SBV Vitesse

SBV Vitesse
Naam	Stichting Betaald Voetbal "Vitesse-Arnhem"
Opgericht	14 mei 1892
Plaats	Arnhem
Stadion	GelreDome
Capaciteit	21.248 - 25.000[1]
Complex	Sportcentrum Papendal
Algemeen directeur	Peter Rovers (a.i)
Technisch directeur	Benjamin Schmedes
Trainer	Edward Sturing
Clubtopscorer(s)	Jan Dommering (160)
(Hoofd)sponsor	BetCity
Kledingmerk	Robey
Begroting	24.5 miljoen[2]
Competitie	Eredivisie (2023/24)
Prijzen	Eerste divisie: 2x KNVB Beker: 1×
Website	www.vitesse.nl
Trainingscomplex op Papendal
Thuis Uit
Geldig voor 2023/24
Vitesse in het seizoen 2023/24
Vitesse in het seizoen 2022/23
Portaal    Voetbal

Vitesse Arnhem, officieel SBV Vitesse (Stichting Betaald Voetbal "Vitesse-Arnhem") algemeen bekend als Vitesse, is een Nederlandse profvoetbalclub uit Arnhem. De club is opgericht op 14 mei 1892. Sinds 1989 speelt Vitesse onafgebroken in de hoogste divisie. Tussen 1990 en 2002 was de club een stabiele subtopper in Nederland. Vervolgens kende Vitesse een zware tijd, nadat voorzitter Karel Aalbers noodgedwongen moest vertrekken. In 2010 werd Vitesse de eerste Nederlandse club die in buitenlandse handen kwam. Sindsdien behoren de Arnhemmers weer structureel tot de subtop in de Eredivisie. Vitesse werd nooit landskampioen, maar won in 2017 de KNVB beker. Op de UEFA-ranglijst van de beste clubs in Europa stond Vitesse op 14 oktober 2022 op de 113e plaats met een totaal van 11.000 punten.^[3]

Vitesse speelt zijn thuiswedstrijden in stadion GelreDome, dat plek biedt aan ruim 21.000 toeschouwers. De traditionele uitrusting van Vitesse bestaat uit een verticaal gestreept geel-zwart shirt, gebaseerd op de kleuren van de provincie Gelderland en van de familie Van Pallandt.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Arnhemsche cricket- en voetbalvereeniging Vitesse (1887-1891)[bewerken | brontekst bewerken]

De oorsprong van Vitesse, een van de oudste voetbalclubs in Nederland, kan worden herleid tot het jaar 1887, toen de Arnhemsche cricket- en voetbalvereeniging Vitesse werd opgericht door een groep jonge mannen die eerder cricket speelden op de Rijnkade. ^[4][5][6] De naam Vitesse werd bedacht in het huis van oprichter en speler Frits Couvée, gelegen aan de Parkstraat 84 in het Spijkerkwartier. De keuze voor de Franse term 'Vitesse,' wat 'snelheid' betekent, weerspiegelde de voorkeur van de oprichters voor een meer elitaire en elegante benaming. Het oorspronkelijke Vitesse floreerde gedurende bijna vijf jaar, tot november 1891, toen de vereniging werd opgeheven vanwege het gebrek aan een geschikt speelveld. De locatie in Klarenbeek, waar de vereniging eerder gebruik van maakte, werd omgezet in een wielerbaan, waardoor Vitesse haar activiteiten niet kon voortzetten.

Invloed van Engelse Tradities

De opkomst van cricket in Nederland in de 19e eeuw werd beïnvloed door Engelse tradities, vooral via kostschoolonderwijs. Onder leiding van Sergeant Thomas Johannes Klinkspoor werd in 1883 de eerste cricketclub in Arnhem opgericht, genaamd "Arnhemsche Cricket Club" (ACC), wat de weg vrijmaakte voor verdere cricketactiviteiten in de regio. ^[7]

Cricket en Voetbal Samen

Naast cricket speelde Vitesse ook voetbal, wat blijkt uit verslagen van wedstrijden in de jaren 1880. De club nam deel aan wedstrijden tegen teams zoals Go-Ahead uit Wageningen, wat toen al een combinatie van cricket en voetbal was. In maart 1889 vond een voetbalwedstrijd plaats tussen "de beste voetballers van Arnhem en Velp" en Go-Ahead, wat suggereert dat Vitesse een actieve rol speelde in de vroege ontwikkeling van het Nederlandse voetbal.

Toetreding tot Bonden

Op 4 oktober 1890 trad Vitesse toe tot de Nederlandsche Voetbal- en Athletiek Bond, waarbij de club werd ingedeeld in de competitie van tweede klasse-clubs. Hoewel het onbekend is of Vitesse ooit wedstrijden speelde volgens het opgestelde schema, markeert deze stap de formele betrokkenheid van Vitesse bij de georganiseerde voetbalsport in Nederland. Tegelijkertijd was Vitesse ook erkend als tweede klasse-club door de Nederlandsche Cricket Bond.

Pim Mulier's Perspectief op Vitesse's Beginjaren

Pim Mulier, een pionier in de Nederlandse sportgeschiedenis, wierp zijn blik op de vroege jaren van Vitesse (1887-1893). In zijn boek Cricket, uitgebracht in 1897, beschreef Mulier dat Vitesse, opgericht in april 1887, volgens hem speelde in de kleuren rood en wit. De impuls voor de oprichting kwam van Siegfried Anne Leopold, een geboren Arnhemmer die aanvankelijk diende als secretaris en later, vanaf de zomer van 1890, als president van Vitesse. Leopold, ook betrokken bij het latere 'nieuwe' Vitesse als cricketer, voetballer, doelman, en de allereerste captain, bekleedde de voorzittersfunctie van maart tot november 1893.

Mulier meldde dat Vitesse in zijn beginjaren, met aanvankelijk dertig werkende leden en later zelfs tachtig, cricket speelde op verschillende locaties, waaronder "den Boulevard," Velp, en uiteindelijk op het Sport- en Tentoonstellingsterrein aan de Velperweg, dat al sinds augustus 1887 bestond maar waarschijnlijk pas twee jaar later voor het eerst door Vitesse werd gebruikt. Deze inzichten van Mulier werpen een historisch licht op de vroege dagen van Vitesse, een van de oudste voetbalclubs in Nederland. ^{[8] [9]}

Kampioen van het oosten (1892-1922)[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse wordt op 14 mei 1892 (her-)opgericht als cricketclub door zestien scholieren van het gymnasium en de HBS. De oprichters zijn afkomstig uit de gegoede stand en konden zich veroorloven duur cricketmateriaal aan te schaffen. Onder deze scholieren bevonden zich ook vier Indische neefjes Dezentjé. Frans Dezentjé (geb. 1874) werd gekozen als eerste voorzitter van Vitesse.^[10] Als speellocatie worden de weilanden aan de noordzijde van Arnhem nabij de Molenbeekstraat uitgekozen. Op 19 juni 1892 wordt de eerste officiële cricketwedstrijd gespeeld in Barneveld; tegen Be Quick volgt een overwinning met 51 runs. Op 10 september 1892, tijdens een vergadering in gebouw Tivoli aan de Velperweg, besloot het bestuur om naast cricket ook weer voetbal te gaan spelen, met als belangrijkste argumenten dat cricket niet zo makkelijk te leren is als voetbal en de kosten van het cricketmateriaal. Op het terrein van de IJsclub achter de Boulevard Heuvelink wordt zomers cricket gespeeld en voetbal in de lente en de herfst. In het najaar van 1892 speelt Vitesse zijn eerste voetbalwedstrijd tegen de Nijmeegsche Football Club (N.F.C.); Vitesse verliest met 2-0. Gedurende de winter van 1893/94 speelt Vitesse op een veld binnen de Planten- en Vogeltuin en op een weide van landgoed Bronbeek. Twee jaar lang speelde Vitesse alleen vriendschappelijke wedstrijden, totdat in 1894 de Gelderse competitie van de Nederlandse Voetbal Bond (NVB) van start gaat. Met het spelen van competitievoetbal komt het spelen van cricket ten einde. De eerste competitiewedstrijd speelt Vitesse uit tegen Victoria in Den Bosch. Na een ruststand van 0-7 wint Vitesse met 0-17. Doelpunten werden gemaakt door Edmond Dezentjé, Bernard Dezentjé, Willem Hesselink, Hendrik Deelken en Eli Dezentjé.

Omdat er een boom in het midden van het veld stond was het spelen van officiële wedstrijden op Bronbeek niet toegestaan. Zodoende verhuisde Vitesse vanaf december 1894 noodgedwongen naar de Paasweide, aan de overkant van de Rijn. Hier organiseert Vitesse in 1895 ook de eerste internationale voetbalwedstrijd, tussen een oostelijk elftal en Maidstone uit Engeland. In 1895 en 1896 wordt Vitesse kampioen van de Gelderse competitie; promotie volgt naar de Eerste klasse Oost die in het leven werd geroepen. In de zomer van 1896 verlaat de club de Paasweide voor het middenterrein van Klarenbeeks wielerbaan; deze wielerbaan wordt in 1898 gesloopt waardoor meer ruimte voor het voetbal ontstaat. Sportief gaat het Vitesse goed, met het behalen van het kampioenschap in de Eerste klasse Oost in 1897, 1898, 1903, 1913, 1914 en 1915, waarmee ze zich vanaf 1898 plaatsen voor de nationale kampioenscompetitie. Het kampioenschap werd echter niet behaald en men moest genoegen nemen met vijf tweede plaatsen. Op 15 januari 1899 speelt Vitesse zijn eerst wedstrijd in het buitenland. Als eerste Nederlandse vereniging speelde de Arnhemmers in Duitsland tegen Duisburger TfE 1848, een duel dat eindigt in 0-6. Van het seizoen 1894/95 tot en met het seizoen 1899/00 speelde Vitesse in een wit tenue met een diagonale blauwe baan, verwijzend naar de stadskleuren van Arnhem. Op 27 augustus 1900 werd in de bestuursvergadering besloten de clubkleuren te wijzigen in geel en zwart.

In 1912 haalde Vitesse voor het eerst de finale van het Nederlands bekertoernooi. Op het R.A.P.-terrein in Amsterdam verloren de Arnhemmers met 2-0 van HFC Haarlem. In deze periode had Vitesse de beschikking over topspelers zoals Willem Hesselink en Just Göbel die ook actief waren in het Nederlands elftal. In 1914 werd John Willie Sutcliffe de eerste buitenlandse trainer.

Op 31 mei 1914 komt Vitesse nog het dichtst bij een kampioenschap van Nederland. In een strijd met Willem II en HVV gaat Vitesse na drie van de vier wedstrijden met zes punten aan de leiding. De beslissende wedstrijd werd de uitwedstrijd in Den Haag tegen de nummer twee HVV, dat aan een kleine zege genoeg zou hebben voor het kampioenschap. 2000 meegereisde Vitesse-supporters zagen hun club in de eerste helft op voorsprong komen door Willem Hesselink. In de tweede helft bracht Guus de Serière de spanning terug in de wedstrijd door een gelijkmaker te produceren. Bij deze gelijke stand mocht Lex Staal even later een strafschop nemen, de aanvoerder van Vitesse faalde echter door de bal over de lat te schieten. De 1-1 stand hield lang aan, waardoor een kampioenschap steeds dichterbij kwam voor de Arnhemmers. Dezelfde Guus de Serière gooide echter roet in het eten door slechts één minuut voor het laatste fluitsignaal uit een rebound de beslissende treffer te maken voor HVV.^[11]

Door de Eerste Wereldoorlog zag de NVB geen mogelijkheid om een normale competitie te organiseren; in plaats van in klassen werden de clubs in het seizoen 1914/15 door nood ingedeeld in groepen. Vitesse was zoals alle Oostelijke clubs ingedeeld in groep A. Door gebrek aan concurrentie sloot Vitesse met gemak de groep winnend af, waarna het voor het Nederlands kampioenschap twee wedstrijden tegen Sparta, de winnaar van groep B, mocht spelen. Na een 2-1 zege in Arnhem volgde een 4-1 nederlaag in Rotterdam; een beslissingswedstrijd was noodzakelijk. Sparta won op 6 juni 1915 op Amsterdams terrein overtuigend met 3-0, waardoor Vitesse wederom een kampioenschap misliep.

