Aníbal Cavaco Silva – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aníbal Cavaco Silva
Pełne imię i nazwisko	Aníbal António Cavaco Silva
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1939 ; Loulé
	Prezydent Portugalii
Okres	od 9 marca 2006; do 9 marca 2016
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Pierwsza dama	Maria Cavaco Silva
Poprzednik	Jorge Sampaio
Następca	Marcelo Rebelo de Sousa
	Premier Portugalii
Okres	od 6 listopada 1985; do 28 października 1995
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Mário Soares
Następca	António Guterres
	Minister finansów Portugalii
Okres	od 10 stycznia 1980; do 12 stycznia 1981
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	António Sousa Franco
Następca	João Morais Leitão
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aníbal António Cavaco Silva (wym. [ɐ ˈ n i b a ɫ k ɐ ˈ v a k u ˈ s i ɫ v ɐ], ur. 15 lipca 1939 w Loulé) – portugalski ekonomista i polityk, w latach 1985–1995 premier, od 2006 do 2016 prezydent Portugalii, w latach 1985–1995 lider Partii Socjaldemokratycznej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie i działalność zawodowa[edytuj | edytuj kod]

W wieku 17 lat zamieszkał w Lizbonie, gdzie w 1959 ukończył studium z zakresu rachunkowości w instytucie ISCAL. Następnie kształcił się w zakresie finansów w ISCEF, instytucie wchodzącym w skład Uniwersytetu Technicznego w Lizbonie. W latach 1962–1965 przebywał w Mozambiku, gdzie jako oficer służył w portugalskiej armii. Był stypendystą Fundação Calouste Gulbenkian, fundacji założonej przez Calouste’a Gulbenkiana. Był wykładowcą na macierzystej uczelni, później wyjechał do Wielkiej Brytanii. Pracował na University of York, uzyskując na tej uczelni doktorat z zakresu ekonomii. W 1977 zatrudniony w Banco de Portugal, w portugalskim banku centralnym kierował departamentem badań ekonomicznych, a po odejściu z urzędu premiera objął tam funkcję doradcy. Został także wykładowcą na Portugalskim Uniwersytecie Katolickm oraz na Universidade Nova de Lisboa, obejmując na nim stanowisko profesorskie.

Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]

W 1974 dołączył do powstałej w okresie demokratyzacji Partii Socjaldemokratycznej. Został deputowanym do Zgromadzenia Republiki. W styczniu 1980 objął urząd ministra finansów w gabinecie Francisca Sá Carneiro, który zginął w katastrofie lotniczej w grudniu tegoż roku. Aníbal Cavaco Silva odmówił wejścia do rządu Francisca Pinto Balsemão, w styczniu 1981 odszedł z funkcji ministra, zrzekł się też mandatu poselskiego. Wkrótce powrócił do aktywności politycznej, obejmując funkcję przewodniczącego rady Zespołu Metropolitalnego Lizbony.

W maju 1985 wystartował na przewodniczącego PSD po rezygnacji Carlosa Moty Pinto. Zwyciężył w partyjnych wyborach, pokonując faworyzowanych kontrkandydatów. Doprowadził do zerwania koalicji Bloco Central, co skutkowało przedterminowymi wyborami. Po zwycięstwie PSD 6 listopada 1985 został nowym premierem, stając na czele mniejszościowego gabinetu. W kwietniu 1987 jego rząd przegrał głosowanie nad wotum nieufności, co skutkowało kolejnymi wyborami. W ich wyniku PSD uzyskała bezwzględną większość w Zgromadzeniu Republiki, a jej lider ponownie objął urząd premiera. Uzyskał reelekcję również w 1991, sprawując urząd premiera do 28 października 1995. W okresie dziesięciu lat kierowania gabinetem w Portugalii przeprowadzono reformy gospodarcze, a także inwestycje w infrastrukturę, wykorzystując także fundusze europejskie (do EWG Portugalia przystąpiła w 1986).

W lutym 1995 na czele partii zastąpił go Fernando Nogueira. Aníbal Cavaco Silva nie kandydował w tym samym roku w kolejnych wyborach, PSD pod nowym kierownictwem i wyborczej porażce przeszła wówczas do opozycji. W 1996 po raz pierwszy wystartował w wyborach prezydenckich, otrzymując w pierwszej turze 46,1% głosów i przegrywając z Jorge Sampaio, który był jedynym kontrkandydatem^[1]. Wycofał się wówczas z aktywności politycznej, powracając do działalności naukowej i do pracy w banku centralnym.

