Koninklijk Instituut voor de Tropen

Bioscoopjournaal uit 1968. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam heeft een eigen campus gekregen waar mensen uit binnen- en buitenland worden opgeleid voor een taak in de ontwikkelingssamenwerking. Met archiefmateriaal van ontwikkelingshulp in Columbia en Kameroen.

KIT, voorheen het Koninklijk Instituut voor de Tropen (kortweg Tropeninstituut), gevestigd te Amsterdam in het KIT-gebouw, is een Nederlands multidisciplinair kennisinstituut voor internationale, economische en interculturele samenwerking. Anno 2020 staat de ontwikkeling van praktisch toepasbare kennis voorop. Het instituut werkt samen met overheden, bedrijfsleven en multilaterale organisaties zoals de Verenigde Naties, de Europese Unie en de Wereldbank.

Het KIT heeft contacten in meer dan zestig landen, waarbij het accent ligt op kennisoverdracht, capaciteitsopbouw en het stimuleren van samenwerking. Voorbeelden zijn de cursus tropengeneeskunde en het programma Zakencultuur Training.

Het KIT is een organisatie zonder winstoogmerk. Inkomsten komen uit projectfinanciering door de Nederlandse overheid en internationale organisaties, en uit projecten voor de particuliere sector. Het instituut is statutair een vereniging met particuliere en institutionele leden. Het instituut beheert en verhuurt daarnaast het gebouwencomplex met vergaderzalen en een hotel.

In september 2017 lanceerde het KIT Koninklijk Instituut voor de Tropen het «SDG House», gesitueerd in het embleem van het KIT-gebouw in Amsterdam. SDG House is een gemeenschap van deskundigen, ondernemers en NGO's die zich inzetten voor het bereiken van een of meer duurzame ontwikkelingsdoelen of Sustainable Development Goals (SDG's). Jaarlijks worden vele events en congressen georganiseerd, zoals de SDG Action Day-conferentie. Het SDG House staat voor genereren van waardevolle partnerschappen en commerciële samenwerking. Er zijn 50 leden van SDG House actief.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het instituut is een voortzetting van het Koloniaal Museum in Haarlem dat in 1864 werd opgericht. In 1910 werd op initiatief van particulieren, overheden en bedrijven besloten het museum te verplaatsen naar Amsterdam en uit te breiden met een instituut. Het was destijds geheel gericht op de Nederlandse overzeese bezittingen.

Na jarenlange bouwwerkzaamheden werd het instituutsgebouw in 1926 voltooid. Het werd gefinancierd door bijdragen van onder meer de Handelsvereniging Amsterdam (HVA), de Bataafse Petroleum Maatschappij, de Overzeese Gas- en Elektriciteitsmaatschappij N.V. en het departement van Koloniën.

Vanwege de Indonesische strijd voor onafhankelijkheid werd de naam Koloniaal Instituut in 1945 gewijzigd in het Indisch Instituut en vijf jaar later in het Koninklijk Instituut voor de Tropen.^[1] Met deze bredere doelstelling kwam het instituut in 1952 onder hoede van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Vanaf 1955 zat een afgevaardigde van dit ministerie in de raad van bestuur. KIT werd, gesteund door omvangrijke gelden vanuit dit ministerie, een belangrijke wereldwijde speler op het gebied van ontwikkelingsprojecten.^[2] In 1967 werd voor buitenlandse cursisten een hotel bij het hoofdgebouw gebouwd. Het gebouw is eigendom van het KIT en wordt sinds 2014 commercieel geëxploiteerd.^[3]

Voor Nederland vervulde het KIT een rol als forum-, ontmoetings- en trainingsfunctie en liet mensen, onder andere door middel van het Tropenmuseum (tegenwoordig: Wereldmuseum voor de Tropen) en het Tropentheater kennismaken met culturen uit de gehele wereld. Bij het KIT werkten in 2007 ongeveer 375 mensen en de jaaromzet bedroeg toen ongeveer veertig miljoen euro. In de jaren daarna liep de omzet terug, onder meer door verlaging van de financiering door de rijksoverheid.