In 1915 huurt Vitesse een stuk land van de gemeente Arnhem waarbij de gemeente zorgt voor de aanleg van een nieuwe speelveld. Vervolgens wordt het clubhuis en de tribune van Klarenbeek naar het nieuwe onderkomen overgeplaatst. Op 26 september 1915 vindt de opening van stadion Monnikenhuize plaats met een wedstrijd tegen Noordelijke Zwaluwen, een duel dat eindigt in 3-3. In de zomer van 1916 pakte verschillende spelers, die ook uitkwamen in het voetbalelftal, cricket opnieuw op. Jarenlang speelde Vitesse alleen vriendschappelijke wedstrijden, totdat Vitesse in 1923 deelneemt aan de Tweede Klasse van de oostelijke cricketcompetitie. In 1928 valt definitief het doek voor de cricketsport bij Vitesse.

Na het seizoen 1914/15 kende het voetbalelftal van Vitesse een terugval, en werd er vijf seizoenen lang tegen degradatie gestreden. Ondanks een opleving in het seizoen 1920/21, waarin een vierde plaats werd behaald, gebeurde op 30 april 1922 het onvermijdelijke: Vitesse degradeerde na 25 jaar verblijf uit de eerste klasse.

Wisselend succes (1922-1954)[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse hoefde niet lang te wachten op een rentree in de eerste klasse, na het kampioenschap van de Tweede Divisie B won Vitesse ook zijn beide promotiewedstrijden tegen Rigtersbleek, de kampioen van de tweede klasse C. Onder de Engelse trainer Robert William Jefferson presteerde Vitesse tussen 1924 en 1927 goed met een achtereenvolgens 3e, 4e en 5e eindranking in de eerste klasse en in 1927 haalde Vitesse zelfs de bekerfinale, die zij echter met 3-1 verloor van VUC. Jeffersons vertrek voor aanvang van het seizoen 1927/1928 kwamen de resultaten niet ten goede. In 1925 won Vitesse in Engeland met 3-2 van West Ham United. Voor de eerste keer in de Nederlandse voetbalgeschiedenis wordt een Engelse voetbalclub, uit de eerste klasse, verslagen door Nederlandse amateurs. Drie jaar later speelde Vitesse internationale wedstrijden tegen Wimbledon FC en Club Français uit Frankrijk. Vitesse bivakkeerde de seizoenen erna weer in de onderste regionen van de competitie, waar het in het seizoen 1930/31 zelfs ternauwernood ontsnapte aan degradatie. Aan de hand van de Duitse trainer Heinrich Schwarz krabbelde Vitesse weer langzaam omhoog. De coach gaf veel jeugdige spelers een kans die later uitgroeiden tot voor Vitesse belangrijke spelers, zoals Kees Meeuwsen, Jan Dommering en Johan Ricken. In het seizoen 1932/33 eindigde Vitesse 3e en ook het daaropvolgende seizoen werd met de 5e plaats een prima resultaat behaald. In 1935 ging het echter weer mis; Vitesse degradeerde na een dramatisch seizoen, mede door het overlijden van speler Piet Tonneman, naar de tweede klasse.

In de jaren daarop maakte Vitesse door onder andere de Tweede Wereldoorlog een sportief mindere periode mee die tot 1946 zou duren. Het lukte Vitesse maar niet om te promoveren. Vier keer eindigde de club als tweede (1936, 1937, 1939 en 1942), twee keer als derde (1938 en 1940) en in 1941 en 1944 wist Vitesse na het kampioenschap zijn promotiewedstrijden niet te winnen. Op 19 oktober 1941 scoorde Nico Westdijk 9 doelpunten voor Vitesse tegen De Treffers. Vitesse won die wedstrijd met 11-0. Daarmee bemachtig Westdijk een clubrecord dat nog altijd stand houdt. In 1942 viert Vitesse zijn 50-jarig jubileum met een defilé in Monnikenhuize. Onder toeziend oog van de Duitse bezetters vormen de spelers een enorme V van Vrijheid en Victorie. De Duitsers zagen de V alleen als een symbool voor de naam Vitesse. Op een gegeven moment werd sport in de open lucht in heel Nederland verboden, er was daardoor geen competitie of bekertoernooi. Vitesse speelde dit seizoen alleen enkele oefenwedstrijden, in de periode voor aanvang van de gevechtshandelingen. Door de Slag om Arnhem in september 1944 verordonneerde de Duitse Wehrmacht de burgers van Arnhem om hun stad te verlaten. Van het voetbalveld bleef weinig over, en kort na de bevrijding brandde het clubhuis af. De spelers moesten daardoor omkleden in de kelderruimte van de familie Heyneker, die tegenover het stadion woont en in de garage van de familie Dorpmans. De schade werd in de jaren na de bevrijding hersteld, waarbij een nieuw clubhuis in mei 1947 in gebruik zou worden genomen.

Pas in het seizoen 1945/46, het jaar na de bevrijding, werd Vitesse kampioen van de Tweede Divisie om vervolgens ook de promotie-competitie winnend af te sluiten. In 1948 besluit de gemeenteraad een nieuw stadion voor Vitesse te bouwen. Het nieuwe stadion wordt gebouwd aan de noordkant van de Monnikensteeg. Gepland zijn een hoofdveld en twee bijvelden. Bij de bouw van het stadion wordt handig gebruikgemaakt van de hoogteverschillen. Zo wordt er in de noordwesthoek van het veld boven op een helling de kleedkamers en clubhuis gebouwd. Om vanuit de kleedkamers het hoofdveld te betreden moet er via een spelerstrap afgedaald worden. In anderhalf jaar wordt het stadion gebouwd.

Op 10 april 1950 vond er een ongeluk plaats op Monnikenhuize. Voor de promotiewedstrijd tegen Rheden worden er diverse noodtribunes geplaatst. Twee tribunes waren niet opgewassen door de vele bezoekers en is uiteindelijk ingestort. Er vallen veel gewonden, maar desondanks gaat de wedstrijd gewoon door. Vitesse wint met 3-1 en promoveert naar de eerste klasse. De jonge spelers van Vitesse deden goed mee in de Eerste Klasse. Sjaak Alberts is als spelers van de Vitesse jeugd uitgegroeid tot een vertrouwde gezicht in de achterhoede. Als aanvoerder behaalde hij deze periode samen met Wim Hendriks het Nederlands Elftal.

Op 3 september 1950 opent burgemeester Matser stadion Nieuw-Monnikenhuize officieel.

In het seizoen 1952/53 pakte Vitesse zelfs de titel in de Eerste Klasse B. Daarna speelden de Arnhemmers wedstrijden voor het kampioenschap van Nederland tegen FC Eindhoven, Sparta Rotterdam en RCH. De Vitesse spelers van trainer Jan Zonnenberg kwamen echter wat te kort, en RCH ging met de landstitel naar huis. In 1952 vierde Vitesse zijn 60-jarig jubileum. Ter gelegenheid daarvan vond een evenement plaats in het Musis Sacrum met orkest. De hele week werden er diverse activiteiten gehouden in Arnhem, onder andere een erewedstrijd tegen Daring Club de Bruxelles.

Eerste decennia betaald voetbal (1954-1984)[bewerken | brontekst bewerken]

Doordat de KNVB wilde vasthouden aan het amateurisme vertrokken veel spelers uit de Eerste Klasse naar het buitenland, aangezien het verder in Europa allang was toegestaan om spelers te betalen. Ook vertrokken er veel spelers naar de nieuw opgerichte Nederlandse Beroeps Voetbal Bond (NBVB), die in de zomer van 1954 een eigen competitie begonnen. Dit was ook het geval bij Vitesse, er vertrokken zeven spelers naar De Graafschap die toen voor de NBVB uitkwamen. Deze leegloop van spelers van de vaderlandse competitie had als gevolg dat het niveau schrikbarend daalde. Hierdoor kon de KNVB niet anders dan ook betalingen toe te staan. Op 27 augustus 1954 besloot het bestuur van Vitesse betaald voetbal te gaan spelen. Deze periode was voor Vitesse geen makkelijke periode. Trainer Joseph Gruber sleepte de club door deze moeilijke periode heen. Deelname aan de Hoofdklasse in het seizoen 1955/56 was een mooi resultaat.

Op 2 september 1956 werden de Eredivisie en de Eerste divisie in het leven geroepen. De eindstand bepaalde dat Vitesse in de Eerste divisie mocht uitkomen. In het seizoen 1959/60 was de deelname aan de promotiewedstrijden het hoogtepunt. In 1962 werd Vitesse terug gezet naar de Tweede Divisie omdat men met één Eerste Divisie wilde gaan spelen in plaats van twee. Na de terugkeer van trainer Joseph Gruber in 1964 ging het sportief weer beter.

In 1966 werd het kampioenschap van de Tweede Divisie behaald en volgde er promotie naar de Eerste divisie. Door een gelukkig toeval promoveerde Vitesse met spelers zoals Joop Heezen en Dick Mulderij zelfs in 1971 naar de Eredivisie. Vitesse profiteerde van het feit dat ADO en Holland Sport fuseerden tot FC Den Haag, waardoor er een plek vrijkwam in de Eredivisie. Op 19 mei 1972 verloor Vitesse uit tegen de landskampioen Ajax met 12-1. De nederlaag is een competitierecord uit de clubhistorie van Vitesse. Het was tot 24 oktober 2020 ook de grootste nederlaag uit de historie van de Eredivisie. Vitesse eindigde op de 18e en tevens laatste plek door maar 17 punten te halen, evenveel als de nummer 17 FC Volendam, wiens doelsaldo echter beter dan dat van Vitesse was.

Diverse keren nam Vitesse deel aan de nacompetitie, maar promotie zat er niet in. In 1977 werd onder leiding van trainer Henk Wullems en mede dankzij spelers zoals Herman Veenendaal, Willy Veenstra, Henk Bosveld, Boško Bursać, Bennie Hofs en Peter Boeve het kampioenschap van de Eerste divisie behaald. Drie seizoenen verbleef Vitesse in de Eredivisie tussen half 1977 en half 1980, waarna het in 1980 degradeerde naar de Eerste divisie.

De opmars onder Aalbers (1984-2000)[bewerken | brontekst bewerken]

Organisatorisch is het jaar 1984 memorabel. Al vanaf 1982 liep het tussen de voorstanders van het betaald voetbal en de leden, die het opnamen voor de amateurs en de jeugd, niet goed en leidde dat in 1984 tot verzelfstandiging van het betaald voetbal. De amateurs gingen verder als Vitesse 1892 en verhuisden later naar sportcomplex Valkenhuizen aan de Beukenlaan.

De profafdeling had een moeilijke start. Vitesse vreesde voor haar voortbestaan door een schuldenlast uit het verleden. Een financiële bijdrage van onder andere de gemeente Arnhem was noodzakelijk om betaald voetbal voor Arnhem te behouden. Om de gemeente te overtuigen moest de Arnhemse bevolking openlijk laten zien dat zij liefde hadden voor Vitesse, omdat voorzitter Karel Aalbers dan een troef richting de gemeente zou hebben waar hij had aangeklopt voor 200.000 gulden. Aalbers deed met een microfoon op de middenstip een beroep op de bevolking. Op 21 april 1985 mocht iedereen gratis de wedstrijd bezoeken tegen VVV-Venlo (3-0). Er kwamen liefst zevenduizend mensen naar het stadion. Uiteindelijk ging de gemeente op 17 juni 1985 tóch overstag met 20 stemmen voor en 17 tegen. Vitesse kon zich weer op de toekomst richten. Aalbers kwam met beleidsplannen voor de aansluiting met de vaderlandse top, de Europese subtop en voor de bouw van een nieuw stadion in Arnhem-zuid. Hoofdsponsor NUON zorgde voor de financiering.

