Adam Alfred Plater – Wikipedia, wolna encyklopedia

Adam Alfred Gustaw hr. Broel-Plater
Ilustracja
Portret Adama Platera, pędzla Mikołaja Dawidowicza
Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1836
Wilno

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1909
Szweksznie

prezes
Przynależność

Wileńskie Towarzystwo Dobroczynności

Poprzednik

Aleksander Domeyko

Odznaczenia
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)Order Świętego Włodzimierza II klasy (Imperium Rosyjskie)Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)

Adam Alfred Gustaw hr. Broel-Plater (ur. 23 kwietnia 1836 w Wilnie, zm. 24 grudnia 1909 w Szwekszniach) – polski ziemianin, kolekcjoner, archeolog, marszałek szlachty guberni wileńskiej, ugodowiec i działacz organiczny. Syn Stefana Emeryka Platera i Alojzy Aliny Żaba-Marcinikiewicz.

Biografia[edytuj | edytuj kod]

Po rodzicach odziedziczył majątek Szweksznie. Później dzięki wpływom na dworze, mimo bycia Polakiem uzyskał prawo nabywania dóbr w Kraju Północno-Zachodnim[1]. Nabył dobra Wieprze z miasteczkiem i folwarkami Kowalaki i Bataniszki w powiecie wiłkomierskim[1].

Po ukończeniu nauki podróżował po Europie Zachodniej, a także Grecji i Bliskim Wschodzie. W 1857 objął funkcję honorowego kuratora Gimnazjum Święciańskiego[2]. W tym okresie rozpoczął gromadzenie pamiątek i zabytków związanych z okresem pogańskim Litwy i historią Polski. Zgromadził bogatą bibliotekę starodruków polskich i kolekcję numizmatów. W 1860 został zaproszony do Komisji Archeologicznej Wileńskiej, następnie również do Towarzystwa Archeologicznego Petersburskiego[2].

W 1861 został marszałkiem powiatu rosieńskiego. Zajmował pozycje lojalne wobec rosyjskiej władzy, zwalczał wpływy "białych" w regionie.

Mimo to po wybuchu powstania na Litwie przyjął nominację na powstańczego naczelnika powiatu[1]. Po upadku powstania, mając do wyboru śmierć, zgodził się rzekomo objąć funkcję marszałka powiatu wileńskiego[1]. W sierpniu 1863 wraz z ojcem był jednym z pierwszych ziemian, którzy podpisali w Wilnie wiernopoddańczy adres do cara[1].

29 stycznia 1864 objął funkcję marszałka powiatu wileńskiego, następnie w 1878 guberni wileńskiej. W 1888 został koniuszym dworu rosyjskiego, w 1903 ochmistrzem dworu, w końcu rzeczywistym radcą tajnym. Otrzymał różne ordery rosyjskie: Św. Włodzimierza II klasy (1894), Orła Białego (1896) i Aleksandra Newskiego (1900). Był jedynym Polakiem obecnym na odsłonięciu pomnika Michaiła Murawjowa w Wilnie w 1898[1].

21 października 1878 objął funkcję prezesa Wileńskiego Towarzystwa Dobroczynności[3]. Pełnił również funkcję prezesa Banku Ziemskiego, komitetu odbudowy kościoła Św. Anny[1].

Zmarł 24 grudnia 1909 w Szkwekszniach. Swoją kolekcję numizmatów przekazał rodzinie Potockich z Krzeszowic, zaś zbiory archeologiczne Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

W 1872 poślubił w kościele św. Krzyża w Warszawie Genowefę Pusłowską, córkę Wandalina Pusłowskiego i Jadwigi Gołąbek-Jezierskiej. Miał z nią dwóch synów: Mariana Stefana Wandalina i Jerzego Floryana Felicjana.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Kiniewicz 1981 ↓, s. 646.
  2. ↑ a b Wilczyński 1858-1866 ↓, s. 25.
  3. ↑ Kazimeirz Podernia, Wileńskie Towarzystwo Dobroczynności. W stuletnią rocznicę założenia, Warszawa 1907, s. 60.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Alfred_Plater&oldid=73076029”