Brasschaat

**Brasschaat**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Antwerpen
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	38,58 km² (2021); 40,18%; 31,86%; 27,96%
Coördinaten	51° 17' NB, 4° 29' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	38.575 (01/01/2023) ; 47,81% ; 52,19% ; 999,87 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 18,16%; 56,03%; 25,81%
Buitenlanders	10,22% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Jan Jambon; (titelvoerend, N-VA); Philip Cools; (waarnemend, N-VA)
Bestuur	N-VA en Open VLD
Zetels; N-VA; CD&V; Brasschaat 2012; Vlaams Belang; Open VLD; PVDA;	33; 17; 6; 4; 3; 2; 1;
Economie
Gemiddeld inkomen	24.305 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	6,28% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 2930	Deelgemeente; Brasschaat
Zonenummer	03
NIS-code	11008
Politiezone	Brasschaat
Hulpverleningszone	Rand
Website	www.brasschaat.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Antwerpen; in de provincie Antwerpen
Portaal	België

Brasschaat is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. Brasschaat telt meer dan 38.000 inwoners.

Brasschaat is de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton Brasschaat en behoort tot het kieskanton Kapellen. Patroonheilige van Brasschaat is de heilige Antonius Abt.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De geschiedenis van Brasschaat begint al heel vroeg. Waarschijnlijk hadden de Kelten er al nederzettingen. Later werd de Kempen samen met Brasschaat ingenomen door de Romeinen. Na archeologisch onderzoek is gebleken dat de Miksebaan (van Ekeren naar Brecht) waarschijnlijk vroeger een Romeinse heirbaan was. De eerste lettergreep van Brasschaat, Bras- verwijst naar Brecht en de tweede lettergreep -schaat verwijst naar gate wat weg betekent. De Laarse Beek, nu nog de grens met Schoten, was de vanuit de Romeinse tijd daterende grens tussen Germania Inferior en Belgica Secunda en later in de middeleeuwen de grens tussen het bisdom Luik (Germania Inferior) en het bisdom Kamerijk (Belgica Secunda).

Na het ancien régime behoorde Brasschaat tot de gemeente Ekeren, het werd een eigen gemeente op 1 januari 1830.^[1]

In 1903 werd het gemeentehuis gebouwd naar een ontwerp van architect Ferdinand Truyman. Het gebouw deed dienst als gemeentehuis tot in 2018 de administratieve diensten verhuisden naar een nieuwbouw aan de Verhoevenlei.

Op 18 november 1913 werd in een oorkonde het wapen van Brasschaat beschreven: In rood, een zilveren zalm, recht gelegd, vergezeld in het hoofd van twee ruiten vn't zelfde, alles omringd van acht zoomsgewijze geplaatste Sintandrieskruisen, insgelijks van zilver: het schild links gehouden door een Sint-Antonius aan de voet van de heremijt liggende, insgelijks links, een geklokt varken, alles van zilver. De zalm op het schild verwijst naar het feit dat deze vis tot het begin van de twintigste eeuw in de Laarse Beek zwom.

Militair verleden[bewerken | brontekst bewerken]

Brasschaat heeft een rijk militair verleden waar nu nog altijd sporen van te zien zijn: de antitankgracht, het Fort van Brasschaat, het Kamp van Brasschaat, het Klein en het Groot Schietveld, en vele bunkers.

Rond 1912 werden in het noorden van de gemeente het Fort van Brasschaat en de Schans van Driehoek gebouwd, als onderdeel van de Stelling van Antwerpen. Het fort werd later, tussen 1937 en 1939, verbonden met de buurforten in Kapellen en 's-Gravenwezel door de Antitankgracht, om Antwerpen te verdedigen tegen vijandelijke tanks.

Veel van deze militaire infrastructuur heeft tegenwoordig een andere functie gekregen. Het Fort van Brasschaat is een overwinteringsplaats voor vele soorten vleermuizen. Sommige bunkers dienen tegenwoordig ook als overwinteringsplaats voor vleermuizen, terwijl andere dichtgemetseld zijn en vergeten worden.

Op 1 mei 1911 werd in Brasschaat het eerste militaire vliegveld van België aangelegd, ook wel bekend als Brasschaat-Polygoon. Daarvoor, sinds 1887 werd het terrein door de Genie al gebruikt voor ballonobservaties. In 1914 moest het vliegveld ontruimd worden voor de oprukkende Duitse troepen. Tussen de twee wereldoorlogen werd het terrein voornamelijk gebruikt voor oefeningen.

Tweede Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente werd rond 18 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 8 september 1944. Op 7 oktober 1944 om 22 uur sloeg een V2-bom in te Brasschaat. Dit was de eerste raketaanval op Belgisch grondgebied.