In seizoen 1988/89 werd de club onder leiding van Aalbers en trainer Bert Jacobs kampioen van de Eerste Divisie en promoveerde hiermee naar de Eredivisie. In het eerste seizoen op het hoogste niveau weet de club direct als vierde te eindigen in de Eredivisie. In de KNVB bekerfinale verliezen ze wel tegen PSV, maar het bevestigt dat Vitesse in nationaal opzicht begint mee te tellen. In de jaren erna eindigde Vitesse altijd bij de eerste zes en werd er negen maal deelgenomen aan het UEFA-Cup toernooi, waarin Vitesse memorabele wedstrijden heeft gespeeld tegen onder andere Real Madrid, Internazionale, SC Braga en Sporting Lissabon. Daarnaast werden diverse spelers uitgenodigd voor het Nederlands Elftal.

Op 25 maart 1998 werd het stadion GelreDome, met een capaciteit van 25.000 zitplaatsen, feestelijk geopend. Eerste doelpuntenmaker werd Dejan Čurović, die ook al het laatste doelpunt in Nieuw-Monnikenhuize maakte. Ondertussen finishen de Arnhemmers met trainer Henk ten Cate als derde, de hoogste klassering ooit in de clubhistorie. Nikos Machlas won met 34 competitiedoelpunten de Gouden Schoen.^[12]

FC Hollywood aan de Rijn (2000-2010)[bewerken | brontekst bewerken]

Op 15 februari 2000 werd voorzitter Aalbers afgezet wegens vermoedelijke fraude. Na zijn vertrek rezen de schulden tot grote hoogte, tijdens het bewind van Aalbers waren deze schulden (tegenvallende transferinkomsten, bouw van duur stadion) nog niet aan het licht gekomen. Mede door de hulp van de Vrienden van Vitesse, de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland werd Vitesse gered van een faillissement.

De Europese campagne van Vitesse in het seizoen 2002/03 overtrof vervolgens alle verwachtingen. In de eerste ronde van de UEFA Cup speelde Vitesse toen tegen Rapid Boekarest. Na de 1-1 in Arnhem volgde een knappe 1-0 uitoverwinning, waardoor Vitesse zich plaatste voor de volgende ronde. Daarin zou de Arnhemse ploeg zich ontdoen van Werder Bremen, waarna Liverpool FC een einde maakte aan het Europese avontuur van Vitesse in dat seizoen.

Door het uitblijven van succes in de competitie en het niet meer halen van Europees voetbal, namen de schulden van Vitesse sterk toe. De financiële perikelen kwamen de resultaten op het veld niet ten goede. Vitesse zakte in de daaropvolgende jaren af richting degradatiezone. Ondertussen werd er geld geleend van de gemeente, en met surseance terugbetaald.

In 2008 werd zakenman Maasbert Schouten – dan hoofdsponsor met AFAB – voor 20 procent aandeelhouder om de club financieel te steunen. Een jaar later zat Vitesse wederom krap bij kas. Hij steunde de club opnieuw met een lening, op voorwaarde dat hij de overige aandelen ook in handen kreeg als de club niet aan zijn betalingsplicht kon voldoen. Dat bleek in 2010 aan de orde, waardoor Schouten voor 99 procent eigenaar werd van Vitesse. Schouten ging direct op zoek naar een passende koper. In augustus 2010 verkocht Schouten zijn aandelen aan de Georgische zakenman Merab Zjordania. Vitesse was als eerste Nederlandse club ooit in buitenlandse handen gekomen. Zjordania had grootse plannen met Vitesse, dat volgens voormalig voorzitter Maasbert Schouten voor de landstitel wilde gaan. Het had echter weinig gescheeld of Vitesse was in het eerste jaar van Zjordania in de nacompetitie tegen degradatie beland. De club, destijds getraind door de Spanjaard Albert Ferrer, eindigde met de 15e plek net boven de degradatiestreep.

Vitesse in Russische handen (2011-2022)[bewerken | brontekst bewerken]

De wederopstanding, met behulp van grote investeringen, werd op 20 mei 2012 bekroond met een ticket voor Europees voetbal. In het seizoen 2012/13 leidt Fred Rutten zijn ploeg naar een vierde plaats, wat bevestigt dat Vitesse in nationaal opzicht weer begint mee te tellen. Een ander bewijs daarvan is dat Wilfried Bony wordt uitgeroepen tot Voetballer van het jaar. Door een verschil van inzicht verliet Rutten de club. Peter Bosz volgt hem op als trainer en oogst vooral lof met zijn aanvallende speelstijl. Het bezoek aan het Philips Stadion in het seizoen 2013/14 levert Vitesse een zelden vertoonde 2-6 overwinning op tegen PSV. De club stond na al die goede resultaten nog steeds voor een financieel drama, waardoor Zjordania de club in oktober 2013 verkocht. De nieuwe eigenaar van de club werd de Russische miljardair Aleksandr Tsjigirinski.

Tastbaar succes komt er pas onder leiding van Henk Fraser. De trainer pakt in zijn eerste seizoen direct de KNVB Beker. De Arnhemmers waren, dankzij twee goals van Ricky van Wolfswinkel, met 2-0 te sterk voor AZ. Door de bekerwinst kwalificeerde Vitesse zich voor het eerst in de geschiedenis voor de groepsfase van de UEFA Europa League. Hierin werd al snel duidelijk dat de kloof met de rest van Europa te groot was voor Vitesse. Na drie nederlagen en twee gelijke spelen, sloot Vitesse het Europees avontuur winnend af tegen OGC Nice. De ploeg slaagde er niet in om te overwinteren en eindigde na zes wedstrijden met vijf punten. Op 11 april 2018 werd hoofdtrainer Fraser per direct ontslagen wegens teleurstellende resultaten. Edward Sturing nam de taken over tot het einde van het seizoen. Onder zijn leiding wist Vitesse alsnog Europees voetbal te halen. Na afloop van het seizoen kocht Valeri Ojf de aandelen van Tsjigirinski over.

De seizoenen 2018/19 & 2019/20 waren sportief geen hoogvliegers. Het daaropvolgende seizoen was een goed jaar voor Vitesse. De Duitse Thomas Letsch werd aangesteld als hoofdtrainer. Hij wist mooie successen neer te zetten in Arnhem. In zijn eerste seizoen werd zowel de vierde plaats in de Eredivisie als de bekerfinale behaald. In de Rotterdamse Kuip werd de finale nipt verloren van AFC Ajax (2-1). In het seizoen 2021/22 wist Vitesse tot grote hoogte te stijgen in een onvergetelijke Europese campagne. De Arnhemmers bereikten de achtste finales van de UEFA Conference League, waarin AS Roma pas in de blessuretijd voor uitschakeling zorgde (0-1 en 1-1). Onderweg waren clubs als Dundalk FC, RSC Anderlecht, NŠ Mura en Tottenham Hotspur FC al opzij gezet. Later sneuvelde Rapid Wien (2-0 en 2-1). Na de uitschakeling tegen AS Roma ging het in de competitie een stuk minder goed met Vitesse. Uiteindelijk leidde Letsch Vitesse naar de zesde plaats, maar de finale van Play-offs om Europees voetbal werd verloren.

Onder druk van de Russische invasie van Oekraïne in 2022 besloot Ojf Vitesse in maart 2022 in de verkoop te zetten. De oligarch heeft bij zijn afscheid afstand gedaan van al zijn aandelen en scheldt ook een schuld van 155 miljoen euro kwijt. Zo komt een einde aan een tijdperk van twaalf jaar onder Russische vlag in Arnhem.

Sportieve neergang en financiële problemen (2022–heden)[bewerken | brontekst bewerken]

In september 2022 werd Phillip Cocu de nieuwe oefenmeester, maar nam in november 2023 ontslag waarna Edward Sturing voor een zevende periode als interim-coach werd aangesteld. Zowel sportief als bestuurlijk ging het Vitesse niet voor de wind. Na de invasie van Rusland in Oekraïne trok Vitesse-eigenaar Valeri Ojf zich in maart 2022 terug. De club dacht een nieuwe eigenaar te hebben gevonden in de Amerikaan Coley Parry, van The Common Group. De Arnhemmers sloten bij hem een lening af om het seizoen 2023/2024 te kunnen overbruggen. Uiteindelijk duurde het 18 maanden totdat de licentiecommissie van de KNVB een beslissing nam. Het orgaan keurde de overname af. Daarnaast kon Vitesse geen goedgekeurd jaarverslag indienen, Doordat de club nog altijd officieel in Russische handen is en vanwege de grote financiële onzekerheid wil de accountant de jaarrekening niet aftekenen. Ondertussen staat Vitesse er ook sportief niet goed en een degradatie dreigt.

Clubcultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Logo[bewerken | brontekst bewerken]

Het eerste logo van Vitesse was een schildvormig figuur. In het midden lag een diagonale scheidingslijn tussen het linker gele vlak en het rechter zwarte vak. In het linker vak stond diagonaal "avc Vitesse" geschreven en in het rechter vlak "1892", het oprichtingsjaar van de club. Het oude logo werd vervangen in 1984, het jaar waarin de wegen van de BVO-tak en de amateur-tak zich scheidden. De amateur-tak behield het logo met beperkte wijziging, SBV Vitesse kreeg een nieuw logo.

Het nieuwe logo van de BVO uit 1984 is wederom een schildvormig figuur, deze heeft echter rechte lijnen aan zowel de bovenkant als aan de zijkanten van het logo. Bovenin staat met dikke witte hoofdletters Vitesse. Onder de naam staat een dubbelkoppige adelaar, met linker- en rechterhelft gespiegeld. Ook de kleuren zijn gespiegeld, wat links geel is is zwart rechts en andersom. Deze dubbelkoppige adelaar is ook terug te vinden in het wapen van Arnhem. In het midden van het logo is een voetbal gepositioneerd.

In het najaar van 2011 is een nieuwe versie van het logo in gebruik genomen; in totaal zijn er 13 wijzigingen doorgevoerd.^[13] Zo is onder andere de symmetrie van de adelaar verbeterd, de zwarte buitenrand vervangen door een witte, de twee 'S'-en in de naam minder dik gemaakt, de voetbal aangepast qua uiterlijk en stand, schaduwwerking is toegevoegd en (indien de context het toelaat) is het jaar van oprichting als tekst EST. 1892 onder het logo te lezen.

Voormalige AVC Vitesse-logo's

• 
  Logo jaren 70
• 
  Logo jaren 70
• 
  Logo van 1977 tot 1984

Tenue en clubkleuren[bewerken | brontekst bewerken]

Van het seizoen 1894/95 tot en met het seizoen 1899/00 speelde Vitesse in een wit tenue met een diagonale blauwe baan, verwijzend naar de stadskleuren van Arnhem. De spelers die niet met een blauw-wit tenue kwamen opdagen, werden door de club een boete van 50 cent opgelegd. Op 27 augustus 1900 werd in de bestuursvergadering besloten de clubkleuren te wijzigen in geel en zwart. Vitesse speler Reinhard Jan Christiaan baron van Pallandt zorgde ervoor dat Vitesse een van de eerste clubs van Nederland was met een vast clubtenue. Maar in ruil voor de sponsoring van het tenue wilde de baron dat Vitesse voor altijd in de kleuren van zijn familie zou spelen. En dat werd dus het zwart met geel van de familie Van Pallandt. Toenmalig voorzitter Chris Engelberts stelde deze wijziging ook voor met als argument dat Vitesse zich bij de beste clubs van Gelderland mocht scharen en zij in de Gelderse hoofdstad gevestigd was, waardoor zij ook het recht zou hebben om de kleuren van Gelderland te mogen dragen. Na al deze argumenten werd besloten om voortaan te gaan spelen in shirts met zes geel-zwarte blokken. In 1907 werd dit shirt vervangen door het huidige geel-zwarte shirt met geel-zwarte banen, nadat Vitesse deze kreeg geschonken van een donateur.^[14]

Sinds 2007 staat jaarlijks, in of rond de periode van 17 tot 25 september, een van de thuiswedstrijden van Vitesse in het teken van de Airborne-herdenking van de Slag om Arnhem uit 1944. De Vitesse-supporters en de club eren de Veteranen. De spelers van Vitesse spelen jaarlijks met een speciaal shirt tijdens de wedstrijd, met een Airborne-badge waarop een strijder op een paard wordt afgebeeld.

