Frits van Kretschmar

Jhr. Frederik Gerhard Lodewijk Oswald (Frits) van Kretschmar van Veen (Soerabaja, 2 september 1919 - Aldeburgh (UK), 14 januari 2019) was een Nederlands kunsthistoricus en directeur van het Iconografisch Bureau.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Van Kretschmar was een telg uit het geslacht Van Kretschmar en een zoon van ingenieur jhr. ir. Constantijn Leopold Carel van Kretschmar van Veen, heer van Veen (1891-1967) en Moussia Aberson (1890-1973). Sinds het overlijden van zijn broer jhr. Jacob Adriaan van Kretschmar van Veen (1917-1993) was hij hoofd van het Nederlandse adellijke geslacht. Hij deed in 1937 examen aan het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum in Den Haag. In 1944 publiceerde hij, voor zover bekend, zijn eerste artikel: over het geslacht Loogen in De Nederlandsche Leeuw, in welk tijdschrift hij nog vaak zou publiceren. Op 15 oktober 1961 trad hij in dienst van het in 1955 opgerichte Iconografisch Bureau als wetenschappelijk medewerker, om per 1 januari 1964 het hoofd van het IB te worden. Vanaf 1 november 1971 werkte hij ruim twee jaar bij de Fondation Custodia in Parijs. In 1974 keerde hij naar het bureau terug om er directeur te worden. Hij bleef die functie behouden tot 1 september 1984 toen hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Vervolgens bleef hij nog een jaar in deeltijd als adviseur aan het bureau verbonden. Ter gelegenheid van zijn afscheid van het bureau ontving hij de Museummedaille in zilver en werden verscheidene publicaties aan hem opgedragen. Tevens werd hem bij zijn afscheid op 28 september 1984 een receptie in het Algemeen Rijksarchief aangeboden en kreeg hij als afscheidsgeschenk een geschilderd portret uit 1984 door Dick Stapel dat hij vervolgens doneerde aan het IB. Hij werd opgevolgd door drs. K.E. Schaffers-Bodenhausen, met mr. E.J. Wolleswinkel als adjunct-directeur. In 1991 kwam hij in de media omdat de Zuid-Afrikaanse bank biljetten had uitgegeven met het portret van Jan van Riebeeck dat volgens Van Kretschmar niet een portret van hem zou zijn.

Van Kretschmar heeft veel voor het iconografisch onderzoek in Nederland betekend. Naast het inventariserende werk dat hij vanaf het begin bij het Iconografisch Bureau verrichtte, onder andere inventarisaties van veel particuliere, veelal adellijke familieportrettencollecties dan wel die van adellijke huizen en kastelen, heeft hij tevens veel gepubliceerd over dat onderwerp. Daarnaast was hij vele schrijvers behulpzaam bij hun onderzoek naar portretten, hetgeen blijkt uit de vele dankvermeldingen in publicaties. Hij hield zich ook met genealogie bezig. Zoals hierboven vermeld, was zijn eerste artikel er een over een geslacht. In 1946 publiceerde hij over zijn eigen familie. Zijn laatst bekende publicatie is de genealogie van het Nederlandse geslacht Bosch Reitz uit 1997.

In 1981 werd Van Kretschmar bij de lintjesregen benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Jhr. F.G.L.O. van Kretschmar van Veen overleed in 2019 in Engeland in zijn 100e levensjaar.^[1]

Op 18 maart 2019 maakte het Mauritshuis bekend dat Van Kretschmar een jaar eerder een pastelportret door Jean-Baptiste Perronneau van diens voorvader Jacob van Kretschmar (1721-1792) aan het museum had geschonken.^[2]

