Jalhay

**Jalhay**
Gelhaag
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luik
Arrondissement	Verviers
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	106,94 km² (2021); 89,3%; 4,14%; 6,56%
Coördinaten	50° 34' NB, 5° 58' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	8.759 (01/01/2023) ; 49,59% ; 50,41% ; 81,91 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 18,68%; 59,71%; 21,61%
Buitenlanders	2,49% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Michel Fransolet (MR-IC-EJS)
Bestuur	MR-IC-EJS
Zetels; MR-IC-EJS; CH.-Ensemble; OSER;	19; 13; 4; 2;
Economie
Gemiddeld inkomen	22.095 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	6,06% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 4845; 4845	Deelgemeente; Jalhay; Sart
Zonenummer	087
NIS-code	63038
Politiezone	Des Fagnes
Hulpverleningszone	Vesdre - Hoëgne & Plateau
Website	www.jalhay.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Verviers; in de provincie Luik
Foto's
Portaal	België

Jalhay (Nederlands: Gelhaag, Waals: Djalhé) is een plaats en gemeente in de provincie Luik in België. De gemeente telt ruim 8.000 inwoners. De Gileppestuwdam ligt in deze gemeente. In het oosten ligt de Baraque Michel.

Op oude Nederlandstalige kaarten wordt deze plaats soms 'Gelhaag' of 'Gellet' genoemd. Geen van beide namen is nu nog gebruikelijk. Ook in het Duits is er de verouderde term 'Galbach'. Drie à vier eeuwen geleden werd in Jalhay nog het platdietse (Limburgse) dialect gesproken.

Inwoners van het Nederlandse Valkenburg konden het dialect van het tegenwoordig Franstalige dorp verstaan. Net zoals het stadje Limburg verfranste dit gebied 200 jaar eerder dan het Land van Herve.^[bron?]

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Naast Jalhay zelf ligt in de gemeente nog de deelgemeente Sart (ook wel Sart-lez-Spa). Het riviertje de Hoëgne vormt een stuk van de grens tussen de twee deelgemeenten. In de deelgemeenten liggen nog diverse kleine dorpjes en gehuchtjes verspreid. De Vallei van de Hoëgne, een Natura 2000-gebied ligt langs de oevers van de Hoëgne.

In deelgemeente Jalhay liggen rond het centrum de gehuchten Foyr, Herbiester, Surister en Charneux. In Sart liggen naast het centrum zelf nog onder meer de dorpjes en gehuchten zoals Solwaster, Tiège, Wayai, Royompré en Nivezé. Nivezé is een vrije grote kern in het zuiden van de gemeente, vlak bij het centrum van het naburige Spa.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Jalhay	52,98	3.771	71	63038A
2	Sart	53,96	4.957	92	63038B

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische evolutie voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar	Aantal^[1]
1992	6.415
1993	6.505
1994	6.687
1995	6.764
1996	6.996
1997	7.098
1998	7.231
1999	7.351
2000	7.497
2001	7.617
2002	7.712
2003	7.705
2004	7.812
2005	7.867
2006	7.953
2007	8.004
2008	8.040
2009	8.095
2010	8.189
2011	8.302
2012	8.394
2013	8.444
2014	8.450
2015	8.497
2016	8.566
2017	8.563
2018	8.590
2019	8.585
2020	8.728
2021	8.679
2022	8.700
2023	8.759
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij		10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	15	%	17	%	17	%	17	%	19	%	19	%	19	%	19
	IC¹ / MR-IC² / MR-IC-EJS^A	67,6¹	11	77,04¹	15	83,4¹	15	66,73¹	13	36,45¹	8	29,38²	7	46,96^A	10	55,16^A	13
	EJS¹ / MR-IC-EJS^A	-		-		-		-		20,64¹	4	9,39¹	1	46,96^A	10	55,16^A	13
	P.A.R.I.¹ / Ensemble² / CH.-Ensemble³	-		-		-		21,07¹	3	30,33¹	6	39,35²	9	35,35³	8	22,64³	4
	ECOLO¹ / OSER²	-		-		-		-		10,66¹	1	7,22¹	0	10,9²	1	14,69²	2
	JSD	-		-		-		-		-		-		3,81	0	7,52	0
	IC Choisir	-		-		-		-		-		12,34	2	-		-
	Ren.J.S.	-		-		16,6	2	10,69	1	-		-		-		-
	PS	-		10,76	1	-		-		-		-		-		-
	AC	-		12,19	1	-		-		-		-		-		-
	VIC	32,4	4	-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		-		-		-		1,51	0	1,92	0	2,32	0	2,97	0	-
Totaal stemmen		3087		3709		4037		4494		5039		5523		5796		6147
Opkomst %						94,68		93,7		92,41		93,09		89,89		90,57
Blanco en ongeldig %		3,01		4,04		4,06		4,23		5,97		4,16		5,02		5,21