Capsomeer

Een capsomeer (samenstelling van capside en monomeer) is een subeenheid van de capside van virussen. De capside of eiwitmantel is het omhulsel van een virus en bestaat uit eiwitten. De capsomeren beschermen het virus tegen fysische, chemische en enzymatische schade.

Capsomeren kunnen worden verdeeld in verschillende typen volgens de symmetrie van de multimerisatie. De icosaëder capsomeer vormt een 20-oppervlakte veelvlak met twaalf snijpunten en treedt op de snijpunten op als vijfhoekige (met twaalf pentonen) of zeshoekige (met een variërend aantal hexonen) vormen. In het midden van elk van de twintig oppervlakken is er af en toe een porie.^[1] De helicale capsomeren ( protomeren ) zijn vaak wigvormig en vormen een helixvormig capside. De complexe capsomeren hebben verschillende vormen, zoals de capsiden van pokkenvirussen, hiv of rhabdovirussen.

Door de symmetrische rangschikking van dezelfde eiwitten wordt het virale genoom kleiner, omdat slechts één of enkele genen coderen voor de eiwitten voor het capside, waardoor in de loop van een besmetting het immuunsysteem van de gastheer minder mogelijkheden biedt om aan te vallen. Naast de verpakkingsfunctie hebben sommige capsomeren een receptorfunctie en een fusogene functie.

Capsomeren worden in virusachtige deeltjes voor vaccinatiedoeleinden gebruikt.^[2]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ K. C. Dent, R. Thompson, A. M. Barker, J. A. Hiscox, J. N. Barr, P. G. Stockley, N. A. Ranson: The asymmetric structure of an icosahedral virus bound to its receptor suggests a mechanism for genome release. In: Structure (London, England : 1993). Band 21, Nummer 7, Juli 2013, ;1225–1234, ISSN 1878-4186. DOI:10.1016/j.str.2013.05.012. PMID 23810697. PMC 3701328.
↑ L. H. Lua, N. K. Connors, F. Sainsbury, Y. P. Chuan, N. Wibowo, A. P. Middelberg: Bioengineering virus-like particles as vaccines. In: Biotechnology and bioengineering. Band 111, Nummer 3, März 2014, S. 425–440, ISSN 1097-0290. DOI:10.1002/bit.25159. PMID 24347238.

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Capsomere op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

[1] K. C. Dent, R. Thompson, A. M. Barker, J. A. Hiscox, J. N. Barr, P. G. Stockley, N. A. Ranson: The asymmetric structure of an icosahedral virus bound to its receptor suggests a mechanism for genome release. In: Structure (London, England : 1993). Band 21, Nummer 7, Juli 2013, ;1225–1234, ISSN 1878-4186. DOI:10.1016/j.str.2013.05.012. PMID 23810697. PMC 3701328.

[2] L. H. Lua, N. K. Connors, F. Sainsbury, Y. P. Chuan, N. Wibowo, A. P. Middelberg: Bioengineering virus-like particles as vaccines. In: Biotechnology and bioengineering. Band 111, Nummer 3, März 2014, S. 425–440, ISSN 1097-0290. DOI:10.1002/bit.25159. PMID 24347238.

[1]

[2]