Perpignan

Perpignan
Perpinyà
*Perpiñán*
Stad in Frankrijk
	;
Situering
Regio	Occitanie
Departement	Pyrénées-Orientales (66)
Arrondissement	Perpignan
Kanton	hoofdplaats van 9 kantons: Perpignan-1, Perpignan-2, Perpignan-3, Perpignan-4, Perpignan-5, Perpignan-6, Perpignan-7, Perpignan-8 en Perpignan-9
Coördinaten	42° 41′ NB, 2° 53′ OL
Algemeen
Oppervlakte	68,07 km²
Inwoners ; (1 januari 2021)	119.656 ; (1.758 inw./km²)
Hoogte	8 - 95 m
Burgemeester	Louis Aliot (RN)
Overig
Postcode	66100
INSEE-code	66136
Foto's
	Zicht op Perpignan
Portaal	Frankrijk

Perpignan (Catalaans: Perpinyà ; Spaans: Perpiñán) is de hoofdstad van het Franse departement Pyrénées-Orientales, in de regio Occitanie in Zuid-Frankrijk. Perpignan is bekend vanwege de typerende Catalaanse sfeer. Perpignan is ook van middeleeuwse oorsprong een Catalaanse stad en ligt in het Franse gedeelte van dit historische gebied. Perpignan bevindt zich ongeveer op 15 km afstand van de Middellandse Zee en op ongeveer 60 km van de Pyreneeën. Nabij de stad bevindt zich de voor Catalanen heilige^[bron?] berg Pic du Canigou. Perpignan kent een zonnig klimaat. Het telt meer dan 300 zonnedagen per jaar en behoort tot de warmste steden van Frankrijk. Perpignan ligt op 850 km van Parijs en op 180 km van Barcelona.

De stad ligt aan de A9 die Montpellier en Narbonne met Barcelona verbindt. Perpignan heeft ook een internationale luchthaven: luchthaven van Perpignan. Ook is Perpignan een station aan de lijn van de TGV vanuit het noorden. Verder is er een hogesnelheidslijn tussen Perpignan en Barcelona. De stad Perpignan had op 1 januari 2021 119.656^[1] inwoners. In de agglomeratie Perpignan wonen in totaal meer dan 300.000 mensen en dit aantal groeit nog steeds. De universiteit van Perpignan heet de Université de Perpignan Via Domitia (UPVD). De naam Via Domitia verwijst naar de eerste heirbaan die aangelegd werd in Gallië.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Historische kaart van Perpignan in Roussillon

Nederzetting[bewerken | brontekst bewerken]

De naam Perpignan gaat volgens de meeste geleerden terug op een bezitting van een Romeins geslacht Perpennius. In de 1e eeuw voor Chr. heeft in ieder geval een telg uit dit geslacht in de Romeinse provincie Hispania geleefd. Hoewel het gebied al in de Romeinse tijd bewoond werd (de streek Roussillon dankt haar naam aan een Romeinse nederzetting Ruscino, en het staat vast dat een leger van Pepijn de Korte deze streek rond 723 bevrijdde van de 12 jaar eerder binnengevallen Arabieren), lijkt de middeleeuwse stad Perpignan ontstaan te zijn rond het begin van de 10e eeuw (voor het eerst genoemd in een document als villa Perpiniarum in 927). Al gauw werd Perpignan de hoofdstad van het graafschap Roussillon. In 1172 liet graaf Girard II zijn bezittingen na aan de graaf van Barcelona. Perpignan kreeg in 1197 gedeeltelijk zelfbestuur en werd een gemeente bestuurd door consuls.^[2] Lodewijk IX van Frankrijk zag in het Verdrag van Corbeil (1258) af van Franse aanspraken op Roussillon.

Koninkrijk Mallorca[bewerken | brontekst bewerken]

Toen Jacobus I, de Overwinnaar, koning van Aragon en graaf van Barcelona, in 1229 het Koninkrijk Mallorca stichtte, werd Perpinyà de hoofdstad van het grondgebied op het vasteland. Dit bleef zo van 1278 tot 1344. Het imposante kasteel in het hart van de stad getuigt nog van deze geschiedenis. Het koninkrijk bestond uit de Balearen, Roussillon, Cerdagne / Cerdanya en het kustgebied tot Montpellier. De daaropvolgende decennia worden beschouwd als de Gouden Eeuw in de geschiedenis van de stad. Perpinyà floreerde als een centrum van lakenindustrie, leerbewerking, goudsmederij en andere luxe ambachten.

