijgen één of meer extra zetels zodat uiteindelijk de zetelverdeling correspondeert met de uitslag volgens de evenredige vertegenwoordiging.
Bundesländer met Ausgleichsmandat[bewerken | brontekst bewerken]
- Sleeswijk-Holstein
- Nedersachsen
Noorwegen[bewerken | brontekst bewerken]
In Noorwegen bestaat een vergelijkbaar systeem. Het Noorse parlement heeft momenteel 169 zetels. De zetels worden grotendeels (nu 150) verkozen via een districtenstelsel. Iedere provincie van het land geldt daarbij als kiesdistrict, waarbij ieder district meerdere leden kiest. Het aantal leden per district wordt bepaald door het aantal inwoners van de betreffende fylke, waarbij tevens rekening wordt gehouden met het oppervlak van de fylke.
Voor kleinere partijen is het vrij lastig om in een district een zetel te winnen. Iedere partij die landelijk meer stemmen heeft dan de kiesdrempel, in Noorwegen 4%, heeft recht om in het parlement vertegenwoordigd te zijn. Om dat mogelijk te maken zijn er 19 extra zetels, een voor ieder fylke, die dusdanig over de partijen verdeeld worden dat de totale zetelverdeling zo veel als mogelijk correspondeert met een evenredige vertegenwoordiging.