Fulvaleen

Fulvaleen
Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van fulvaleen
	Molecuulmodel van fulvaleen
Algemeen
Molecuulformule	C10H8
IUPAC-naam	bicyclopentylideen-2,4,2',4'-tetraeen
Andere namen	bicyclopentadienylideen
Molmassa	128,17052 g/mol
SMILES	C1=CC(=C2C=CC=C2)C=C1
InChI	1S/C10H8/c1-2-6-9(5-1)10-7-3-4-8-10/h1-8H
CAS-nummer	91-12-3
PubChem	10908294
Wikidata	Q415358
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeibaar
Kleur	oranje
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Fulvaleen is een organische verbinding met als brutoformule C₁₀H₈. De verbinding is vooral van theoretisch belang als een van de eenvoudigste koolwaterstoffen met een geconjugeerd systeem die niet aromatisch is. Het komt voor als een oranje vloeistof.

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

Vanwege het theoretische belang van de verbinding is lang naar een syntheseroute gezocht. In 1958 slaagde E.A. Matzner (werkend bij William von Eggers Doering) er voor het eerst in de verbinding te maken. Een eerdere poging in 1951 leidde per ongeluk tot de ontdekking van ferroceen.^[1]

Fulvaleen kan bereid worden door reactie van cyclopentadieen met n-butyllithium, waardoor in eerste instantie het cyclopentadienyl-anion wordt gevormd. Dit anion wordt onder invloed van licht omgezet tot een intermediair radicaal, dat zeer snel dimeriseert. De gevormde binding wordt uiteindelijk geoxideerd tot een dubbele binding, waardoor fulvaleen ontstaat:

Structuur en eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Fulvaleen bestaat uit twee cyclopentadieenringen, die via een dubbele binding met elkaar verbonden zijn. Dit zorgt ervoor dat beide ringen met elkaar geconjugeerd zijn. De molecule bezit een D_2h-symmetrie.

Fulvaleen is een instabiel isomeer van de aromatische verbindingen naftaleen en azuleen. Het perchloorderivaat perchloorfulvaleen (C₁₀Cl₈) is - in tegenstelling tot fulvaleen - redelijk stabiel.^[2] Het heterocyclische derivaat tetrathiafulvaleen gedraagt zich als een organische halfgeleider.

Fulvaleen als ligand[bewerken | brontekst bewerken]

Fulvaleen vormt stabiele organometaalcomplexen.^[3] De naam wordt dan meestal gekort tot Fv. In een aantal van deze fulvaleencomplexen (onder andere met ruthenium) kan de centrale dubbele binding reversibel gesplitst worden.^[4]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Fulveen

Bronnen, noten en/of referenties

↑ T. J. Kealy, P. L. Pauson (1951). A New Type of Organo-Iron Compound. Nature 168: 1039. DOI: 10.1038/1681039b0.
↑ (en) V. Mark (1973) - Perchlorofulvalene, Organic Syntheses, 5, p. 901. Gearchiveerd op 29 maart 2012.
↑ (en) K.B. Capps, G.D Whitener, A. Bauer, K.A. Abboud, I.M. Wasser, K.P.C. Vollhardt & C.D. Hoff (2002) - Synthesis and Crystal Structures of (Fulvalene)W₂(SH)₂(CO)₆, (Fulvalene)W₂(μ-S₂)(CO)₆, and (Fulvalene)W₂(μ-S)(CO)₆: Low Valent Tungsten Carbonyl Sulfide and Disulfide Complexes Stabilized by the Bridging Fulvalene Ligand^{[dode link]}, Inorganic Chemistry, 41, pp. 3212 -3217
↑ (en) R.J. Boese, K. Cammack, A.J. Matzger, K. Pflug, W.B. Tolman, K.P.C. Vollhardt & T.W. Weidman (1997) - Photochemistry of (Fulvalene)tetracarbonyldiruthenium and Its Derivatives: Efficient Light Energy Storage Devices, Journal of the American Chemistry Society, 119, p. 6757-6773. Gearchiveerd op 29 oktober 2019.

[1] T. J. Kealy, P. L. Pauson (1951). A New Type of Organo-Iron Compound. Nature 168: 1039. DOI: 10.1038/1681039b0.

[2] (en) V. Mark (1973) - Perchlorofulvalene, Organic Syntheses, 5, p. 901. Gearchiveerd op 29 maart 2012.

[3] (en) K.B. Capps, G.D Whitener, A. Bauer, K.A. Abboud, I.M. Wasser, K.P.C. Vollhardt & C.D. Hoff (2002) - Synthesis and Crystal Structures of (Fulvalene)W₂(SH)₂(CO)₆, (Fulvalene)W₂(μ-S₂)(CO)₆, and (Fulvalene)W₂(μ-S)(CO)₆: Low Valent Tungsten Carbonyl Sulfide and Disulfide Complexes Stabilized by the Bridging Fulvalene Ligand^{[dode link]}, Inorganic Chemistry, 41, pp. 3212 -3217

[4] (en) R.J. Boese, K. Cammack, A.J. Matzger, K. Pflug, W.B. Tolman, K.P.C. Vollhardt & T.W. Weidman (1997) - Photochemistry of (Fulvalene)tetracarbonyldiruthenium and Its Derivatives: Efficient Light Energy Storage Devices, Journal of the American Chemistry Society, 119, p. 6757-6773. Gearchiveerd op 29 oktober 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]