Minstens vier weerstanders werden naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.^[2]

Recente geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Na de Tweede Wereldoorlog werd het de thuisbasis van de vliegschool en een observatiesquadron. Na vele reorganisaties werd Brasschaat in mei 2006 als militair vliegveld opgeheven.

Belangrijke data[bewerken | brontekst bewerken]

1251 - eerste keer dat "De Mick" voorkomt in een oorkonde.
1269 - eerste keer dat Breesgata voorkomt in een oorkonde.
1619 - na de pestepidemie zijn er slechts 29 families over in Brasschaat.
1667 - opkomst van de Sint-Antoniusgilde.
1830 - Brasschaat is een afzonderlijke gemeente en hoort niet meer bij Ekeren.^[1]

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

De juiste oppervlakte van Brasschaat is 3849 ha, 48 a en 22 ca waarvan ongeveer 2680 ha groen is waaronder 1300 ha bedekt met bossen. 1620 ha is geürbaniseerd. Het hoogteverschil in de gemeente bedraagt 23 meter, het laagste punt ligt op 4 meter, het hoogste op 27 meter (grens Wuustwezel-Brecht).

Wijken[bewerken | brontekst bewerken]

Brasschaat heeft verschillende wijken, die vaak samen lopen met de parochies. Deze zijn:

Bethanië
Centrum
Vriesdonk (aansluitend bij Donk in Ekeren)
Driehoek
Kaart
Sint-Mariaburg (in de volksmond ook Mariaburg, ligt gedeeltelijk in Ekeren)
Maria-ter-Heide (in de volksmond ook Polygoon)

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

Aangrenzende gemeenten
	Wuustwezel

Kapellen		Brecht

Antwerpen	Schoten

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Brasschaat voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Oorlogsmonument Brasschaat
Kasteel Torenhof
Kasteel Mishaegen
De Sint-Antonius Abtkerk
De Sint-Jozefskerk in de wijk Driehoek.
De Heilige-Familiekerk in de wijk Kaart-Rusthuis.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Brasschaat ligt in de Noorderkempen in een bosrijke omgeving. Tal van villa's, landgoederen en kasteeltjes zijn er te vinden. Ook kent Brasschaat een aantal parken. Enkele grote en noemenswaardige bossen, natuurgebieden en parken zijn: het Park van Brasschaat, het Klein Schietveld, het Groot Schietveld, De Inslag, De Uitlegger, het Peerdsbos en Domein de Mik.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen, 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar Op 1 januari 1992 tot heden
	Aantal^[3]
1992	35.558
1993	36.399
1994	36.497
1995	36.688
1996	36.874
1997	37.065
1998	37.136
1999	37.223
2000	37.138
2001	37.151
2002	37.249
2003	37.183
2004	37.165
2005	37.180
2006	37.282
2007	37.133
2008	37.180
2009	37.014
2010	36.949
2011	37.189
2012	37.301
2013	37.286
2014	37.502
2015	37.480
2016	37.673
2017	37.792
2018	37.850
2019	37.946
2020	38.223
2021	38.211
2022	38.237
2023	38.575

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Brasschaat maakt deel uit van het kieskanton Kapellen, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Brasschaat		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Antwerpen	Antwerpen			Brasschaat
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen				Antwerpen	Kapellen	Kapellen	Brasschaat
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Gemeentebestuur[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester sinds 2013 is Jan Jambon (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en Open VLD. Samen vormen ze de meerderheid met 19 op 33 zetels. Op 2 oktober 2019 werd Jan Jambon aangesteld als minister-president van de Vlaamse Regering. Philip Cools volgde Jan Jambon op als burgemeester van Brasschaat.

College van burgemeester en schepenen
Waarnemend Burgemeester	Philip Cools (N-VA)
Titelvoerend Burgemeester	Jan Jambon (N-VA)
Schepenen	Adinda Van Gerven (N-VA) Myriam Van Honste (Open VLD) Bruno Heirman (N-VA) Goele Fonteyn (N-VA) Carla Pantens (N-VA) Inez Ven (N-VA) Karina Hans (N-VA)
Voorzitter van de gemeenteraad	Tom Versompel (N-VA)