Overzicht van de uniformen van Vitesse door de geschiedenis heen:

19e eeuw

19e eeuw

Jaren 40

Jaren 70

Jaren 80

21e eeuw

Airborne

Clubsymbool[bewerken | brontekst bewerken]

Het officiële clubsymbool van Vitesse is een arend, die bij thuiswedstrijden over het veld vliegt en landt op de middenstip. De roofvogel bezit veel symboliek. De kracht en sterkte van de later imposante vogel moet synoniem staan voor de kracht en sterkte van het elftal op het veld. Vitesse heeft van nature al een link met de arend, deze vogel staat immers zowel in het stadswapen van Arnhem als in het logo van Vitesse. In 2008 werd de arend voor het eerst gepresenteerd aan de fans. Vitesse kon echter maar kortstondig genieten van het nieuwe boegbeeld; Hertog overleed in 2009 door aspergillose, een schimmelinfectie bij roofvogels.^[15]

Op 31 januari 2010 werd de opvolger van Hertog aan het publiek gepresenteerd, genaamd Hertog II. Hertog II is een Noordelijke Amerikaanse zeearend, een wijfje met een bruin jeugdverenkleed; rond het 6e levensjaar zal de Hertog zijn volwassen zwart met witte verenkleed krijgen.^[16] Op 30 april 2017 vloog de Hertog voor de bekerfinale tussen AZ en Vitesse in De Kuip.

Ook de Vitesse Kids Club heeft een officiële mascotte, genaamd Vito. In 2005 werd Vito door de lezers van de Voetbal International en de VI for Kids en de bezoekers van de website VI.nl verkozen tot Mascotte van het Jaar, Vito was daarmee de allereerste mascotte die deze prijs in de wacht sleepte. In 2012 werd Vito's uiterlijk gemoderniseerd.

Clubliederen[bewerken | brontekst bewerken]

Allereerste officiële clublied was Geel-zwart bovenaan, ja het kan, ja het moet! (1952). Hedendaags is het officiële clublied van Vitesse Geel en Zwart zijn onze kleuren, geschreven en ingezongen door Emile Hartkamp. In de jaren 60 had Vitesse een ander clublied. Bouw mee aan een steengoed Vites!, geschreven door Pieter Nulden, gecomponeerd door Johan Straus (met 1 's'), een componist uit Arnhem en ingezongen door Henk Bleker & Enka Harmonie. Tientallen jaren is Geel en Zwart zijn onze kleuren het officiële clublied, maar het oude clublied is nog steeds te horen in het stadion. In 2017 werd het lied door Emile Hartkamp in een nieuw jasje gestoken. Martin Esveld en De Kwinks zongen speciaal voor de remake de tekst opnieuw in.

Vitessenaar van de eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

Henk Charly Bosveld wordt in december 1999 zowel door De Gelderlander als de Arnhemse Courant verkozen tot Speler van de Eeuw, waarmee hij onder anderen de nummer 2 John van den Brom achter zich wist te houden.^[17] Helaas kon Bosveld deze eervolle uitverkiezing niet zelf meemaken; op 6 augustus 1998 overleed Bosveld plotseling aan een hartinfarct. Mede door deze uitverkiezing heeft Bosveld een plaatsje gekregen in het Home of History van Vitesse en is hij de enige Vitesse-speler wiens foto siert op de Oost-promenade in GelreDome.

Op 17 augustus 2008 tijdens de Open Dag van Vitesse werd het boek Vitessenaar van de eeuw gepresenteerd, geschreven door René Bremer en Michel Bongers.^[18] Dit eerbetoon aan Bosveld geeft middels 24 interviews een beeld over zijn persoon en tevens roemrijke verleden.

Mister Vitesse[bewerken | brontekst bewerken]

Theo Bos, Mister Vitesse, speelde als verdediger zijn gehele carrière voor Vitesse. In totaal speelde Bos 369 competitiewedstrijden in 15 seizoenen, waarin hij negen keer een doelpunt maakte. Zijn debuut maakte hij op 31 augustus 1983 tegen FC Wageningen en zijn laatste wedstrijd speelde hij op 25 maart 1998 tegen NAC Breda. Op 27 januari 1999 speelde Bos in de speciale afscheidswedstrijd tegen Schalke 04, samen met Edward Sturing die ook als voetballer afzwaaide.

Na zijn spelersloopbaan ging Bos als jeugdtrainer aan de slag bij Vitesse: hij heeft de B- en A-selectie en Jong Vitesse onder zijn hoede gehad. Ook was hij assistent-trainer van Ronald Koeman, Mike Snoei en Edward Sturing. Eind december 2008 werd Vitesse-trainer Hans Westerhof wegens tegenvallende prestaties ontslagen, waarna Bos op 3 januari 2009 hoofdtrainer van Vitesse werd. Hij bleef tot 21 oktober 2010 aan als trainer.

Vanaf 7 januari 2012 was hij uit de roulatie als trainer bij FC Dordrecht in verband met de constatering van alvleesklierkanker. Vitesse heeft op 26 juli 2012 bekendgemaakt de Zuid-tribune in GelreDome te vernoemen naar Theo Bos als steun tijdens zijn ziektebed. Op 28 februari 2013 overleed Theo Bos aan de gevolgen van zijn ziekte. Op 7 maart 2013 werd in GelreDome afscheid genomen van Bos. Ter ere van Mister Vitesse zal rugnummer 4 niet meer door Vitesse-spelers gedragen worden, het nummer waarmee Bos voor Vitesse speelde; de laatste speler die rugnummer 4 droeg was Jan-Arie van der Heijden.

Sinds eind 2012 hebben Vitesse en KWF Kankerbestrijding een nauwe samenwerking. Samen met KWF zet Vitesse zich jaarlijks in om geld in te zamelen, specifiek voor wetenschappelijke onderzoek naar alvleesklierkanker. Traditioneel is dit de thuiswedstrijd tegen FC Utrecht. Beide ploegen verloren hun nummer 4. FC Utrecht verloor speler David di Tommaso aan een acute hartstilstand. De shirts van Vitesse worden elk jaar door middel van een veiling verkocht. De opbrengst komt ten goede aan het KWF.

Airborne Herdenking[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 2007 staat jaarlijks, in of rond de periode van 17 tot 25 september, een van de thuiswedstrijden van Vitesse in het teken van de Airborne-herdenking van de Slag om Arnhem uit 1944. De Vitesse-supporters en de club eren de Veteranen, waarbij de oud-strijders worden uitgenodigd om de wedstrijd bij te wonen. Voorafgaand aan het duel worden sfeeracties georganiseerd met doeken en vlaggen en in de rust treden doedelzakspelers, zoals de traditie inmiddels is. De spelers van Vitesse spelen ook met een speciaal shirt tijdens de wedstrijd, met een Airborne-badge waarop een strijder op een paard wordt afgebeeld. Als traditionele afsluiting na de wedstrijd klinkt het lied We'll Meet Again door het stadion. Naast de wedstrijd zijn de vrijwilligers van de supportersvereniging ook actief tijdens de jaarlijkse herdenkingsweek. Zo is bijvoorbeeld de Supportershome de uitvalbasis voor de doedelzakspelers tijdens de herdenkingsweek in de regio.

In het seizoen 2012/13 trad Vitesse in het Airborne-duel tegen Heracles Almelo aan in een speciaal verticaal gestreept shirt met de Airborne-kleuren maroon-rood en blauw in plaats van de gebruikelijke gele en zwarte strepen. In het midden op de borst prijkte de Airborne-badge en op de rugzijde van het shirt de tekst "No Bridge Too Far" - refererend aan een uitspraak van Luitenant-generaal Frederick Browning en tevens het boek en de film A Bridge Too Far over de Slag van Arnhem. Ook in het seizoen 2013/14 speelde Vitesse in een maroon-rood en blauw gestreept shirt. De Airborne-badge werd verplaatst van de borst naar de linkerarm, de tekst 'No Bridge Too Far' werd achterwege gelaten.

De in augustus 2014 overleden veteraan Johnny Peters, die jarenlang de Airborne-wedstrijden bezocht, groeide uit tot het icoon van deze speciale wedstrijden. Bekendheid kreeg Peters toen hij in de wedstrijd tegen Heracles Almelo (seizoen 2012/13) oog in oog stond met aanvoerder Goeram Kasjia. De Georgiër overhandigde zijn Airborne-shirt aan Peters en bracht een saluut uit, dit gebeurde wederzijds.^[19] Het gebaar van Kashia werd in de daaropvolgende Airborne-wedstrijd tegen PEC Zwolle (seizoen 2013/14) geëerd door het sfeerteam van de Supportersvereniging Vitesse, die een spandoek van twaalf bij acht meter maakte met daarop zowel Kashia als veteraan Peters afgebeeld.^[20][21]

In 2014 was de 70e herdenking van de slag om Arnhem. Om dit te herdenken speelde Vitesse de uitwedstrijden van het seizoen 2014/15 in een Airborne-tenue. Het tenue is in de Airborne-kleuren en het shirt beeldt een silhouet van de John Frostbrug af.^[22] Op Woensdag 26 november 2014 was er een docu over Vitesse en Airborne te zien op Fox Sports Eredivisie, genaamd "Veteranen van Vitesse". Alle Airborne-activiteiten zijn, vanuit het oogpunt van de veteranen, samengevat in een uur durende documentaire.

In het seizoen 2019/20 besteedt Vitesse op diverse manieren aandacht aan de 75e herdenking van de Slag om Arnhem. Zo speelt de club de uitwedstrijden wederom in een Airborne-tenue. Daarnaast is het design van de seizoenkaart geheel in de Airborne-kleuren. Op de seizoenkaart is onder andere de John Frostbrug en het Pegasus-logo te zien.

Vitesse in oorlogsjaren[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de bezettingsjaren werd in Nederland gewoon gevoetbald, tot mei 1944. Uiteraard had de Duitse bezetting gevolgen voor de club en haar supporters. Want geregeld moesten spelers onderduiken en gebruikten de Duitsers de gelegenheid om tijdens wedstrijden de tribunes af te schuimen naar onderduikers of ex-militairen die niet hadden geluisterd naar de oproep om zich weer als krijgsgevangene aan te melden. De anti-Joodse maatregelen leidden er in 1942 toe dat Joden geen wedstrijden meer mochten spelen en de velden te bezoeken en het Joodse bestuurslid Herbert 'Happy' Mogendorff moest onderduiken. Vitessenaren boden hem onderduikgelegenheid, waardoor hij als joodse Arnhemmer kon overleven.

In 1942, bij het 50-jarige bestaan van Vitesse, werd voorafgaand aan de erewedstrijd tegen Ajax een defilé gehouden waarbij alle elftallen zich opstelden in een enorme ‘V’. Voor de Duitse machthebbers die op de tribune zaten, betekende het de ‘V’ van Vitesse. Maar alle aanwezige Nederlanders wisten wel beter. Het was een verwijzing naar het Victory-teken van Winston Churchill.

In september 1944 moest Arnhem op last van de bezetter evacueren. Van het voetbalveld bleef weinig over en kort na de bevrijding brandde het clubhuis ook nog af. Voorzitter Mogendorff werd alsnog opgepakt, nadat ook hij Arnhem moest verlaten. Hij keerde op 17 april 1945 terug naar de stad, waar hij het normale leven met succes oppakte. In totaal verloor de club elf leden en spelers onder wie twee Joodse Vitessenaren. Een speciale gedenksteen bij de club houdt de herinnering aan de oorlogsslachtoffers levend. De plaquette kreeg na de oorlog een plek in het toenmalige stadion Nieuw-Monnikenhuize. Tegenwoordig heeft het een prominente plaats bij de hoofdingang van deze hypermoderne trainingsaccommodatie.

Supporters[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse verkoopt de laatste jaren maximaal 10.000 seizoenkaarten terwijl het stadion een capaciteit voor ruim 21.000 toeschouwers heeft. Gemiddeld kwamen er in de laatste drie seizoenen iets meer dan 16.000 toeschouwers naar de thuiswedstrijden in GelreDome, bij goed bezochte wedstrijden loopt het aantal bezoekers op naar de 20.000.

Het grootste gedeelte van de Vitesse-aanhang komt uit de Stadsregio Arnhem Nijmegen. De fans van Vitesse buiten Arnhem wonen verspreid door Nederland, bijvoorbeeld in de regio's Utrecht, Den Bosch en Apeldoorn. Net over de grens in Duitsland wonen ook supporters die Vitesse bezoeken.^[23] De fanatieke supporters zijn verzameld op de Theo Bos Zuid-tribune.