In 2011 kondigde de overheid aan de subsidie vanuit het ministerie van buitenlandse zaken te stoppen. De subsidie bedroeg 50% van de inkomsten.^[4] In 2012 werd het Tropentheater gesloten. In augustus 2013 sloot de KIT-bibliotheek haar deuren. Het deel van de collectie van voor 1950 werd als koloniaal erfgoed eigendom van de staat en is in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibliotheek Leiden (cultureel erfgoed, kaarten & atlassen, pre-1950 boeken, en gedigitaliseerde collecties). Naar de Bibliotheca Alexandrina gingen ca. 400.000 boeken van na 1950.^[5] Het Tropenmuseum werd organisatorisch onafhankelijk gemaakt van het instituut en werd in 2014 onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen.

Omdat het KIT al geruime tijd niet meer slechts een kennisinstituut was en ook de naam 'Tropen' niet meer geheel de lading dekte werd in maart 2024 de naam officieel gewijzigd in 'KIT'.^[6]

Thema's[bewerken | brontekst bewerken]

Economische ontwikkeling: stimulering van duurzame productieketens in West-Afrika en Noord-India; rurale ontwikkelingsprogramma’s in Benin, Haïti en Turkije; versterking agrarisch onderzoek in Ethiopië, Mali en Tanzania; bevorderen van vrouwelijk ondernemerschap in Bhutan, Costa Rica en Suriname.

Gezondheidszorg en –onderzoek: ontwikkeling van betaalbare diagnostische testen voor TBC, malaria en lepra; hiv/aids-programma’s in Namibië en Nigeria; kwaliteitsverbetering van medische dienstverlening en infrastructuur in Afrika, Azië en Oost-Europa; een mastersprogramma in gezondheidsmanagement.

Sociale en institutionele en ontwikkeling: participatie van vrouwen in bestuursfuncties in Zuid-Azië en Zuidelijk Afrika; managementadvies aan de WHO en aan overheden in Burkina Faso en Kaapverdië.

Cultuurbehoud en -uitwisseling: beheren, conserveren en presenteren van cultureel en koloniaal erfgoed; podium voor wereldmuziek, dans, theater en film; advies en training aan musea in Indonesië, Jemen en Kenia en internationale culturele projecten in Iran en Zuid-Afrika.

Intercultureel management en communicatie: activiteiten ten behoeve van internationaal opererende bedrijven zoals Philips en ABN AMRO Bank. Aanbod van geïntegreerde cultuur- en taaltrainingen voor expats en impats. Sinds 2012 vermarkt het KIT deze expertise onder de naam Intercultural Professionals. Het onderdeel verzorgt trainingen en advies op het gebied van internationaal zakendoen en culturele diversiteit in Nederland.

Informatie, documentatie en publicaties: informatievoorziening aan beleidsmakers, wetenschappers en journalisten; advies en training voor opbouw van informatiesystemen in Mozambique en Ghana; uitgave van boeken over internationale samenwerking en wereldcultuur via KIT Publishers.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Frank, Denise, Cultuur onder vuur; het Tropeninstituut in oorlogstijd. Amsterdam: KIT Publishers, 2012.
Hasselman, C. J., Het Koninklijk Koloniaal Instituut; wording, werking en toekomst. Amsterdam: Koloniaal Instituut, 1926. OCLC 902632542
Jans, Huub, Koninklijk Instituut voor de Tropen. Honderdzestig meter Mauritskade. Amsterdam: Stafbureau In- en Externe Relaties KIT, 1976.
Jans, Huub en Hans van den Brink, Tropen in Amsterdam: 70 jaar Koninklijk Instituut voor de Tropen. Amsterdam: KIT, z.j.
Lelijveld, Robin et al. Getuige in steen; het Koninklijk Instituut voor de Tropen, een gebouw als koloniale erfenis. Amsterdam: Koninklijk Instituut voor de Tropen/Tropenmuseum, 2021
Muskens, Roeland, Van koloniaal naar mondiaal; 100 jaar Koninklijk Instituut voor de Tropen, 1910-2010. Amsterdam: KIT Publishers, 2010.
Woudsma, J. Een markant gebouw in Amsterdam-Oost. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Amsterdam: KIT Publishers, 2004. (Engelse editie: An Amsterdam Landmark. The Royal Tropical Institute, 2004)