W 2006 ponownie kandydował w wyborach prezydenckich z poparciem macierzystej PSD oraz koalicyjnej Partii Ludowej. Zwyciężył w pierwszej turze głosowania z wynikiem 50,5% głosów^[1]. Urząd prezydenta Portugalii objął 9 marca 2006. W wyborach w 2011 z poparciem PSD i CDS/PP ubiegał się o reelekcję^[2]. Ponownie zwyciężył w pierwszej turze przeprowadzonej 23 stycznia 2011, otrzymując 52,9% głosów^[1]. 9 marca 2016 zakończył swoją drugą prezydencką kadencję.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Żonaty z Marią Cavaco Silvą, ma dwoje dzieci.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Wielki mistrz ex officio wszystkich orderów portugalskich

Pozostałe ordery i odznaczenia (chronologicznie)^[3]

1987 – Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)
1987 – Krzyż Wielki Orderu Oswobodziciela (Wenezuela)
1990 – Krzyż Wielki Orderu Honoru (Grecja)
1990 – Krzyż Wielki Orderu Makariosa III (Cypr)
1991 – Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Pro Merito Melitensi (Zakon Maltański)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN (Niemcy)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Ekwador)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (Luksemburg)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Kongresu Narodowego (Brazylia)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Narodowego Colinas de Boé (Gwinea-Bissau)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii (Finlandia)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (Brazylia)
1992 – Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau (Holandia)
1992 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile)
1993 – Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
1993 – Wielka Wstęga Orderu 7 Listopada (Tunezja)
1993 – Wielka Wstęga Orderu Republiki (Tunezja)
1991 – Krzyż Wielki Orderu Alawitów (Maroko)
1995 – Order Gwiazdy Palestyny
1995 – Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia)
1997 – Wielka Złota Odznaka Honorowa na Wstędze za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)
2006 – Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
2007 – Wielki Łańcuch Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)
2007 – Wielki Łańcuch Orderu Zasługi (Chile)
2008 – Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
2008 – Order Królewski Serafinów (Szwecja)
2008 – Łańcuch Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia)
2008 – Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
2008 – Wielki Łańcuch Orderu Zasługi (Malta)
2008 – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (Polska)^[4]^[5]
2009 – Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN (Niemcy)
2009 – Łańcuch Orderu Al-Husajna Ibn Alego (Jordania)
2009 – Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)
2009 – Order Państwa (Turcja)
2009 – Wielki Łańcuch Orderu Zasługi (Katar)
2009 – Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Odrodzenia (Jordania)
2010 – Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka)
2010 – Złoty Łańcuch Orderu Piusa IX (Watykan)
2010 – Order Domowy Nassauski Lwa Złotego (Luksemburg)
2010 – Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (Słowacja)
2010 – Krzyż Wielki Orderu Bernardo O’Higginsa (Chile)
2010 – Krzyż Wielki Krzyża Uznania (Łotwa)^[6]
2010 – Łańcuch Orderu Pro Merito Melitensi (Zakon Maltański)
2012 – Order Orła Białego (Polska)^[7]
2012 – Wielki Łańcuch Orderu Timoru Wschodniego (Timor Wschodni)
2012 – Wielki Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia)
2012 – Wielki Łańcuch Orderu Słońca (Peru)
2013 – Wielki Łańcuch Orderu Manuela Amadora Guerrero (Panama)
2014 – Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk)
2014 – Order Przyjaźni i Pokoju I klasy (Mozambik)
2015 – Wstęga Orderu Starej Płaniny (Bułgaria)
2015 – Łańcuch Orderu Gwiazdy (Rumunia)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Resultados Eleitorais. eleicoes.cne.pt. [dostęp 2016-09-19]. (port.).
↑ CDS-PP e PSD «juntos» por Cavaco Silva. tvi24.iol.pt, 26 października 2010. [dostęp 2016-09-19]. (port.).
↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
↑ M.P. z 2009 r. nr 22, poz. 280.
↑ Portugalia jest naszym podwójnym sojusznikiem. prezydent.pl, 2 września 2008. [dostęp 2012-05-12].
↑ Latvijas un Portugāles prezidenti: Eiropai ir jābūt solidārai. president.lv, 19 listopada 2010. [dostęp 2016-09-19]. (łot.).
↑ M.P. z 2012 r. poz. 764.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Aníbal Cavaco Silva. historiadeportugal.info, 27 listopada 2013. [dostęp 2016-09-20]. (port.).
Biography of the Professor Aníbal Cavaco Silva. presidencia.pt. [dostęp 2016-09-20]. (ang.).

[wyniki-1] Resultados Eleitorais. eleicoes.cne.pt. [dostęp 2016-09-19]. (port.).