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

• 'Loogen', in: De Nederlandsche Leeuw 62 (1944), k. 34-36.
• Genealogie van het geslacht Van Kretschmar. [Z.p., 1946].
• 'Von Rosenstrauch-Von Büllow', in: De Nederlandsche Leeuw 74 (1957), k. 106-109.
• 'Van Egmond te Leiden', in: De Nederlandsche Leeuw 76 (1959), k. 256-258.
• 'Neander', in: De Nederlandsche Leeuw 77 (1960), k. 19-23.
• 'De portretten der Vernatti's in Nederland en Engeland', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 16 (1962), p. 86-114.
• 'Engelse testamenten en hun vindplaatsen', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 16 (1962), p. 141-146.
• 'Naschrift "Bulkley" of "A warning to wantons"', in: De Nederlandsche Leeuw 80 (1963), k. 177-187.
• 'De collectie officiers- en familieportretten van Jacques Wijts, op het kasteel Amerongen', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 17 (1963), p. 9-112.
• 'De portretten der Vernatti's', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 17 (1963), p. 236.
• 'De Registers van de "Dutch Chapel Royal", St. James's Palace, Westminster', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 18 (1964), p. 223-253.
• 'De portretten in het Walenweeshuis te Amsterdam', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 19 (1965), p. 158-180.
• 'Werk van Jan Janse de Stomme en Isaac Lodewijk la Fargue van Nieuwland op Haus Besselich a.d. Rhein. De portretten van een Gronings gezin en van hun erflaatsters', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 20 (1966), p. 123-134.
• 'Iconographische sprokkelingen. Een keuze uit enige proeven tot identificatie van onbekende of foutief benaamde portretten', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 21 (1967), p. 74-90.
• 'Bij de aanwinsten uit de Craven-collectie', in: Jaarverslag Vereeniging Oranje-Nassau Museum (1968), p. 9-12.
• 'Samen uit, samen thuis. Een groep Oranje-portretten in Nederland teruggekeerd', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 22 (1968), p. 85-94.
• 'Aantekening bij het portret van Gerrit van der Pot, door J.B. Scheffer', in: Bulletin van het Rijksmuseum 16 (1968), p. 186.
• 'De portretten op het kasteel Sijpesteyn', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 23 (1969), p. 114-173.
• 'Nog een weinig bekend portrettist, Gerrit Alberts, "pourtraitschilder te Nijmegen"', in: Nederlandsch kunsthistorisch jaarboek 21 (1970), p. 69-98.
• 'Portret van een jong gestorven bruid? of een Utrechts raadsel. Aantekeningen bij enige portretten op het kasteel Sijpesteyn te Loosdrecht', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 24 (1970), p. 65-85.
• 'Een Haagse freule en haar Friese portretschilder of Hoe van het een het ander kwam', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 25 (1971), p. 80-100.
• 'Voorgeslacht en aanverwanten van moederszijde van de generaal Jhr. Jan Willem Janssens', in: De Nederlandsche Leeuw 91 (1974), k. 232-260.
• 'Aantekeningen bij het nieuw verworven portret van Louise de Coligny', in: Jaarverslag Vereniging Oranje-Nassau Museum (1974), p. 18-22.
• 'De portretten van Louise de Coligny', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 29 (1975), p. 81-106.
• Lijst van de portretten in 1977 beschreven en gefotografeerd op kasteel Twickel. [Z.p.], 1977.
• Who painted the portraits of Belle de Zuylen and her family-circle? In: Lettre de Zuylen, Bulletin de l'association Belle de Zuylen - Isabelle de Charrière, 2 (1977), p. 12-17
• 'Zijn wapens op Nederlandse portretten een betrouwbaar middel tot identificatie?', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 31 (1977), p. 38-59.
• 'De portretverzameling Martens van Sevenhoven. Een beeldkroniek van een Utrechtse familie', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 32 (1978), p. 149-237.
• 'Towards the Identification of a Drawing of a Flemish Château', in: Master drawings 16 (1978) 1 (maart), p. 45.
• 'Een 'portrait historié' in zijn historiciteit hersteld. Een mariniersportret Droste', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 33 (1979), p. 214-225.
• The Vernatti's and their descendants in Great Britain and the Netherlands. ['s-Gravenhage, 1979].
• 'In memoriam Mr. A. Staring van de Wildeborch', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 34 (1980), p. 45-47.
• [co-auteur] 'Twee babbelstukken ontraadseld (Van der Stel en Stoopendaal). Kunstverzamelingen als sleutel tot identificatie', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 34 (1980), p. 142-176.
• 'Aantekeningen bij de portretten Hooft', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 35 (1981), p. 109-124.
• [co-auteur] 'Een herontdekt portret van ds. Cornelis Trigland (1609-1672) verworven door het Oranje Nassau Museum', in: Jaarboek Vereniging Oranje-Nassau Museum (1981), p. 65-71.
• 'To be, or not to be. De Van Riebeeck portretten in het Rijksmuseum', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 38 (1984), pag. 97-139.
• 'De portretten van Johan Rammelman en Alida de Lange in ere hersteld. Een uitzondering die de regel bevestigde', in: Liber Amicorum jhr. mr. C.C. van Valkenburg. 's-Gravenhage, 1985, p. 170-181.
• 'Nogmaals de Van Riebeeck portretten in het Rijksmuseum', in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 39 (1985), pag. 169-180.
• [co-auteur] The Bosch Reitz genealogy, c. 1510-1997. [Z.p.], 1997.