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Periode		Burgemeester
	1824 - 1829	Jan Baptist Aerden^[4]
	1829 - 1848	Eugène-Charles-Henri van Havre (liberaal-katholiek)
	1848 - 1850	Jan Baptist Aerden
	1850 - 1860	Adriaan Matthysen
	1860 - 1865	Guillaume De Visser^[5]
	1865 - 1872	Henri François Joseph De Ligne (Lib. Partij)
	1872 - 1901	Armand Reussens (Kath.Partij)
	1902 - 1908	Ferdinand de Baillet-Latour (Kath.Partij)
	1908 - 1924	Ferdinand du Bois de Nevele (Kath.Partij)
	1924 - 1942	Corneel Jozef Roosens (Kath. Verb.)
	1942 - 1944	Hippoliet Paelinckx (VNV, oorlogsburgemeester)
	1945 - 1951	Frans Schijnen
	1951 - 1958	Jules Velge
	1959 - 1976	Leon Hendrickx (GBL, CVP)
	1977 - 2004	Lode Bertels (CVP / CD&V)
	2004 - 2012	Dirk de Kort (CD&V)
	2013 - heden	Jan Jambon (N-VA) (titelvoerend burgemeester)
	2019 - heden	Philip Cools (N-VA) (waarnemend burgemeester)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel		10-10-1976^[6]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[7]		14-10-2012^[8]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	29	%	31	%	31	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33
	CVP¹ / CD&V+N-VA^A / CD&V²	30,69¹	11	44,59¹	16	47,29¹	17	34,62¹	14	29,88¹	11	36,88^A	13	26,17²	9	18,2²	6
	VU¹ / IDEE² / VU&ID³ / CD&V+N-VA^A / N-VA⁴	17,17¹	5	11,76¹	3	7,82¹	2	7,47²	2	9,32³	3	36,88^A	13	39,33⁴	14	44,2⁴	17
	PVV¹ / VGB-PVV² / VLD³ / Open Vld⁴	9,25¹	2	23,21²	8	18,05¹	6	17,22³	6	22,82³	8	16,31³	5	8,22⁴	2	9,4⁴	2
	SP¹ / sp.a-spirit² / Brasschaat 2012^B	12,79¹	4	9,96¹	2	8,19¹	2	5,44¹	1	5,79¹	1	12,36²	4	14,82^B	5	11,8^B	4
	Agalev¹ / Groen!² / Brasschaat 2012^B	-		9,09¹	2	11,93¹	3	12,51¹	4	10,14¹	3	7,57²	2	14,82^B	5	11,8^B	4
	Vlaams Blok¹ / Vlaams Belang²	-		-		6,73¹	1	15,55¹	6	20,15¹	7	26,10²	9	10,05²	3	11,3²	3
	PVDA¹ / PVDA+²	-		1,38¹	0	-		-		-		0,79²	0	-		5,0¹	1
	A.B.C.	14,86	4	-		-		-		-		-		-		-
	Centr. B	11,28	3	-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		3,95	0	-		-		7,2	0	1,9	0	-		1,41	0	-
Totaal stemmen		18912		21520		22613		23543		24912		26116		25272		26054
Opkomst %						92,56		90,47		91,63		93,55		89,50		91,3
Blanco en ongeldig %		4,36		4,3		3,62		4,35		2,96		3,04		2,20		2,7

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
(*) 1976: P.B.B. (3,95%) / 1994: Burger (3,73%), W.O.W. (3,13%), AOV (0,34%) / 2000: R.B. (1,9%) / 2012: Brasschatenaren (1,41%)

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Theater Hemelhoeve en het cultureel centrum bevinden zich nabij het Gemeentepark aan de Azalealaan. Het theater biedt 187 plaatsen en de programmatie omvat dans, theater, comedy, muziek, cursussen en voordrachten. De Polygoon in Maria-ter-Heide biedt een podiumzaal en cinemazaal voor diverse vertoningen.^[9] In Galerie Van den Weyngaert in het Antverpiagebouw in Mariaburg worden geregeld tentoonstellingen georganiseerd en ook de Sint Jozefskapel aan de Augustijnslei wordt gebruikt als expositieruimte.^[10]

Wapenschild, vlag en logo[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Wapen van Brasschaat en Vlag van Brasschaat voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Het wapen is een verwijzing naar de Heren van Breda, de familie de Lailang en de Prins van Salm-Salm, heren van de heerlijkheid.

Aanvankelijk waren de Brasschaatse kleuren blauw en geel. Maar ze waren nooit officieel erkend. Het waren de kleuren van de belangrijkste familie: de Baillet. Het Koninklijk Besluit van 12 oktober 1979 stelde de kleuren vast op rood en wit. Drie banen van rood en wit en van rood, hoogte der verhouding 1, 3, 1, met op de witte baan het gemeentewapen.