Frans-Catalonië[bewerken | brontekst bewerken]

In 1344 veroverde Peter IV van Aragón het Koninkrijk Mallorca en werd Perpinyà opnieuw een deel van het graafschap Barcelona, later bekend als het Vorstendom Catalonië. Het werd in 1463 aangevallen en bezet door Lodewijk XI van Frankrijk. Frankrijk en Spanje betwistten elkaar de welvarende stad. Hierbij werden de grenzen tussen Frankrijk en Spanje steeds weer verschoven. Een gewelddadige opstand tegen het Franse bewind werd in 1473 hardhandig neergeslagen na een lange belegering, maar in 1493 kwam de stad toch weer in Spaanse handen.

Tijdens de Dertigjarige Oorlog werd Perpiñán in september 1642 opnieuw belegerd en ingenomen door de Fransen. Bij het Verdrag van de Pyreneeën, 17 jaar later, stond Spanje Perpiñán officieel af en werd Roussillon, met Perpignan als hoofdstad, deel van het Koninkrijk Frankrijk. De Catalaanse invloeden zijn vandaag de dag echter nog overal in het dagelijks leven zichtbaar.

Zicht op het centrum van Perpignan in de zomer van 2008

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

De oppervlakte van Perpignan bedroeg op 1 januari 2021 68,07 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 1.757,8 inwoners per km².

De onderstaande kaart toont de ligging van Perpignan met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Klimaat[bewerken | brontekst bewerken]

Perpignan heeft een typisch mediterraan klimaat. De winters zijn er zacht en de zomers zijn er warm en droog. De temperaturen in de zomer kunnen tot boven de 30 graden oplopen, maar worden vaak wel gecompenseerd met de wind uit de Pyreneeën, bekend als de tramontane die het hele jaar door over het gebied waait. De temperaturen 's nachts zijn nog steeds warm, boven de 20 graden. De temperaturen kunnen tot in november nog rond de 20 graden blijven en de daaropvolgende winter is stukken milder dan in de rest van het binnenland van Frankrijk. Wel kan de tramontane soms een onaangenaam gevoel veroorzaken. Soms kan het in de nachten van eind december tot begin februari vriezen. Perpignan kent gemiddeld geen volledige sneeuwdagen. Omdat de Middellandse Zee nog in het voorjaar geleidelijk opwarmt kunnen de lentes vochtig zijn met hier en daar wat stortbuien en windstormen, met een gemiddelde temperatuur van rond de 20 graden in mei. Dit is soms vergeleken met binnenlandse steden als Toulouse minder warm voor de tijd van het jaar. De stad telt meer dan 300 zonnedagen per jaar. Dit is hoger dan gemiddeld vergeleken met de rest van het land. Perpignan is gemiddeld ook tot 4 graden warmer dan Parijs. De stad behoort dan ook tot de warmste steden van Frankrijk.

De meeste regen valt in de winter, het voor- en het najaar.
Perpignan heeft met meer dan 300 zonnedagen per jaar en de tramontane, meer zonnedagen en ook meer wind dan de rest van Frankrijk^[bron?].
Laagste temperatuur ooit gemeten: −11,0 °C (10 februari 1956)
Hoogste temperatuur ooit gemeten: 40,5 °C (7 juli 1982)
Meeste neerslag ooit gemeten: 222 mm (12 november 1999)

*Records aantal uren van de neerslag en zonneschijn van Perpignan 1961-1990*^[3]
Maand	Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec	Heel jaar
gemiddelde aantal uren zonneschijn	147,5	153,2	206,2	214,2	240,1	270,6	313,9	270,7	217,7	182,3	147,7	141,9	2506
gemiddelde maandelijkse regenval (mm)	50,6	44,8	43,5	55,9	50,1	28,3	17,1	32,0	47,3	89,8	58,6	54,4	572,4
aantal dagen regen ≥ 1 mm	5,2	4,7	4,5	5,9	5,5	4,1	3,0	3,9	4,2	5,1	5,1	5,3	56,5

*Records van het weer in Perpignan tussen 1961-1990*^[4].
Maand	Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec	Heel jaar
aantal dagen mist	1,2	0,9	0,9	0,8	1,1	0,6	0,6	0,9	2,4	2,0	1,3	1,4	14,1
aantal dagen onweer	0,4	0,2	0,5	1,2	2,8	4,3	4,6	5,2	3,2	2,3	0,7	0,5	23,7
aantal dagen met sneeuw	0,9	0,6	0,4	-	-	-	-	-	-	-	0,2	0,4	2,6
aantal dagen met vorst	4,9	2,8	1,1	0	0	0	0	0	0	0	0,9	3,8	13,5
aantal dagen van wind ≥ 57,6 km/h	14,4	11,5	15,6	12,9	8,1	7,0	9,0	7,3	6,8	9,4	11,6	13,4	127
aantal dagen van wind ≥ 100,8 km/h	2,0	1,2	2,1	0,6	0,5	0,2	0,2	-	0,1	0,4	0,7	2,7	10,7

Toerisme en cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Straatnaambord in Perpignan in zowel Frans als Catalaans.