Supportersverenigingen[bewerken | brontekst bewerken]

De officiële onafhankelijke Supportersvereniging Vitesse is opgericht in 1992 en verbonden aan voetbalclub Vitesse. Het aantal leden van de vereniging is de afgelopen jaren gegroeid tot ongeveer 3000. Ook het aantal vrijwilligers dat de vereniging draaiende houdt is, mede door deze groei, opgelopen tot ruim 100. De Supportersvereniging Vitesse geeft tevens zes maal per jaar een clubblad onder de naam Zwart op Geel uit. Redacteuren bij dit blad kennen een officiële status bij de club. In 2015 kregen de supporters beschikking over een nieuw blijvend, driehoekig supportershome. Vitesse en clubeigenaar Alexander Tsjigirinski namen de financiering van de casco bouw voor hun rekening, terwijl de Supportersvereniging de inrichtingskosten en de huur moesten betalen.^[24]

Naast de Supportersvereniging zijn er ook andere organisaties waarin Vitesse-supporters zich verenigen, zoals het Supporterscollectief de Aftrap, VIVO (Vitesse is van ons), Arnhem Ultras en Crew 81. Deze verenigingen zorgen voor sfeer in het stadion met onder meer grote spandoeken en andere sfeeracties.

Spijker-Side & Rijnfront[bewerken | brontekst bewerken]

De ontstaansgeschiedenis van de Spijker-side is begonnen begin jaren zeventig, toen Vitesse voor het eerst in de eredivisie speelde, kwamen er steeds meer jongeren uit verschillende delen van de stad naar het stadion. Het waren straatgroepen bestaande uit jongeren die varieerden in leeftijd van 15 tot 22 jaar. Aangezien in die tijd het Spijkerkwartier een ruige uitstraling had en ook zeer bekend was in den lande, was de naam snel gevonden: Spijker-side. Het Rijnfront is zich gaan vormen eind jaren 80 toen de prestaties steeds beter werden. De jongeren kwamen voornamelijk uit de arbeiderswijken van de stad. Op Monnikenhuizen stonden ze in eerste instantie op de onoverdekte staantribune. Daarna was het Rijnfront te vinden in vak DD, ingang Rosendaalsestraat.

Gemiddeld toeschouwersaantal sinds 1971[bewerken | brontekst bewerken]

Deze grafiek laat zien hoeveel supporters de thuiswedstrijden van Vitesse gemiddeld bezochten. Duidelijk zichtbaar is wanneer Vitesse het oude stadion Nieuw-Monnikenhuize verliet en intrek nam in GelreDome: het gemiddeld toeschouwersaantal steeg met zo'n 300% na de gereedkoming van de bouw van het stadion in de winter van 1998.
Merk op dat het aantal toeschouwers in de seizoenen 2019/20 t/m 2021/22 (negatief) werd beïnvloed door beperkingen i.v.m. de Coronapandemie.

Rivaliteit[bewerken | brontekst bewerken]

De grote rivaal van Vitesse is het Nijmeegse N.E.C.. Met name uit historisch oogpunt en achterban staan de wedstrijden tussen beide clubs bekend als een beladen wedstrijd. De wedstrijd tussen twee van de grootste clubs van Gelderland staat bekend als de Gelderse Derby. Het is in de publieke beleving een botsing tussen het sierlijke en elegante voetbal van Vitesse en de onverzettelijke strijdlust van N.E.C.. Daarnaast is het een botsing van de twee grootste steden van de provincie: de zelfbewuste uitstraling van de hoofdstad strijdt tegen de Nijmeegse arbeidersmentaliteit. De kiem voor de intense burenruzie is gelegd door Karel Aalbers, in de jaren 90 van de vorige eeuw. De toenmalige voorzitter wilde van Vitesse een topclub maken. Daarnaast maakte hij ook de opmerking dat er in Gelderland maar plaats was voor één grote profclub. Hij bedoelde daarmee Vitesse. Vanaf dat moment is de onderlinge verstandhouding enorm verhard. Door deze rivaliteit breken er regelmatig (ernstige) supportersrellen uit. De rivaliteit leidde ook tot ludieke acties. Toen N.E.C. in mei 2014 degradeerde uit de Eredivisie plaatsten Arnhemse fans op de Nijmeegse Waalbrug een bordje met: Eredivisievoetbal, nog vijftien kilometer. Bij het kampioenschap in de Jupiler League van N.E.C. een jaar later stuurden aanhangers van N.E.C. een vliegtuigje boven Arnhem en GelreDome met daarachter een spandoek: We're back, See you soon.

Een andere rivaal van Vitesse is De Graafschap uit Doetinchem; de onderlinge wedstrijden zijn ook een Gelderse derby en kunnen beladen zijn. Deze derby leeft over het algemeen meer bij de supporters van De Graafschap dan bij Vitesse. Behalve N.E.C. en De Graafschap heeft Vitesse in het verleden een aantal andere rivalen gekend. Bij onder andere de duels met FC Wageningen, Arnhemse Boys, VV Rheden, Go Ahead Eagles en Quick Nijmegen heerste in het verleden enige spanningen. De derby's met Quick groeide uit tot de meest bezochte wedstrijden in het oosten van Nederland, waar het voetbal vanaf 1894 in een stroomversnelling kwam.

Historische locaties[bewerken | brontekst bewerken]

• Grote Markt - In 2017 won Vitesse de KNVB beker. Een dag na de finale werd Vitesse op de Grote Markt gehuldigd door 20.000 fans.
• De Werklozenbult - De niet betalende bezoekers keken toe vanaf de bekende werklozenbult, langs het pad van de Monnikensteeg naar de Bosweg.
• Rosendaalseweg - De locatie van het oude Vitesse stadion Nieuw-Monnikenhuize.
• Hotel Molendal - Een plek die niet vreemd is voor veel oud-Vitessenaren die net na het tekenen van een contract hier tijdelijk hun woonruimte konden vinden. Het hotel wordt gerund door de familie Streuer.
• Café De Aftrap - Roemrucht café aan het Stationsplein. Eerste thuisbasis van het Rijnfront.
• Café De Schoof - Spelers als Theo Janssen, John van den Brom, Edward Sturing en Dejan Curovic kwamen hier al te graag.
• Restaurant Delphi - Jarenlang de onofficiële huiskamer van Vitesse.
• Sportzaak Bosveld - Henk Bosveld runde een sportzaak aan de van Muijlwijkstraat te Arnhem.
• Rijnkade - De eerste wortels van Vitesse dateren van het jaar 1887 toen de cricket- en voetbalvereeniging Vitesse werd opgericht. Deze vereniging is opgericht door een groep jonge mannen, die cricket speelde op de Rijnkade.
• Bronbeek - De plek waar de club de allereerste wedstrijden in de historie afwerkt.
• Parkstraat 84 - De clubnaam Vitesse is bedacht door de jongens in het huis van oprichter en speler Frits Couvée, aan de Parkstraat 84 in het Spijkerkwartier.
• De Geitenkamp - Theo Bos groeide op in de Arnhemse volksbuurt de Geitenkamp.
• Snackbar Nieuw-Klarendal - Vitessenaar Bennie Hofs begon na zijn voetbalcarrière een snackbar op de Klarendalseweg, die op 23 maart 1977 door Willem van Hanegem werd geopend.
• Sportcomplex Valkenhuizen - In 1984 werd de vereniging opgedeeld in separate eenheden voor betaald en amateurvoetbal. Zo ontstond op 15 juni 1984 de Arnhemse Voetbalclub Vitesse 1892. De amateurtak verliet later Nieuw-Monnikenhuize en vestigde zich op sportcomplex Valkenhuizen aan de Beukenlaan.

Resultaten 1895–2023[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse in de kampioenscompetitie[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 1888 werd er gestreden om het Nederlands landskampioenschap. De landskampioen werd bepaald door middel van een kampioenscompetitie tussen de kampioenen van de verschillende hoofdklassen, die tot 1950 regionaal verdeeld waren. Toen in 1954 het betaald voetbal werd ingevoerd, bleef dit systeem in eerste instantie bestaan, maar vanaf het seizoen 1956/57 werd de Eredivisie ingevoerd. Sindsdien is de kampioen van de eredivisie ook automatisch landskampioen.

Vitesse heeft zich sinds het eerste Nederlandse kampioenschap in 1888 vijf keer weten te plaatsen voor de competitie; waarvan alle verloren gingen.

De eerste finale werd op 24 april 1898 gespeeld tegen RAP te Utrecht. RAP werd nationaal kampioen door Vitesse met 4–2 te verslaan.

In het seizoen 1902/03 werd de strijd om de landstitel gewonnen door voetbalclub HVV uit Den Haag. Voor de eerste keer werd het kampioenschap bepaald middels een kampioenscompetitie. De oostelijke kampioen was Vitesse en de Amsterdamse club Volharding was kampioen in de andere westelijke competitie.

Het landskampioenschap van het seizoen 1912/13 werd beslist middels twee kampioenswedstrijden tussen de kampioen van de westelijke afdeling Sparta en de Oostelijke Vitesse. De Rotterdamse club won beide wedstrijden met de Arnhemse club met 1-2 en 2-1 en werd de kampioen van Nederland.

In het seizoen 1913/14 werd wederom de kampioenschap beslist via een kampioenscompetitie met HVV Den Haag als winnaar. Het landskampioenschap van het seizoen 1914/15 werd gewonnen door Sparta.

Vitesse in competitieverband[bewerken | brontekst bewerken]

1895–1954[bewerken | brontekst bewerken]

• Tijdens de mobilisatie en bezetting wordt er in het seizoen 1939/1940 een regionale noodcompetitie gespeeld met tegenstanders uit verschillende klassen.
• Door de Tweede Wereldoorlog speelde Vitesse in het seizoen 1944/1945 geen wedstrijden in competitieverband.

1955–2023[bewerken | brontekst bewerken]

• In het kader van de coronacrisis werd de competitie van 2019/2020 abrupt beëindigd en niet meer uitgespeeld.

Vitesse in het bekertoernooi en Johan Cruijff Schaal[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse heeft zich sinds het eerste Nederlandse bekertoernooi in 1899 vijf keer weten te plaatsen voor de finale; waarvan vier wedstrijden verloren gingen.

De eerste finale werd op 26 mei 1912 gespeeld tegen Haarlem te Amsterdam. Haarlem trok aan het langste eind door met 2-0 te overwinnen.

In het seizoen 1926/1927 haalde Vitesse onverwachts voor de tweede keer de eindstrijd. De finale ging wederom verloren; VUC was met 1-3 te sterk, op Monnikenhuize in Arnhem, waarbij Vitesse-speler Jan de Natris bij een 1-1 stand een penalty miste.

Op 25 april 1990 verloor Vitesse in de Kuip met 1-0 van PSV, mede omdat PSV-keeper Hans van Breukelen in de blessuretijd van de wedstrijd een penalty wist te keren van John van den Brom.

Op 30 april 2017 speelde Vitesse de finale van de KNVB beker, als uitspelende ploeg tegen AZ, wat destijds werd gecoacht door John van den Brom. Vitesse won deze wedstrijd met 2-0 door twee doelpunten van Ricky van Wolfswinkel in de tweede helft. Daarmee won Vitesse voor het eerst een grote prijs, en dat in het jubileumjaar (125 jaar). Als bekerwinnaar mocht Vitesse spelen om de Johan Cruijff Schaal tegen landskampioen Feyenoord op 5 augustus 2017. Na reguliere speeltijd stond het 1-1 in De Kuip. Vitesse verloor uiteindelijk na de strafschoppenserie (4-2), waarbij Vitesse-spelers Tim Matavž en Milot Rashica een penalty miste.

