Ľubomír Párička – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ľubomír Párička
Ilustracja
Ľubomír Párička grający na dudach swojego wyrobu
Data i miejsce urodzenia

25 marca 1954
Jahodníky, część miasta Martin, Słowacja

Zawód, zajęcie

twórca instrumentów ludowych, muzyk

Ľubomír Párička gra na fujarze
Ľubomír Párička gra na dudach

Ľubomír Párička (ur. 25 marca 1954 w miejscowości Jahodníky, dziś Martin) – słowacki artysta ludowy, wykonawca instrumentów muzycznych i muzyk ludowy[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się we wsi Jahodníky, obecnie część miasta Martin. Po ukończeniu uczelni inżynierskiej, a później średniej szkoły technicznej w Martinie, pracował w Fabryce Przemysłu Ciężkiego (słow. Závody ťažkého strojárstva) – głównie jako planista i projektant. Jakiś czas pracował też w Libii, gdzie uczył studentów podstawy inżynierii maszynowej. Od 1988 roku zatrudniony był jako szef gospodarki magazynowej w przedsiębiorstwie państwowym „Neografia” w Martinie. W 1978 roku ożenił się, ma dwoje dzieci. Mieszka w miejscowości Bystrička koło Martina[2].

Od dzieciństwa interesował się kulturą ludową, zwłaszcza muzyką tradycyjną, ale także życiem przeszłych pokoleń żyjących na obszarach wiejskich. To żywe zainteresowanie kulturą ludową doprowadziło go w młodości do produkcji fujar, dud, drumli i piszczałek. Na jego instrumentach muzycznych grają muzycy w takich zespołach jak Lúčnica albo SĽUK[3].

Oprócz instrumentów muzycznych wytwarza też czerpaki, rzeźbione laski (ciupagi) i kijanki do prania, drewniane figurki i większe rzeźby, a także elementy strojów ludowych (takich jak futra, buty chłopskie, paski, klamry, pasterskie torby skórzane, bicze). Od produkcji instrumentów muzycznych przeszedł do wykonywania muzyki ludowej (gra na fujarze, na piszczałkach i dudach, śpiewa). Jego muzycznymi inspiracjami była gra takich fujarzystów jak np. baca Józef Zachar z Priechodu, Jozef Rybár z Detvy Peter Paciga z Vígľaša, Martin Ľupták-Sanitrár z Kováčovej lub Juraj Kubinec z Utekáča[4].

Był aktywny jako tancerz, a później jako solista-instrumentalista w zespołach folklorystycznych Turiec w Martine, Stavbár w Żylinie, Partizán w Slovenskej Ľupči, współpracował ze zespolami SĽUK i Lúčnica, a także z kompozytorem Svetozárem Stračiną.

Brał udział w festiwalach folklorystycznych m.in. w Martinie, Detvie, Myjavie, Wychodnej, Čičmanach, Półgórze Orawskiej. Występował na wielu festiwalach folklorystycznych za granicą. Jest aktywnym członkiem Stowarzyszenia fujarzystów (słow. Spolok fujarášov) i Cechu słowackich dudziarzy (słow. Cech slovenských gajdošov). W 2008 roku nagrał własną płytę CD o nazwie „Spoveď fujary“ i współpracował przy dwóch innych nagraniach. Jego gra na fujarze była użyta w filmie dokumentalnym o Słowacji „Cesty Slovenskom“ (2011). Brał udział w tworzeniu 7-częściowej serii dokumentalnej o instrumentach muzycznych i wykonywaniu słowackiej muzyki ludowej[5].

Nagrody (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Jego wkład w utrzymanie muzyki ludowej został doceniony poprzez przyznanie nagrody dr. Ladislava Lenga na festiwalu folklorystycznym w Detvie w latach 1978, 1983, 1985, 1986, 1987, 1988, 2003, 2008, 2009 i 2010.

W 1990 roku zajął drugie miejsce w konkursie w grze na kościanej piszczałce oraz na drumli w brytyjskim Cleveland.

W 2004 roku został odznaczony złotym medalem Matice Słowackiej za upowszechnianie kultury słowackiej.

W 2013 roku otrzymał nagrodę miasta Martin za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury[6].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ľubomír Párička: Som národovec. Prvá fujara, ktorá som vyrobil z javora je uložená v múzeu pre ďalšie generácie - Rádio Rebeca [online], rebeca.sk [dostęp 2017-08-01] (słow.).
  2. Matica, Kniha: zborník pre problémy a dejiny knižnej kultúry na Slovensku, s.38, 2000.
  3. Ladislav Hruby, Prostá krása, „Slovensko (kultúrno-spoločenský mesačník)”, rocznik 11 (cz.11), 1987, s. 11.
  4. Oskár Elschek, Slovenske l'udove pistaly a dalsie aerofony, 1991, s.128.
  5. S fujarou v náručí, „Ľudia a Zem”, rocznik 56 (cz.5), 2007, s.80 i nast..
  6. Frieder Monzer, Slowakei: Unterwegs zwischen Donau, Tatra und Beskiden, 2009, s.73.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]