Perpignan / Perpinyà is een toeristisch centrum met een Catalaanse sfeer. Het ligt dicht bij de kust van de Middellandse Zee en bij skigebieden in de Pyreneeën. Er zijn verschillende musea. Het Castillet, de kathedraal en het kasteel van de koningen van Mallorca zijn te bezoeken. Perpignan / Perpinyà was in 2008 Hoofdstad van de Catalaanse Cultuur. De stad is ooit bezocht door Salvador Dalí, die het station van Perpignan het centrum van de wereld noemde. Een in sommige ogen nogal bizar religieus-cultureel evenement is de processie Sanch, die al sinds omstreeks 1400 jaarlijks op Goede Vrijdag langs een vast parcours door de stad trekt. Veel deelnemers hebben, evenals in soortgelijke processies in Spanje in de week voor Pasen, zwarte gewaden aan en dragen, om niet herkend te worden, puntkappen.

Taal[bewerken | brontekst bewerken]

In en rond Perpignan / Perpinyà wordt behalve Frans ook Catalaans gesproken. De straatnaamborden zijn in beide talen gesteld.

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

De universiteit van de stad, die jaarlijks ongeveer 10.000 studenten heeft, is een aantrekkingspunt voor talrijke innovatieve startende ondernemingen. Afgezien van de dienstensector en het toerisme zijn in de stad de voedingsmiddelenindustrie en de groothandel van belang. Ook bezit Perpignan enige distributiecentra van grote ondernemingen. De bewerking van granaat tot exclusieve sieraden is een ambachtelijk specialisme van de stad.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Perpignan en omgeving zijn bekend vanwege de goede rugbyspelers. De rugbyclubs van Perpignan (zowel die met teams van 13 als met teams van 15 spelers) behoren tot de sterkste van geheel Frankrijk.

Perpignan was 36 keer etappeplaats in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. De Fransman Jean Alavoine won maar liefst vier keer in Perpignan. De laatste ritwinnaar in Perpignan is de Fransman Thomas Voeckler in 2009.

Stedenbanden[bewerken | brontekst bewerken]

Zustersteden:

Hannover (Duitsland), sinds 1960
Lake Charles (Verenigde Staten), sinds 1993
Lancaster (Verenigd Koninkrijk), sinds 1962
Sarasota (Verenigde Staten), sinds 1994^[5]
Tyrus (Libanon), sinds 1997

Partnersteden:

Barcelona (Spanje), sinds 1994
Figueres (Spanje), sinds 1996
Girona (Spanje), sinds 1988
Ma'alot-Tarshicha (Israël), sinds 1998
Tavira (Portugal), sinds 2001

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Palais des Rois de Majorque, het voormalig koninklijk paleis. De vestingwallen zijn door Vauban gebouwd, in de 17e eeuw.
Le Castillet, 14e-eeuws poortgebouw met twee torens en kantelen. Onder de poort vindt men een maquette van het middeleeuwse Perpignan.
Kathedraal Saint-Jean, aan het Place de Gambetta. De kathedraal is gebouwd met rode bakstenen en keien.
Loge de la Mer, 14e-eeuws beursgebouw en gerechtshof, gebouwd in gotische stijl. Later herbergde het een café, tegenwoordig is het de VVV van de stad. Ernaast is het stadhuis.
Campo santo, klooster-begraafplaats.

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Jacobus IV van Majorca (1336-1375), titulair koning van Mallorca
Johan I van Aragon (1350-1396), koning van Aragon

Hyacinthe Rigaud (1659-1743), kunstschilder
Robert Brasillach (1909-1945), fascistisch schrijver en journalist
Christian d'Oriola (1928-2007), schermer
Gabrielle Van Zuylen (1933–2010), tuinspecialist en tuindesigner
Jean-Daniel Padovani (1980), voetballer
Frédérick Bousquet (1981), zwemmer
Hilaire Muñoz (1983), voetballer
Simon Fourcade (1984), biatleet
Martin Fourcade (1988), biatleet

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

Alfons II van Aragon (25 April 1196), koning , troubadour en mecenas
Francesc Eiximenis (april 1409), Franciscaans monnik, filosoof en schrijver
Louis Delfau (14 september 1937), schilder
Gerard Koerts (20 februari 2019), Nederlands toetsenist van de popgroep Earth and Fire
Lara van Ruijven (10 juli 2020), Nederlands shorttrackster