Op 18 april 2021 verloor Vitesse met 2-1 van Ajax. Na een sterk begin van Vitesse kreeg Ajax steeds meer de regie. Dit kwam tot uiting in de openingsgoal van Ryan Gravenberch. Vitesse had het moeilijk in deze fase, maar kwam verrassend op gelijke hoogte door een treffer van Loïs Openda. Vijf minuten voor het einde van de wedstrijd moest Vitesse met tien man verder, toen Jacob Rasmussen een directe rode kaart kreeg, na een overtreding op Antony. De vervanger van de Braziliaanse aanvaller van Ajax, zijn landgenoot David Neres, had niet lang nodig om zich te onderscheiden. Hij schoot zijn ploeg in blessuretijd naar de bekerwinst.

Finales om de KNVB beker[bewerken | brontekst bewerken]

Seizoen	Tegenstander	Uitslag	Plaats	Datum
1912	HFC Haarlem	0-2	R.A.P.-terrein, Amsterdam	26 mei
1927	VUC	1-3	Monnikenhuize, Arnhem	19 juni
1990	PSV	0-1	Stadion Feijenoord, Rotterdam	25 april
2017	AZ	2-0	Stadion Feijenoord, Rotterdam	30 april
2021	Ajax	1-2	Stadion Feijenoord, Rotterdam	18 april

Finales om de Johan Cruijff Schaal[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar	Tegenstander	Uitslag	Plaats	Datum
2017	Feyenoord	1-1 (2-4 pen.)	Stadion Feijenoord, Rotterdam	5 augustus

Vitesse in Europa[bewerken | brontekst bewerken]

Bekertoernooi	Deelname in seizoenen:
Europa League/UEFA Cup	1990/91, 1992/93, 1993/94, 1994/95, 1997/98, 1998/99, 1999/00, 2000/01, 2002/03, 2012/13, 2013/14, 2015/16, 2017/18, 2018/19
Europa Conference League	2021/22
Zomer Cup	1978/79

UEFA rank sinds 1968[bewerken | brontekst bewerken]

In onderstaand schema wordt per jaargang de UEFA ranking van Vitesse vermeld.

_____	145	144	78	66	43	60	58	75	85	83	87	85	74	84	97	120	120	_____	154	155	166	163	170	176	154	156	144	104	102	91	72
68-90	91	92	93	94	95	96	97	98	99	00	01	02	03	04	05	06	07	08-12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25

Legenda
Vitesse speelde deze jaargang Europees voetbal
Vitesse speelde deze jaargang geen Europees voetbal
Toekomstige ranking op basis van huidige coëfficiënten
Vitesse had in deze periode geen UEFA ranking
Seizoen nog gaande

Erelijst[bewerken | brontekst bewerken]

Competitie	Aantal	Jaren
KNVB beker	1×	2017
Eerste divisie	2×	1977, 1989
Tweede divisie	1×	1966
Eerste klasse oost	7×	1897, 1898, 1903, 1913, 1914, 1915, 1953
Tweede klasse oost	5×	1923, 1941, 1944, 1946, 1950
Gelderse competitie	2×	1895, 1896

Erelijst Jong Vitesse[bewerken | brontekst bewerken]

Competitie	Aantal	Jaren
Derde divisie	1×	2018
Beloften Eredivisie	2×	1993, 2015
Beloftendivisie A	1×	2014
District-zuid	2×	1992, 1993
Districtsbeker Oost	1×	1990
Beloften KNVB beker	3×	1998, 2002, 2011

Verbonden aan Vitesse[bewerken | brontekst bewerken]

Organisatie[bewerken | brontekst bewerken]

De Russische Valeriy Oyf heeft sinds 25 mei 2018 alle aandelen van Vitesse B.V. in bezit. Met uitzondering van het gouden aandeel, dat in handen is van het stichtingsbestuur SBV Vitesse-Arnhem. Het ‘gouden aandeel’ is het belangrijkste aandeel van Vitesse, waarin onder meer de clubkleuren en de speellocatie zijn voorbehouden. De eindverantwoordelijkheid voor de dagelijkse leiding van Vitesse B.V. ligt bij de voorzitter, casu quo algemeen directeur. In februari 2019 volgde Pascal van Wijk de Brabantse Joost de Wit op als algemeen directeur. Na het directe vertrek van technisch directeur Mohammed Allach in 2020, nam de Duitser Johannes Spors de taken van hem over. Op 11 maart 2022 kondigde Oyf aan de club in de verkoop te doen, ook vertrok hij per direct uit de Raad van Commissarissen. In maart 2023 kondigden algemeen directeur Pascal van Wijk en RvC voorzitter Henk Parren hun vertrek aan na het uit de hand gelopen conflict met stadioneigenaar Nedstede over een nieuw huurcontract voor stadion GelreDome. Sinds dien neemt commercieel directeur Peter Rovers de honneurs waar als algemeen directeur a.i.

Het bestuur van B.V. Vitesse bestaat anno januari 2024 uit:

Directie:

• Peter Rovers (algemeen directeur a.i)

• Benjamin Schmedes (technisch directeur)

Raad van Commissarissen:

• De heer P. (Peter) van Bussel
• De heer A. (Andrey) Soloviev

Stichtingsbestuur Vitesse-Arnhem:

• Gerrit-Jan Steenbergen
• Peter van Bussel

Raad van Advies:

• Jan Snellenburg
• Cor Guijt
• Bert Roetert
• Jaap van Dijk (namens stadioneigenaar Nedstede)

Voorzitters[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse heeft sinds de oprichting van de vereniging verschillende eigenaren en voorzitters gehad. De eerste voorzitter was een van de groep jonge oprichters Frans Dezentjé. Willem Hesselink was van 1917 tot 1922 voorzitter van de club en werd in 1962 benoemd tot erevoorzitter. Sinds 2021 is Henk Parren voorzitter van de club. Tussen hen in hebben bekende namen zoals Chris Engelberts, Karel Aalbers, Jos Vaessen, Maasbert Schouten en later Merab Zjordania onder andere de club geleid.

Vrienden van Vitesse[bewerken | brontekst bewerken]

Vrienden van Vitesse is groep van ongeveer 15 vermogende mensen uit omgeving Arnhem. In het verleden hebben de investeerders de club vaak garant gestaan bij begrotingstekorten. Mede door de hulp van de Vrienden van Vitesse werd Vitesse meerdere keren gered van een faillissement en werd een licentie voor betaald voetbal ternauwernood behouden. Ook zitten er enkele oud vermogende bestuursleden in de Vrienden van Vitesse. Herman Veenendaal speelde voor Vitesse en werd rijk van speelautomaten en vastgoed, Cor Guijt is een bekende makelaar in Arnhem en omstreken en Jan Snellenburg introduceerde met zijn bedrijf de zogenaamde petfles en is al sinds 1983 betrokken bij de club.

Gouden Vitessenaren[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse kent 14 Gouden Vitessenaren, van mensen die zich bestuurlijk en sportief voor de club hebben ingezet.

Vitesse kent 90 Zilveren Vitessenaren, die veel voor Vitesse hebben ingezet. Dit zijn voornamelijk spelers, medewerkers en vrijwilligers. Enkele voorbeelden van Zilveren Vitessenaren zijn Edward Sturing, John van den Brom, Chris de Vries, Bennie Hofs, Jan Streuer, Martin Laamers, Theo Janssen en Goeram Kasjia.

Trainers[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Land van herkomst	Begin periode	Einde periode	Erelijst
John Willie Sutcliffe	Engeland	12-04-1914	31-07-1915	* Kampioen 1e klasse oost 1915 * Runner-up Kampioenscompetitie 1914/15
James McPherson	Schotland	18-12-1919	31-03-1920
Charles Griffiths	Engeland	16-10-1920	31-01-1922
Jan van Dort	Nederland	01-02-1922	31-10-1924	* Kampioen 2e klasse oost 1923 * Promotie naar 1e klasse 1923
Robert William Jefferson	Engeland	01-11-1924	31-03-1927	* Verliezend finalist KNVB beker 1926/27
Heinrich Schwarz	Duitsland	15-06-1928	14-06-1936
Gerrit van Wijhe	Nederland	18-08-1936	30-07-1938
Gerrit Horsten	Nederland	15-08-1938	04-10-1946	* Kampioen 2e klasse oost 1941 * Kampioen 2e klasse oost 1944 * Kampioen 2e klasse oost 1946 * Promotie naar 1e klasse 1946
George Roper	Engeland	05-10-1946	30-11-1947
Gerrit Horsten	Nederland	01-12-1947	29-02-1948
Arend van der Wel	Nederland	01-03-1948	14-02-1949
Gerrit Horsten	Nederland	15-02-1949	31-08-1949
Jan Zonnenberg	Nederland	01-09-1949	30-06-1954	* Kampioen 2e klasse oost 1950 * Promotie naar 1e klasse 1950 * Kampioen 1e klasse oost 1953
Joseph Gruber	Oostenrijk	01-07-1954	30-06-1957	* Promotie naar de Hoofdklasse 1955
Louis Pastoor	Nederland	01-07-1957	30-06-1960
Branco Vidovic	Joegoslavië	01-07-1960	30-06-1962
Jan Zonnenberg	Nederland	01-07-1962	30-06-1964
Joseph Gruber	Oostenrijk	01-07-1964	02-09-1966	* Kampioen Tweede divisie 1965/66
Frans de Munck	Nederland	03-09-1966	30-06-1969
Cor Brom	Nederland	01-07-1969	30-06-1972	* Promotie naar Eredivisie 1971
Frans de Munck	Nederland	01-07-1972	30-06-1974
Ned Bulatović	Joegoslavië	01-07-1974	22-09-1975
Jan de Bouter	Nederland	23-09-1975	04-04-1976
Clemens Westerhof (interim)	Nederland	05-04-1976	31-05-1976
Henk Wullems	Nederland	01-06-1976	30-06-1982	* Kampioen Eerste divisie 1976/77
Leen Looijen	Nederland	01-07-1982	16-02-1984
Henk Hofstee (interim)	Nederland	17-02-1984	30-06-1984
Clemens Westerhof	Nederland	01-07-1984	30-06-1985
Janusz Kowalik	Polen	15-07-1985	30-06-1986
Hans Dorjee	Nederland	01-07-1986	30-06-1987
Niels Overweg	Nederland	01-07-1987	14-09-1987
Bert Jacobs	Nederland	15-09-1987	30-06-1992	* Kampioen Eerste divisie 1988/89 * Verliezend finalist KNVB beker 1989/90
Herbert Neumann	Duitsland	01-07-1992	30-06-1995
Ronald Spelbos	Nederland	01-07-1995	20-11-1995
Frans Thijssen & Jan Jongbloed (interim)	Nederland	21-11-1995	30-06-1996
Leo Beenhakker	Nederland	01-07-1996	12-01-1997
Henk ten Cate	Nederland	13-01-1997	30-06-1998	* Hoogste klassering: 3e in Eredivisie, 1997/98
Artur Jorge	Portugal	01-07-1998	08-10-1998
Herbert Neumann	Duitsland	09-10-1998	30-10-1999
Edward Sturing & Jan Jongbloed (interim)	Nederland	31-10-1999	31-12-1999
Ronald Koeman	Nederland	01-01-2000	02-12-2001
Edward Sturing (interim)	Nederland	03-12-2001	30-06-2002
Mike Snoei	Nederland	01-07-2002	27-03-2003
Edward Sturing	Nederland	31-03-2003	30-06-2006	* Winnaar nacompetitie 2003/04
Aad de Mos	Nederland	01-07-2006	30-06-2008
Hans Westerhof	Nederland	01-07-2008	30-12-2008
Edward Sturing (interim)	Nederland	31-12-2008	02-01-2009
Theo Bos	Nederland	03-01-2009	21-10-2010
Hans van Arum & Raimond v/d Gouw (interim)	Nederland	22-10-2010	14-11-2010
Albert Ferrer	Spanje	15-11-2010	30-06-2011
John van den Brom	Nederland	01-07-2011	30-06-2012	* Winnaar play-offs 2012 * Winnaar PARBO Bier Cup
Fred Rutten	Nederland	01-07-2012	30-06-2013
Peter Bosz	Nederland	01-07-2013	03-01-2016	* Winterkampioen 2013/14 * Winnaar play-offs 2015
Rob Maas	Nederland	03-01-2016	30-06-2016
Henk Fraser	Nederland	01-07-2016	10-04-2018	* Winnaar KNVB beker 2016/17 * Verliezend finalist Johan Cruijff Schaal 2017
Edward Sturing (interim)	Nederland	11-04-2018	30-06-2018	* Winnaar play-offs 2018
Leonid Sloetski	Rusland	01-07-2018	29-11-2019
Joseph Oosting (interim)	Nederland	03-12-2019	22-12-2019
Edward Sturing (interim)	Nederland	30-12-2019	30-06-2020
Thomas Letsch	Duitsland	01-07-2020	22-09-2022	* Verliezend finalist KNVB beker 2020/21 * 1e Europese overwintering: 2021/22
Philip Cocu	Nederland	26-09-2022	12-11-2023
Edward Sturing	Nederland	20-11-2023

Spelers en staf[bewerken | brontekst bewerken]

Voormalige spelers[bewerken | brontekst bewerken]

Naast de bekende trainers, heeft Vitesse ook grote spelers onder contract gehad. Voor een overzicht van alle spelers die voor Vitesse hebben gespeeld wordt u doorverwezen naar Lijst van spelers van Vitesse.

