Wit-Russische roebel

Roebel
Land	Wit-Rusland
Verdeling	100 kopeken
ISO 4217-code	BYN
Afkorting of valutateken	Br
Wisselkoers	1 EUR = 2,97 BYN (24 februari 2022)
Portaal    Economie

De Wit-Russische roebel (Wit-Russisch: беларускі рубель; Russisch: белорусский рубль) is het geld dat gebruikt wordt in Wit-Rusland. Het symbool van de Wit-Russische roebel is Br (ISO-code BYN). De Wit-Russische roebel is onderverdeeld in kopeken.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel, werd er eerst een tijdelijk couponsysteem gebruikt in Wit-Rusland. In mei 1992 werden de coupons vervangen door de nieuwe munteenheid. De waarde van de Wit-Russische roebel werd bepaald op 10 Russische roebel.

De banken in Wit-Rusland begonnen op 1 juni 1992 de roebel te gebruiken bij niet-cashtransacties. Vanaf het einde van juni 1993 werd het gebruik van de Russische roebel beperkt, en de Wit-Russische roebel werd de enige aanvaarde munteenheid. Er werden bankbriefjes uitgegeven met een waarde van 50 kopeke tot 50 miljoen Br. Er was een contract getekend met Kazachstan, Armenië, Wit-Rusland, Oezbekistan en Tadzjikistan om een gezamenlijke post-Sovjet munteenheid in gebruik te nemen. Deze zou de Thaler moeten worden, maar omdat in deze ex-Sovjet staten steeds discussie was over het terugschakelen naar de Russische roebel, is er van deze gezamenlijke munteenheid niets gekomen.

De Wit-Russische centrale bank was eerst van plan om de Wit-Russische roebel te koppelen aan de Russische roebel, zodat deze gezamenlijk in de twee landen konden worden gebruikt (zoals de oude Belgische frank en de Luxemburgse frank). Deze beslissing werd niet aanvaard door het parlement, waardoor twee bankdirecteuren, Stanislav Bogdankevich en Tamara Vinnikova, hun ontslag hebben ingediend.

In het begin van 1997 was de devaluatie van de Wit-Russische roebel 35,5% ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Het doel van de monetaire politiek was om de vrije prijsvorming op de nationale monetaire markt te beperken, zodat de overheid zelf de wisselkoersen kon bepalen in plaats van de wet van vraag en aanbod. Verder werden grootschalige beperkingen voor bedrijven en individuele personen geïntroduceerd in de handel van vreemde valuta.

Tussen 1996 en 2000 is de staatsschuld 140 keer zo groot geworden. Dit werd vooral veroorzaakt doordat de banken door de staat verplicht werden leningen aan te gaan aan de verlieslatende landbouw in het land. Tegen het einde van 2000 waren 10 van de 27 commerciële banken van Wit-Rusland naar het gerecht gestapt, om te procederen tegen de staat.

De hoeveelheid geld die aangemaakt werd was 500 keer het bnp. De officiële wisselkoers daalde 30,2 keer t.o.v. de oorspronkelijke waarde tussen 1995 en 2000. Daardoor verschenen in september 1999 de eerste bankbiljetten ter waarde van 5 miljoen Br. De consumentenprijsindex steeg 74,2 keer en omdat de lonen niet in dezelfde mate volgden ging het besteedbare inkomen van de mensen naar beneden.

In 2000 werd er een nieuwe Wit-Russische roebel ingevoerd (ISO-code BYR). De nieuwe roebel was gelijk aan 1000 oude roebels.

De Russische president Vladimir Poetin en zijn Wit-Russische ambtgenoot Aleksandr Loekasjenko kwamen overeen de Russische roebel vanaf 2006 tot gezamenlijke munteenheid van hun landen te maken. Volgens Prokopovitsj, de voorzitter van de centrale bank van Wit-Rusland, waren voor 1 januari echter niet alle noodzakelijke hervormingen doorgevoerd om Wit-Rusland klaar te maken voor de invoering van de Russische roebel. Er was ook onenigheid over waar het hoofdgebouw van de nieuwe nationale bank zou komen, Moskou, Minsk of beide. Volgens de bankdirecteur wil de Wit-Russische regering bovendien dat er eerst een nieuw constitutioneel verdrag wordt gesloten dat beide landen dichter bij elkaar brengt.

Medio 2016 werd opnieuw een nieuwe Wit-Russische roebel ingevoerd (ISO-code BYN). De huidige roebel is gelijk aan 10.000 oude roebels (van het jaar 2000).^[1] De wisselkoers met de Russische roebel wordt binnen een nauwe bandbreedte gehouden, deze ligt rond de 31 Russische roebel per BYN.

Munten[bewerken | brontekst bewerken]

2016 Wit-Russische roebel munten
Afbeelding		Waarde	Specificaties				Omschrijving			Uitgave
Voorzijde	Achterzijde		Diameter (mm)	Dikte (mm)	Gewicht (g)	Samenstelling	Rand	Voorzijde	Achterzijde	Geslagen	Uitgave
		1 kopeke	15	1.25	1.55	Staal met een koperlaagje	Glad	Embleem van Wit-Rusland, naam van het land, jaartal	Waarde, het ornament dat rijkdom en welvaart symboliseert	2009	1 juli 2016
		2 kopeken	17.5		2.01
		5 kopeken	19.8		2.7
		10 kopeken	17.7	1.80	2.8	Messing verguld staal	Getand		Waarde, het ornament dat vruchtbaarheid en levenskracht symboliseert
		20 kopeken	20.35	1.85	3.7
		50 kopeken	22.25	1.55	3.95
		1 roebel	21.25	2.3	5.6	Vernikkeld staal			Waarde, het ornament dat het nastreven van geluk en vrijheid symboliseert
		2 roebel	23.5	2.0	5.81	Ring van Nikkel-Messing Centrum van Vernikkeld staal	Randschrift	Embleem van Wit-Rusland, naam van het land, jaartal, ornamenten

Bankbiljetten[bewerken | brontekst bewerken]

2016 serie
Afbeelding		Waarde	Afmetingen	Kleur	Omschrijving		Jaar
Voorzijde	Achterzijde				Voorzijde	Achterzijde	Gedrukt	Uitgave
		5 roebel	135×72 mm	Bruin	Witte Toren in Kamenets	De eerste Slavisch nederzettingen	2009	1 juli 2016
		10 roebel	139×72 mm	Lichtblauw	Kerk van de Gedaanteverandering van Jezus in Polatsk	De Verlichting en boekdrukkunst
		20 roebel	143×72 mm	Geel	Paleis van Homel in Homel	Spiritualiteit
		50 roebel	147×72 mm	Groen	Kasteel Mir in Mir	Schone kunsten
		100 roebel	151×72 mm	Turquoise	Kasteel van Njasvizj in Njasvizj	Theater en folklore
		200 roebel	155×72 mm	Paars	Maslennikov museum in Mahiljow	Ambacht en dorpsplanologie
		500 roebel	159×72 mm	Blauw/roze	Nationale bibliotheek van Wit-Rusland in Minsk	Literatuur