Veldspaat

Veldspaat is de naam voor een groep van gesteentevormende mineralen die naar schatting 60% van de aardkorst vormen. Het zijn aluminium-tectosilicaten; silicaten waarbij de silica tetraëders in een driedimensionaal patroon gerangschikt zijn.

Het woord veldspaat is afkomstig van het Duitse woord Feldspat, dat in de 18e eeuw in de mineralogie in gebruik raakte voor dit mineraal, en is opgebouwd uit Feld (veld) en Spat (gesteente dat gemakkelijk in schilfers gekliefd kan worden).

Eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn drie typen veldspaat:

Kalium-aluminiumsilicaten
Natrium-aluminiumsilicaten
Calcium-aluminiumsilicaten

Ook de isomorfe mengsels van deze drie verbindingen behoren tot de veldspaatgroep. Gewoonlijk worden de veldspaten onderverdeeld in de:

kaliveldspaatreeks - (Na,K)-veldspaten ; Orthoklaas
plagioklaasreeks - (Na,Ca)-veldspaten; Albiet - Anorthiet

De twee reeksen vormen zogenaamde vaste oplossingen. Bij de plagioklazen hebben de intermediaire veldspaten een naam afhankelijk van de samenstelling.

Kaliveldspaten[bewerken | brontekst bewerken]

Plagioklazen[bewerken | brontekst bewerken]

Albiet - NaAlSi₃O₈
Oligoklaas
Andesien
Labradoriet
Bytowniet
Anorthiet - CaAl₂Si₂O₈

De kristallografie van de veldspaten varieert sterk met de samenstelling en is vrij complex. De symmetrie varieert van monoklien tot triklien. Algemeen komen meerdere systemen van splijting voor, ook bestaan er hoge en lage temperatuursvormen.

Er zijn ook veldspaten met een afwijkende samenstelling:

Celsiaan - BaAl₂Si₂O₈
Buddingtoniet - NH₄AlSi₃O₈
Rubiklien - RbAlSi₃O₈

Deze afwijkende veldspaten zijn zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Gesteentevormende mineralen (stollingsgesteenten)

felsisch--------------------------------------------------mafisch
kwarts - veldspaat - mica - amfibool - pyroxeen - olivijn

Zie de categorie Feldspar van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.