Selectie[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.		Naam	Eredivisie		Europees		Beker		Play-offs		Totaal		Contract	Seizoen	Vorige club	Debuut Vitesse
			W		W		W		W		W
		Keepers
1		Eloy Room	134	0	2	0	15	0	4	0	155	0	2025	10e	Columbus Crew	8 maart 2009
31		Markus Schubert	22	0	8	0	0	0	0	0	30	0	2024	3e	FC Schalke 04	5 augustus 2021
33		Daan Reiziger	8	0	0	0	1	0	0	0	9	0	2024	3e	Ajax	4 september 2022
		Verdedigers
2		Carlens Arcus	31	1	0	0	1	0	0	0	32	1	2025	2e	Auxerre	7 augustus 2022
5		Mica Pinto	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2025	1e	Sparta Rotterdam
6		Dominik Oroz	45	4	11	0	4	0	0	0	60	4	2024	4e	SK Sturm Graz	12 januari 2021
13		Enzo Cornelisse	39	0	0	0	2	0	2	0	43	0	2024	4e	Vitesse Voetbal Academie	3 oktober 2020
20		Melle Meulensteen	33	1	0	0	1	0	0	0	34	1	2026	2e	RKC Waalwijk	7 augustus 2022
27		Romaric Yapi	27	0	3	0	2	0	3	0	35	0	2024	3e	Brighton & Hove Albion FC	15 augustus 2021
29		Nicolas Isimat-Mirin	17	0	0	0	0	0	0	0	17	0	2024	2e	Sporting Kansas City	25 januari 2023
		Middenvelders
8		Marco van Ginkel	107	21	4	3	10	2	4	0	125	26	2024	6e	PSV	9 april 2010
17		Kacper Kozłowski	30	2	0	0	1	1	0	0	31	3	huur	2e	Brighton & Hove Albion	27 augustus 2022
24		Davy Pröpper	135	15	15	3	5	0	9	3	164	21	2024	8e	PSV	17 januari 2010
22		Toni Domgjoni	26	0	5	0	3	0	4	0	38	0	2024	3e	FC Zurich	12 augustus 2021
26		Miliano Jonathans	14	0	0	0	0	0	1	0	15	0	2025	3e	Vitesse Voetbal Academie	24 april 2022
21		Mathijs Tielemans	1	1	0	0	0	0	0	0	1	1	2026	1e	PSV Eindhoven	11 augustus 2023
23		Daan Huisman	43	0	5	2	5	1	4	0	57	3	2025	3e	Vitesse Voetbal Academie	19 september 2020
		Aanvallers
7		Amine Boutrah	1	0	0	0	0	0	0	0	1	0	2027	1e	US Concarneau	11 augustus 2023
10		Saïd Hamulić	1	0	0	0	0	0	0	0	1	0	huur	1e	Toulouse	11 augustus 2023
14		Simon van Duivenbooden	11	1	0	0	0	0	0	0	11	1	2025	3e	Vitesse Voetbal Academie	2 april 2022
19		Thomas Buitink	88	10	9	2	10	3	8	1	114	16	2025	8e	Vitesse Voetbal Academie	11 februari 2018
25		Gyan de Regt	4	0	0	0	3	0	1	0	8	0	2025	3e	Vitesse Voetbal Academie	18 januari 2022
42		Million Manhoef	56	10	4	0	4	1	4	1	68	12	2025	4e	Vitesse Voetbal Academie	26 september 2020
		Bijgewerkt t/m 14 augustus 2023

Overzicht staf eerste elftal

	Naam	Functie	Contract tot
	Edward Sturing	Hoofdtrainer	30 juni 2024[25]
	Nicky Hofs	Assistent-trainer	30 juni 2024
	Tim Cornelisse	Assistent-trainer
	Edwin Zoetebier	Keeperstrainer	30 juni 2025
	Dennis van der Meulen	Videoanalist	30 juni 202X
	Mirjam Clifford	Teammanager
	Jos Kortekaas	Coördinator medische staf
	Tim Arends	Fysiektrainer
	Tijmen Gores	Fysiotherapeut
	Koen Verheijen	Fysiotherapeut
	Hennis Schaminee	Voedingsdeskundige
	Rene Ultzen	Materiaalman
	Matthijs Edelenbos	Materiaalman
	Chris van Dee	Materiaalman
	Jan van Norel	Inspanningsfysioloog

Eredivisie topscorers: Machlas & Bony[bewerken | brontekst bewerken]

In het seizoen 1996/97 nam Vitesse de Griekse voetballer Nikos Machlas over van OFI Kreta. Zijn eerste seizoen verliep stroef in Gelderland en hij wist als spits slechts acht keer het net te vinden. Het seizoen daarna maakte hij grote indruk met een totaal van 34 doelpunten in 32 wedstrijden. Hiermee werd hij Europees topscorer en kreeg de ESM Gouden Schoen. Dit seizoen bleek achteraf het hoogtepunt in zijn carrière. Na zijn derde seizoen bij Vitesse waren diverse grote clubs voor hem in de markt. Onder andere Fiorentina en Arsenal hadden belangstelling. Tegen de zin van Karel Aalbers weigerde hij echter naar het buitenland te vertrekken en koos hij voor AFC Ajax.

Op 31 januari 2011 tekende Ivoriaan Wilfried Bony een contract voor 3,5 jaar bij Vitesse. Het transferbedrag bedroeg ongeveer 4 miljoen euro. Op 20 februari 2011 debuteerde hij voor Vitesse in de wedstrijd tegen De Graafschap, door een invalbeurt in de tweede helft als vervanger voor Marco van Ginkel. Bony stond nog geen 27 minuten op het veld, toen hij zijn eerste doelpunt maakte. Het seizoen daarna maakt hij een totaal van 12 doelpunten in 28 wedstrijden. Het seizoen daarna maakt hij grote indruk met een totaal van 31 doelpunten in 30 wedstrijden. Bony werd hierbij topscorer van de Eredivisie en werd voor zijn prestaties uitgeroepen tot winnaar van de Nederlandse Gouden Schoen 2012/13. Op 11 juli 2013 werd bekend dat Bony een vierjarig contract tekende bij Swansea City, waarbij Vitesse een transfersom van 12 miljoen pond (14 miljoen euro) ontving. Met 20 doelpunten werd Bony topscorer in de Premier League over 2014. In januari 2015 tekende Bony een contract voor 4,5 seizoen bij Manchester City. Deze transfer leverde Vitesse naar verluidt een bedrag van enkele miljoenen euro op, door een afgesproken doorverkooppercentage bij de transfer naar Swansea.

Topscorer aller tijden[bewerken | brontekst bewerken]

Jan Dommering was van 1929 tot 1936 en 1945 tot 1948 in het eerste elftal van Vitesse actief. Tijdens zijn studie in Frankrijk speelde hij voor FC Nice (1938 - 1939) Door de vele doelpunten die hij daar maakte als spits kreeg hij de bijnamen "La Tulipe" en "Le diable de Dommering". Door zijn 160 doelpunten is hij topscorer aller tijden van Vitesse.

Succeselftallen[bewerken | brontekst bewerken]

1976/’77: Eerste kampioenschap Eerste divisie[bewerken | brontekst bewerken]

De Vitesse-selectie stond in het seizoen 1976/’77 onder leiding van trainer Henk Wullems. In de Eerste divisie werd Vitesse kampioen met 55 punten. Dit was het eerste kampioenschap van Vitesse in de Eerste divisie en de tweede promotie naar de Eredivisie. Het succeselftal bestond uit doelman Dick Beukhof, rechtsback Roel Zaaijer, laatste man Dick Mulderij, Joop Heezen en linksback Ad Mellaard, terwijl het middenveld werd gevormd door Willy Veenstra, Henk Bosveld en Bert Kip. Voorin koos Wullems doorgaans voor Boško Bursać, Herman Veenendaal en Herman Gerdsen.

1989/'90: Beste Nederlandse ploeg van het jaar[bewerken | brontekst bewerken]

Onder het bewind van trainer Bert Jacobs speelt Vitesse in het seizoen 1989/'90 voor het eerst in 10 jaar in de Eredivisie, na promotie als kampioen van de Eerste divisie. Vitesse houdt 18 keer de nul en krijgt 20 doelpunten tegen, beide zijn clubrecords in het competitievoetbal. Toen Jacobs Vitesse ging trainen, was de club slechts een middenmoter in de eerste divisie. Een jaar later kon heel Arnhem weer juichen, want in het eerste jaar eredivisie slaagde Jacobs en zijn mannen voor de derde keer in de clubhistorie de KNVB bekerfinale te bereiken, die op 25 april 1990 tegen PSV Eindhoven gespeeld werd in De Kuip. Vitesse verliest de finale met 1-0. Stan Valckx scoort het enige doelpunt, door een penalty. In blessuretijd stopt PSV-keeper Hans van Breukelen een penalty van John van de Brom. In de Eredivisie eindigt Vitesse dit seizoen als 4e met 41 punten (in het "2 punten"-systeem). Vitesse plaatst zich daardoor voor de eerste keer in de clubhistorie voor Europees voetbal om de UEFA Cup. Na het seizoen van 1989/'90 werd Vitesse tijdens het VVCS-gala in Den Haag gekozen tot de beste Nederlandse ploeg van het jaar. Het succeselftal bestond uit doelman Raimond van der Gouw, rechtsback Edward Sturing, laatste man Theo Bos, Frans Thijssen en linksback Arjan Vermeulen, terwijl het middenveld werd gevormd door Martin Laamers, John van den Brom en René Eijer. Voorin koos Jacobs doorgaans voor Rick Hilgers, Bart Latuheru en Hans van Arum, terwijl Jurrie Koolhof pinch-hitter was.

2016/'17: Winst bekerfinale[bewerken | brontekst bewerken]

Onder trainer Henk Fraser weet Vitesse in het seizoen 2016/'17 zich na 27 jaar weer te plaatsen voor de KNVB bekerfinale, die op 30 april 2017 tegen AZ Alkmaar gespeeld werd in De Kuip. Vitesse won de finale met 2-0, door twee doelpunten van vaste spits Ricky van Wolfswinkel. Door dit resultaat won de club voor het eerst in hun 125-jarig bestaan een grote prijs. Het winnende elftal bestond uit doelman Eloy Room, rechtsback Kelvin Leerdam, aanvoerder Goeram Kasjia, Matt Miazga en linksback Arnold Kruiswijk, terwijl het middenveld werd gevormd door Navarone Foor, Marvelous Nakamba en Lewis Baker. Voorin koos Fraser doorgaans voor Milot Rashica, Nathan Allan de Souza en Van Wolfswinkel als vaste spits. De invallers van de geel-zwarte waren rechtsback Kevin Diks, centrumverdediger Maikel van der Werff en de vleugelspeler Adnane Tighadouini.

