Børsen

Børsen
Locatie
Locatie	Slotsholmen
Coördinaten	55° 41′ NB, 12° 35′ OL
Bouw gereed	1640
Architectuur
Bouwstijl	noordelijke renaissance
Verdiepingen	2
Bouwinfo
Architect	Hans van Steenwinckel de Jonge
Eigenaar	Deens Koningshuis
Opdrachtgever	Christiaan IV van Denemarken
Detailkaart
	;
	Officiële website;
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Børsen (Deens voor de beurs), ook wel Børsbygningen (het Beursgebouw) genoemd, is de naam voor het zeventiende-eeuwse voormalige beursgebouw in het centrum van Kopenhagen. Het gebouw ligt naast het parlementsgebouw Christiansborg op het eiland Slotsholmen en meet ongeveer 128 bij 21 meter. De kenmerkende spiraalvormige toren, Dragespiret ("de drakentoren"), stelt vier in elkaar gedraaide drakenstaarten voor.

Het gebouw wordt beschouwd als een vooraanstaand voorbeeld van de Nederlandse renaissancestijl in Denemarken en is een beschermd monument.^[1]

Op 16 en 17 april 2024 werd het gebouw voor ongeveer de helft door een grote brand verwoest.^[2]^[3]

Vernoemingen[bewerken | brontekst bewerken]

De Børsgade (Beursstraat), waaraan de voormalige beurs staat, en Børsbroen (de Beursbrug) over de gracht voor de beurs, zijn vernoemd naar Børsen. Ook Dagbladet Børsen (het financiële dagblad De Beurs) is vernoemd naar Børsen.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Børsen is een van de oudste beursgebouwen ter wereld. Het werd begin jaren 1620 gebouwd in opdracht van koning Christiaan IV van Denemarken, die zich tot doel had gesteld om Kopenhagen uit te breiden tot een belangrijk handelcentrum dat met Amsterdam kon wedijveren..^[4] De bouwmeesters waren Lorenz van Steenwinckel en Hans van Steenwinckel de Jonge, beide zoons van de uit Antwerpen afkomstige bouwmeester en beeldhouwer Hans van Steenwinckel de Oude.^[5] Van Steenwinckel de Jonge nam de opdracht over van zijn broer Lorenz toen deze in 1619 overleed, vlak voor het begin van de bouw. Het gebouw werd opgeleverd in 1624.^[4]^[6] De spiraalvormige toren stamt uit 1625.^[4] De oostelijke gevel was pas in 1640 helemaal af.^[4] Sindsdien is het gebouw een aantal keer verbouwd, tot het in 1883 het huidige uiterlijk kreeg.^[4]

Het bouwwerk diende oorspronkelijk als goederenbeurs, met een aantal kramen die werden uitgehuurd aan handelaren. Het behield deze functie tot in de negentiende eeuw. Tot 1974 was de effectenbeurs Københavns Fondsbørs hier gevestigd.^[7] Op 11 februari 1918 werd Børsen bestormd door een meute werkloze syndicalisten en anarchisten, die de beurs binnendrongen en de beurshandelaren te lijf gingen met knotsen (ook wel stormen på Børsen genoemd, de "stormloop op de Beurs").^[4]

Sinds 2007 is Dansk Erhverv eigenaar van het gebouw.^[7] Deze bedrijfsvereniging is de opvolger van Grosserer-Societetet, een vereniging voor (groot)handelaren die in 1857 Børsen kocht van koning Frederik VII toen die om geld verlegen zat.^[4]

Verwoestende brand[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Brand in Børsen van Kopenhagen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 16 april 2024 werd het voormalige beursgebouw getroffen door een grote brand. Medewerkers van het Nationalmuseet en leden van de Koninklijke Garde, Den Kongelige Livgarde, kwamen snel in actie om honderden historische kunstwerken, schilderijen en andere waardevolle voorwerpen te evacueren.

De brandweer had de brand rond half vijf 's middags onder controle. Het vuur richtte aanzienlijke schade aan: ongeveer de helft van het gebouw werd compleet verwoest, waaronder de Grote Hal. Een deel van het koperen dak en de 56 m hoge spiraalvormige drakentoren gingen verloren. Twee dagen na de brand stortte de voorgevel in. De brandweer was die dag nog steeds bezig met het blussen van kleine branden.^[8]