Sinds medio 2005 heeft Brasschaat een nieuw officieel logo dat wordt gebruikt op alle officiële documenten.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente speelt voetbalclub KFC Brasschaat, die aangesloten is bij de KBVB. De club speelde als ACV Brasschaat ruim anderhalf decennium in de nationale reeksen. Andere clubs uit de gemeente die bij de KBVB zijn aangesloten zijn KSOC Maria-ter-Heide, FC Excelsior Kaart en Mariaburg VK.

Hockeyclub en elfvoudig landskampioen KHC Dragons speelt zijn thuiswedstrijden sinds 1961 in Brasschaat.

In de gemeente bevindt zich de Brasschaat Open Golf & Country Club, tevens vindt er jaarlijks de Premium European Cup triathlon plaats.

Tot en met 2014 vond de jaarlijkse wielerwedstrijd 'De acht van Brasschaat' plaats in de gemeente. Sinds 2018 start deze klassieker door onder een nieuw concept: 'De Sportoase N8 van Brasschaat'^[11]

Tot 2001 was tussen de Elshoutbaan en het park een openluchtzwembad gevestigd, dit werd in 2004 gesloopt. Op dezelfde plek werd in 2006 in samenwerking met de gemeente Schoten het overdekte zwembad- en sportcomplex Sportoase Elshout geopend.^[12]

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

De dorpsdag met kraampjes en allerlei animatie vindt meestal plaats in een weekend begin september. De dorpsdag maakt deel uit van een feestweekend met de Kapittelloop en wielerwedstrijd N8 van Brasschaat.^[13]
The Day Before Tomorrow is een eendaags dancefestival dat in augustus plaatsvindt in het Gemeentepark. Op de tiende editie in 2023 waren er 18.000 bezoekers.^[14]
Klassiek in het park: een klassiek concert in de zomer in het Gemeentepark.^[15]
Antwerp Classic Car Event is een oldtimertreffen gecombineerd met tours op de Hemelweide in het park.^[16]
De paasfoor en septemberfoor vinden plaats op het Armand Reusensplein in het centrum en kleinere kermissen worden georganiseerd in de wijken Mariaburg, Kaart, Maria-ter-Heide en Bethanie.^[17]
11 juliviering met optredens en vuurwerkshow.

Bekende Brasschatenaren[bewerken | brontekst bewerken]

Ferdinand de Baillet Latour (1850-1925), politicus
Carlo Heyman (1920-1994), hoogleraar
Vaast Leysen (1921-2016), ondernemer, bankier en hoogleraar
Gust Gils (1924-2002), dichter
Daniël Cardon de Lichtbuer (1930-2022), ambtenaar en bankier
Aimée De Smet (1938), omroepster en politica
Raymond Bossaerts (1938-2020), (stem)acteur Kapitein Zeppos
Jozef De Beenhouwer (1948), pianist, muziekpedagoog en musicoloog
Reinhilde Decleir (1948-2022), actrice en regisseuse
Christine Bols (1950), auteur
Detty Verreydt (1950), auteur
Carl Huybrechts (1951), sportjournalist, presentator, politicus
Herman Lauwers (1953), politicus
Frank Raes (1954), sportjournalist
Luc Sevenhans (1954), politicus
Ria Van Den Heuvel (1956), politicus
Koen Geens (1958), politicus, advocaat en hoogleraar
Dirk de Kort (1964), politicus
Annetje Ottow (1965), hoogleraar
Wim Geysen (1970), acteur en auteur
Sam Gooris (1973), zanger
Admiral Freebee (1975), zanger
Peter Genyn (1976), paralympisch sporter
Kelly Pfaff (1977), televisiefiguur, model
Veerle Baetens (1978), actrice
Stijn Van Haecke (1979), acteur
Gill Swerts (1982), voetballer
Robbie Haemhouts (1983), voetballer
Laura Ponticorvo (1985), Nederlands-Italiaans mediapersoonlijkheid en youtuber
Pieter Jacobs (1986), wielrenner
Tom Meeusen (1988), veldrijder
Oscar Willems (1990), acteur
Stef Vanhaeren (1992), atleet
Renée Eykens (1996), atlete
Mathias Bossaerts (1996), voetballer
Marie Verhulst (1995), actrice
Wietse Bosmans (1991), veldrijder
Janice Cayman (1988), voetbalster
Viktor Verschaeve (1999), wielrenner
Lotte De Clerck (1999), actrice en zangeres
Zeno Van Den Bosch (2003), voetballer
Helena Heijens (2006), gymnast

Zustersteden[bewerken | brontekst bewerken]

Bad Neuenahr-Ahrweiler (Duitsland), verbroederd sinds 1982
Tarija (Bolivia), stedenband sinds 2003, steunend op drie pijlers: veiligheid en preventie, jeugd en sport, capaciteitsopbouw