[2] CDS-PP e PSD «juntos» por Cavaco Silva. tvi24.iol.pt, 26 października 2010. [dostęp 2016-09-19]. (port.).

[OMS-3] Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).

[4] M.P. z 2009 r. nr 22, poz. 280.

[5] Portugalia jest naszym podwójnym sojusznikiem. prezydent.pl, 2 września 2008. [dostęp 2012-05-12].

[6] Latvijas un Portugāles prezidenti: Eiropai ir jābūt solidārai. president.lv, 19 listopada 2010. [dostęp 2016-09-19]. (łot.).

[7] M.P. z 2012 r. poz. 764.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

I Republika (1911–1926)	Manuel José de Arriaga Brum da Silveira e Peyrelongue Joaquim Teófilo Fernandes Braga Bernardino Luís Machado Guimarães Sidónio Bernardino Cardoso da Silva Pais João do Canto e Castro da Silva Antunes António José de Almeida Manuel Teixeira Gomes Bernardino Luís Machado Guimarães
II Republika Nowe Państwo (1926–1974)	José Mendes Cabeçadas Manuel de Oliveira Gomes da Costa António Óscar Fragoso Carmona António de Oliveira Salazar Francisco Craveiro Lopes Américo Tomás
III Republika (od 1974)	António de Spínola Francisco da Costa Gomes António Ramalho Eanes Mário Soares Jorge Sampaio Aníbal Cavaco Silva Marcelo Rebelo de Sousa

Królestwo Portugalii Pierwsi Ministrowie	Miguel de Vasconcelos Francisco de Lucena Pedro Vieira da Silva Gaspar Severim de Faria Luís de Vasconcelos e Sousa Diogo de Mendonça Corte Real João da Mota e Silva Marco António de Azevedo Coutinho Gaspar da Encarnação Sebastião José de Carvalho e Melo Aires de Sá e Melo Martinho de Melo e Castro Tomás Xavier de Lima Luis Pinto de Sousa Coutinho João Carlos de Bragança Rodrigo de Sousa Coutinho João de Almeida Melo e Castro Luis Pinto de Sousa Coutinho João Rodrigues de Sá, wicehrabia Anadia Diogo José de Noronha, hrabia Vila Verde António de Araújo de Azevedo
I Republika (1911-1926)	Teófilo Braga João Chagas Augusto de Vasconcelos Duarte Leite Augusto de Vasconcelos Duarte Leite Afonso Costa Bernardino Machado Vítor Hugo de Azevedo Coutinho Joaquim Pimenta de Castro Konstytucyjna Junta (José Norton de Matos, António Maria da Silva, José de Freitas Ribeiro, Alfredo de Sá Cardoso, Álvaro de Castro) João Chagas José de Castro Afonso Costa António José de Almeida Afonso Costa António José de Almeida Afonso Costa Norton de Matos Afonso Costa Norton de Matos Junta Rewolucyjna (Sidónio Pais (Przewodniczący), Machado Santos (Członek), José Feliciano da Costa Júnior (Członek)) Sidónio Pais João do Canto e Castro João Tamagnini Barbosa José Relvas Domingos Pereira Alfredo de Sá Cardoso Francisco Fernandes Costa Alfredo de Sá Cardoso Domingos Pereira António Maria Baptista José Ramos Preto António Maria da Silva António Granjo Álvaro de Castro Liberato Pinto Bernardino Machado Tomé de Barros Queirós António Granjo Manuel Maria Coelho Carlos Maia Pinto Francisco Cunha Leal António Maria da Silva António Ginestal Machado Álvaro de Castro Alfredo Rodrigues Gaspar José Domingues dos Santos Vitorino Guimarães António Maria da Silva Domingos Pereira António Maria da Silva
II Republika (Narodowa Dyktatura) (1926-1933)	José Mendes Cabeçadas Manuel Gomes da Costa António Óscar de Fragoso Carmona José Vicente de Freitas Artur Ivens Ferraz Domingos da Costa e Oliveira
II Republika (Nowe Państwo) (1933-1974)	António de Oliveira Salazar Marcelo Caetano
III Republika (od 1974)	Adelino da Palma Carlos Vasco dos Santos Gonçalves José Baptista Pinheiro de Azevedo Vasco de Almeida e Costa (p.o.) Mário Soares Alfredo Nobre da Costa Carlos Mota Pinto Maria de Lourdes Pintasilgo Francisco Sá Carneiro Diogo Freitas do Amaral Francisco Pinto Balsemão Mário Soares Aníbal Cavaco Silva António Guterres José Manuel Durão Barroso Pedro Santana Lopes José Sócrates Pedro Passos Coelho António Costa Luís Montenegro