Recordhouders[bewerken | brontekst bewerken]

Topscorers aller tijden[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Nationaliteit	doelpunten
Jan Dommering	Nederland	160
John van den Brom	Nederland	111
Gerrit Langeler	Nederland	86
Henk Bosveld	Nederland	81
Kees Meeuwsen	Nederland	80

Topscorers eredivisie[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Nationaliteit	doelpunten
Matthew Amoah	Ghana	61
John van den Brom	Nederland	60
Nikos Machlas	Griekenland	60
Wilfried Bony	Ivoorkust	46
Roy Makaay	Nederland	42
Bryan Linssen	Nederland	42

Meeste gespeelde competitiewedstrijden[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Nationaliteit	wedstrijden
Theo Bos	Nederland	369
John van den Brom	Nederland	324
Edward Sturing	Nederland	295
Martin Laamers	Nederland	272
Raymond van der Gouw	Nederland	258
Guram Kashia	Georgië	244

Top 5 uitgaande recordtransfers[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Nationaliteit	Nieuwe club	Transfersom
Wilfried Bony	Ivoorkust	Swansea City	€ 16.000.000,-
Marco van Ginkel	Nederland	Chelsea FC	€ 9.400.000,-
Nikos Machlas	Griekenland	AFC Ajax	€ 8.500.000,-
Milot Rashica	Kosovo	Werder Bremen	€ 8.100.000,-
Vyacheslav Karavaev	Rusland	Zenit Sint Petersburg	€ 8.000.000,-

Top 5 inkomende recordtransfers[bewerken | brontekst bewerken]

Naam	Nationaliteit	Vorige club	Transfersom
Bob Peeters	België	Roda JC	€ 6.300.000,-
Pierre van Hooijdonk	Nederland	Nottingham Forest	€ 4.730.000,-
Wilfried Bony	Ivoorkust	Sparta Praag	€ 4.000.000,-
Didier Martel	Frankrijk	FC Utrecht	€ 2.750.000,-
Tim Cornelisse	Nederland	RKC Waalwijk	€ 2.500.000,-

Internationals[bewerken | brontekst bewerken]

Vitesse heeft in de loop der jaren verschillende spelers afgeleverd aan het Nederlands elftal; om precies te zijn: 22 spelers hebben minstens één interland gespeeld terwijl ze voor Vitesse uitkwamen. Aanvaller en tevens medeoprichter van Vitesse Willem Hesselink was in 1905 de eerste speler die namens Vitesse voor Oranje mocht spelen. Davy Pröpper is met zijn optreden tegen de Verenigde Staten op 5 juni 2015 tot op heden de laatste Vitesse-speler in een Oranje-shirt. Recordhouder is keeper Just Göbel, tussen 1911 en 1919 eerste doelman van het Nederlands elftal, die al zijn 22 interlands namens Vitesse speelde.

Op 20 december 1989 speelde Nederland in de tweede helft met een recordaantal van drie spelers van Vitesse tegen Brazilië: Edward Sturing, Martin Laamers en Bart Latuheru. Hierdoor bestond de hele linkerzijde van Nederland uit spelers afkomstig van Vitesse.

Onderstaande spelers hebben tijdens hun loopbaan bij Vitesse één of meerdere wedstrijden gespeeld voor het Nederlands elftal.^[26]

Vitesse-spelers in het Nederlands elftal

Periode	Naam	Interlands	Gespeeld onder Vitesse
1905-1905	Willem Hesselink	1	1
1911-1919	Just Göbel	22	22
1920-1925	Jan de Natris	23	1
1923-1928	Gerrit Horsten	6	1
1952-1952	Sjaak Alberts	5	5
1952-1953	Wim Hendriks	3	3
1987-1994	Hans Gillhaus	9	2
1989-1990	Martin Laamers	2	2
1989-1989	Bart Latuheru	1	1
1989-1990	Edward Sturing	3	3
1990-1993	John van den Brom	2	2
1994-2004	Pierre van Hooijdonk	46	4
1995-1995	Glenn Helder	4	1
1996-2005	Roy Makaay	43	2
1996-1997	Ferdi Vierklau	2	2
1998-1998	Martijn Reuser	1	1
1998-2001	Marc van Hintum	8	8
1999-2001	Sander Westerveld	6	1
2001-2002	Victor Sikora	6	6
2006-2011	Theo Janssen	5	2
2009-2009	Piet Velthuizen	1	1
2012-2017	Marco van Ginkel	8	1
2013-2021	Patrick van Aanholt	19	2
2015-2019	Davy Pröpper	19	1

Vitesse heeft ook meerdere niet-Nederlandse internationals in zijn gelederen gehad. Onderstaande spelers hebben tijdens hun loopbaan bij Vitesse één of meerdere wedstrijden gespeeld voor een nationaal elftal.

Vitesse-spelers uitgekomen voor nationale elftal elders

Periode	Naam	Land	Interlands	Gespeeld onder Vitesse
1990-1998	Benedict Iroha	Nigeria	60	15
1993-2002	Nikos Machlas	Griekenland	61	12
1993-2001	Joaquín del Olmo	Mexico	51	4
1994-2002	Tijani Babangida	Nigeria	36	5
1994-2003	Marián Zeman	Slowakije	29	8
1995-2002	Dejan Stefanović	Joegoslavië	19	8
1996-2005	Mamadou Zongo	Burkina Faso	23	14
1998-2000	Nenad Grozdić	Joegoslavië	11	4
1998-2002	Bob Peeters	België	13	11
1998-2015	Raio Piiroja	Estland	114	6
1999-2000	Ștefan Nanu	Roemenië	7	3
2000-2012	Mahamadou Diarra	Mali	79	9
2000-2012	Giovanny Espinoza	Ecuador	91	11
2002-2010	Matthew Amoah	Ghana	44	7
2002-2006	Abubakari Yakubu	Ghana	16	7
2002-2006	Dragoslav Jevrić	Joegoslavië	43	31
2006-2009	Gill Swerts	België	17	5
2006-2012	Mads Junker	Denemarken	7	1
2006-2009	Juan Gonzalo Lorca	Chili	11	1
2006-2015	Dalibor Stevanovič	Slovenië	21	7
2006-2018	Vladimir Stojković	Servië	84	3
2006-2014	Danko Lazović	Servië	43	9
2007-2013	Anthony Annan	Ghana	64	12
2008-2016	Slobodan Rajković	Servië	19	4
2008-2011	Michihiro Yasuda	Japan	7	1
2009-2012	Dan Mori	Israël	7	4
2009-heden	Guram Kashia	Georgië	98	59
2010-2015	Denys Oliynyk	Oekraïne	12	3
2010-2020	Tim Matavž	Slovenië	39	7
2010-2019	Wilfried Bony	Ivoorkust	59	17
2011-2016	Mike Havenaar	Japan	18	12
2011-heden	Bertrand Traoré	Burkina Faso	66	13
2011-2020	Renato Ibarra	Ecuador	49	27
2011-2019	Thulani Serero	Zuid-Afrika	43	3
2012-heden	Christian Atsu	Ghana	60	9
2012-heden	Tomáš Kalas	Tsjechië	31	1
2012-2018	Zakaria Labyad	Marokko	6	3
2013-2015	Marcus Pedersen	Noorwegen	9	1
2013-2020	Sheran Yeini	Israël	32	3
2014-2015	Rochdi Achenteh	Marokko	2	2
2014-heden	Martin Ødegaard	Noorwegen	43	6
2014-heden	Valeri Qazaishvili	Georgië	62	25
2015-heden	Matt Miazga	Verenigde Staten	22	5
2015-heden	Marvelous Nakamba	Zimbabwe	26	7
2015-heden	Eloy Room	Curaçao	42	17
2015-heden	Eli Dasa	Israël	48	28
2016-heden	Yuning Zhang	China	22	9
2016-heden	Milot Rashica	Kosovo	43	11
2016-heden	Matúš Bero	Slowakije	21	16
2016-2021	Oussama Tannane	Marokko	11	2
2019-heden	Oussama Darfalou	Algerije	2	2
2020-heden	Armando Broja	Albanië	14	6
2020-heden	Sondre Tronstad	Noorwegen	1	1
2021-heden	Enrico Hernández	El Salvador	12	4
2022-heden	Toni Domgjoni	Kosovo	3	3
2022-heden	Loïs Openda	België	3	3

Vitesse Voetbal Academie[bewerken | brontekst bewerken]

Naast het eerste elftal kent Vitesse ook een voetbalacademie die een belangrijke functie heeft bij de doorstroom van nieuwe talenten. Bekende exponenten zijn onder andere Alexander Büttner, Kevin Diks, Marco van Ginkel, Theo Janssen, Jhonny van Beukering, Nicky Hofs, Davy Pröpper, Piet Velthuizen, Stijn Schaars, Roy Makaay en Ricky van Wolfswinkel. De academie loopt van de D- tot de A-jeugd. De opleiding is door de KNVB gecertificeerd als een internationale academie en heeft door de bond een maximale beoordeling van vier sterren gekregen. De academie heeft een samenwerkingsverband met amateurclubs AGOVV, vv DOVO, DTS Ede, KSV Fortissimo, DVS '33, DVV Duiven, ESA Rijkerswoerd, 1. FC Kleve, SML en SV Spero.^[27]

Jong Vitesse[bewerken | brontekst bewerken]

Jong Vitesse, komt vanaf het seizoen 2019-2020 uit in de Beloftencompetitie. Het beloftenelftal staat momenteel onder leiding van Nicky Hofs en speelt - zoals de rest van de jeugd - de wedstrijden doorgaans op Papendal in Arnhem.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

• Vitesse in het seizoen 2023/24
• Vitesse Voetbal Academie

Bronnen, noten en/of referenties Arjan Molenaar & Rien Bor, 111 jaar Vitesse: De sportieve geschiedenis van Vitesse 1892-2003, Arnhem, 2003. ISBN 90-9017300-5 Ferry Reurink, Elke dag Vitesse. 125 jaar clubgeschiedenis in 366 verhalen, Arnhem, 2017. ISBN 97-8949241199-0 Officiële website van Vitesse Officiële Supporterssite Vitesse Statistieken ↑ https://www.gelderlander.nl/arnhem/vitesse-verlaagt-capaciteit-stadion-gelredome-naar-25-000-zitplaatsen~a670ea5b/ ↑ Het geldklassement van de Eredivisie: alle begrotingen op een rij Voetbal International, 4 augustus 2022 ↑ (en) UEFA Club Ranking ↑ Cricket en het eerste Vitesse, dat ook voetbal introduceert, De Sportwereld.nl ↑ Arnhemsche cricket- en voetbalvereeniging Vitesse, Databank sport, Historici.nl ↑ Cricket wedstrijd tussen Vitesse en Benno 1888, Delpher Kranten Delpher.nl ↑ Cricket en het eerste Vitesse, SGS Cricket Club ↑ Cricket en het eerste Vitesse, dat ook voetbal introduceert deel 1 Vitesse.org ↑ Cricket en het eerste Vitesse, dat ook voetbal introduceert Sportwereld.nl ↑ Vitesse en de Indische neven Indisch4ever ↑ Op een minuut na kampioen van Nederland (derde kopje) Vitesse Net ↑ Gouden Schoen - historie & informatie Napit.co.uk ↑ Logo Vitesse in stilte aangepast - Weg met de rouwrand, Zwart op Geel - magazine van de officiële Supportersvereniging Vitesse, oktober 2012 ↑ Waarom zijn de clubkleuren van Vitesse geel-zwart? Omroep Gelderland, 28 september 2015 ↑ De Hertog - Wie ben ik Vitesse.nl ↑ Hertog II De Valk Roofvogels ↑ Hall of Fame Vitesse, Henk 'Charly' Bosveld Vitesse.org, 7e kopje ↑ 'Angels' zijn trots op boek over Charly De Gelderlander 15-08-2008 ↑ In Memoriam: Johnny Peters Vitesse.nl, 8 augustus 2014 ↑ SV Sfeerteam maakt Airborne-spandoek Vitesse.org, 21 september 2013 ↑ Mooi eerbetoon aan de veteranen Vitesse.org, 23 september 2013 ↑ Vitesse presenteert Airborne-uittenue 2014/2015 Vitesse.nl, 3 augustus 2014 ↑ Voetbalkaart ↑ [1], Vitesse.nl, 22 oktober 2013 ↑ Cocu nieuwe trainer Vitesse. ↑ Totaal aantal caps Vitesse in het Nederlands elftal Voetbalstats.nl ↑ Gearchiveerde kopie. Gearchiveerd op 15 juni 2023. Geraadpleegd op 11 september 2021.